Kakva država, takav turizam

Mali skromni štand Bosne i Hercegovine nije jednostavno naći na ogromnom sajamskom prostoru Internacionalne turističke berze, ITB-a. Sakriven u ćošku hale 1.2, pored velikog štanda Hrvatske, te pored jednako skromne prezentacije Kosova, ne plijeni posebnu pažnju publike. Tek se poneki zainteresovani posjetilac sajma zaustavi da pogleda i uzme prospekte kojima BiH prezentira svoju turističku ponudu. Bosna i Hercegovina? Ove godine se ne može čak ni govoriti o zajedničkom državnom predstavljanju. Možda se o njoj nije ni dosada moglo govoriti, jer Bosna i Hercegovina nema turističku organizaciju na državnom nivou: i ovaj važan privredni segment je naime organizovan na nivou entiteta. Problem: Nakom što je u julu 2014. godine Ustavni sud BiH stavio van snage Zakon o turističkim zajednicama i promociji turizma, naloživši Parlamentu Federacije BiH da u roku od šest mjeseci reguliše ovu oblast, nije se mnogo desilo. Poznavatelji prilika govore o crnim danima Turističke zajednice Federaciji BiH. Nacrt Zakona o turizmu  je  još uvijek u parlamentarnoj proceduri, tako da na ovogodišnjem ITB – u nema oficijelnih predstavnika Turističke zajednice većeg entiteta države.  Manji entitet nema ovaj problem. Direktorica Turističke organizacije RS, Nada Jovanović, žali što je to tako i objašnjava da su pored njene organizacije ove godine u Berlin, na svoju inicijativu  doputovali predstavnici Turističke zajednice Hercegovačko-neretvanjskog kantona, Turističke agencije „Fortuna“ iz Mostara, hotelijeri iz Neuma, menadžeri hotela Banja Vrućica pored Teslića, nekoliko hotelijera iz Sarajeva  te jedan predstavnik Turističke zajednice Kantona Sarajevo. Njena organizacija je bila oficijelni promotor prezentacije, predstavnici navedenih organizacija su sklapali poslove.

Zbog ovog problema BiH ne može aplicirati za sredstva Evropske unije

Nada Jovanović se raduje da se BiH kao zajednička turistička destinacija barem mogla predstaviti u okviru tzv. Dunavskog salona. U okviru ITB-a je naime, po drugi put zaredom bila organizovana prezentacija „dunavskih zemalja“u  predstavništvu njemačke Savezne zemlje Baden Wuerttemberg. Mada velika evropska rijeka ne teče kroz Bosnu i Hercegovinu, BiH uz susjedne zemlje i sama predstavlja svoje turističke potencijale i domaće proizvode, poput vina i zdrave hrane. Protekle godine je zemlja partner ove manifestacije bila Srbija, ove godine Slovenija, a BiH ima realne šanse da 2018. godine bude glavni protagonista Dunavskog salona. Direktorica Turističke organizacije RS apeluje na političare da što prije riješe zakonske probleme, jer zbog njih BiH ne može aplicirati za velike projekte Evropske unije, poput sredstava za projekat tzv. „Gastro-rute“, u kojima učestvuju i bogate zemlje EU-a, poput Austrije, te Slovenija i Crna Gora.

Nada Jovanović hvali podršku Ministarstva trgovine i turizma te Ministarstva za ekonomske odnose i regionalni razvoj RS. Navodi da se RS od prolazne destinacije turista iz Evrope na putu do Jadranskog mora polako pretvara u područje u kojemu turisti ostaju dva do tri dana. U protekloj godini je oficiijelno zabilježeno 750 do 800 000 noćenja, mada je realna  brojka, ističe, sigurno veća, jer mnogi koji izdaju sobe ne prijavljuju boravišnu taksu. I U RS sve više zaživljava inicijativa „stan na dan", kaže Jovanović. Ona hvali angažman Ministarstva vanjskih poslova BIH, koji preko berlinske ambasade svake godine pruža logističku i svaku drugu podršku učesnicima ITB-a iz BiH.

Turizam BiH se može predstaviti i bez podrške države

Nedaleko od ovog poluoficijelnog bh. štanda, nalazi se štand sa fotografijama mostarskog Starog mosta  i drugim znamenitostima BiH, ali i motivima iz regije: Makedonije, Crne Gore, Srbije. Tu se prezentuje program Relax Toursa, prve privatne turističke organizacije BIH, osnovane još daleke 1988. godine. Izvršna direktorica  Aida Terzić objašnjava da su predstavnici agencije, upravo zbog pomenutih problema zajedničke prezentacije bh. turizma na ITB-u odlučili da po prvi put sami iznajme prostor za prezentiranje svojih ponuda. Ova organizacija naime već godinama uspješno organizuje putovanja bh. građana u svijet, a sve više se bavi i dovođenjem turista iz svijeta u Bosnu i Hercegovinu i cijelu regiju Balkana, od Albanije, preko Bugarske, Hrvatske, Makedonije, pa sve do Slovenije. Za ovaj segment rada je zadužen menadžer Elvis Čehajić, koji ponosno priča da je u zadnje tri godine, preko Relax Toursa u Sarajevo došlo 20 posto više turista. Nada se da će ovaj broj biti i veći i ističe da je zadovoljan prodajom paketa na ITB-u, od američkog tržišta do Dalekog istoka. Naročito interesovanje za dolazak u BiH i regiju su pokazali turistički radnici iz Malezije, Indonezije, Singapura, Južne Koreje te Kine, koji tradicionalno mnogo putuju. Oni organizuju grupe koje u okviru jednog putovanja žele posjetiti više zemalja regije Balkana. Interesovanje za posjete Sarajevu takođe raste, ističu predstavnici Relax Toursa, nakon što je ugledni britanski „The Guardian" Sarajevo svrstao među 10 najboljih evropskih destinacija za alternativni odmor. Čehajić se nada da će jednog dana Sarajevo postati popularno kao Dubrovnik koji je također na ovoj listi. Do tog vremena se bh. glavni grad mora zadovoljiti dolaskom turista koji na putu za posjetu Stradunu svrate na ćevape na Baščaršiju.