20 godina od opsade Sarajeva

Konferencija u organizaciji Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava i Vlade Kantona Sarajevo okupila je brojne naučne radnike, pravne eksperte i publiciste. Na konferenciji su obrađene četiri tematske cjeline; „Odnos međunarodne zajednice prema opsadi i odbrani Sarajeva“, „Opsada Sarajeva“, „Odbrana Sarajeva“ i „Žrtve zločina u opsadi“.

Direktor Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava dr. Smail Čekić je kazao da je Sarajevo bilo u opsadi 1.479 dana i da je „uz ogromne ljudske, prije svega civilne žrtve, i materijalna razaranja, herojski odbranjeno i zadržalo multikulturalni, multireligijski i civilizacijski karakter“. Tokom opsade, ubijeno je 11.000 građana Sarajeva, među kojima 1.600 djece.

Sudionicima skupa obratio se i akademik Muhamed Filipović, istaknuvši značaj činjenica koje se temelje na historijskoj dokumentaciji i obimnim istragama sudskih organa koje „svjedoče o agresiji na BiH, te genocidu nad Bošnjacima, razaranju države i njenoj podjeli koja je onemogućila normalan život bh. građana“.

Pokušaji revizije historijskih činjenica

U kontekstu prijetnji koje su se tokom 1992-1995 godine nadvile nad BiH, za Filipovića je posebno značajna bitka za Sarajevo (2.5. 1992.) kao državni centar, „čija je odbrana tokom troipogodišnje opsade pokazala herojstvo njegovih građana i nesalomljivost želje za slobodom, te očuvala jezgro BiH kao garanciju njenog ponovnog budućeg ujedinjavanja“.

Ratni član Predsjedništva BiH dr. Mirko Pejanović govorio je, između ostalog, o Platformi Predsjedništva RBiH za djelovanje u ratnim  uslovima koja je ponudila „najširi okvir za okupljanje bh. patriotskih snaga“. Platformom iz 26. juna 1992. godine definirana je osnova za uređenje države i formiranje oružanih snaga, kao i osnova za pregovore o miru.

Akademik Ejup Ganić smatra da se snagom argumenata treba „suprotstaviti pokušajima revizije historije, kao i zamjeni teza u pogledu uzroka i povoda za rat u BiH, što se lansira s poznatih propagandnih adresa“. „Revizijom historije želi se zataškati činjenica da je bh. entitet RS nastao kao posljedica etničkog čišćenja i genocida nad nesrpskim stanovništvom“, tvrdi Ganić.

Advokat iz Velike Britanije John Jones upozorio je na „veliku grešku međunarodne zajednice koja od početka insistira na izjednačavanju svih strana u BiH“. „Niko na zapadu ne misli da je važno isticati kako su obje strane činile zločine tokom Drugog svjetskog rata. Naprotiv, na Nirnberškom procesu bilo je važno osuditi nacističku agresiju i genocid“, rekao je Jones.

Haški sud ustanovio da je VRS počinila stravične zločine tokom opsade Sarajeva

Konferencija bi, prema riječima akedemika Filipovića, „trebalo da spriječi i nastavak genocida“. „Šesnaest godina nakon Daytona mi ne živimo mirno, ne živimo kao ljudi, ne znamo šta će biti s našom djecom, jer genocid nije prestao. Genocid se nastavlja jer se ljudi i danas sele sa teritorija na kojima žive nacionalisti“, rekao je Filipović.

Pred Haškim sudom procesuirani su neki od zločina koje je Vojska Republike Srpske (VRS) počinila nad građanima opkoljenog Sarajeva u periodu 1992-1995. Bivši komandant Sarajevsko-Romanijskog korpusa (SRK) VRS ratni zločinac Stanislav Galić pravosnažno je osuđen na doživotnu kaznu zatvora koju izdržava u Njemačkoj.

Haški sud prihvatio je dokaze prema kojima je teroriziranje Sarajeva tokom opsade bilo „osnovni cilj kampanje snajperskog djelovanja i granatiranja i da je Galić, koji je bio na položaju komandanta SRK VRS imao namjeru da širi teror među civilnim stanovništvom. Sud je utvrdio da su sarajevski civili zaista bili meta hotimičnog napada snaga SRK.

„Civili su napadani na sahranama, u kolima hitne pomoći, tramvajima, autobusima ili na biciklima. Napadani su dok su dok su obrađivali bašte, kupovali na tržnici ili čistili gradske ulice. Djeca su bila meta napada dok su se igrala ili šetala ulicama. Napadači su u većini slučajeva mogli jasno vidjeti da su se njihove žrtve bavile svakodnevnim civilnim aktivnostima“, navodi se u presudi.

Autor: Samir Huseinović

Odgovorni urednik: Zoran Arbutina