Nova Evropska komisija pod vođstvom desnog centra

Tri glavne parlamentarne grupe političkog centra u Evropskom parlamentu najavile su u srijedu uveče dogovor o sastavu budućeg 27-članog tima Evropske komisije nakon višenedeljnih rasprava oko odobravanja kandidata, obećavajući u zajedničkoj izjavi da će „raditi zajedno uz konstruktivan pristup“.

Sa gorućim pitanjima o klimi i migracijama na stolu, čini se da je grupa desnog centra Evropske narodne partije (EPP) ta, koja je najviše ojačala svoje pozicije.

„Ono što mi kao parlament moramo da garantujemo je da nova Komisija zaista može da odradi obećano", rekao je novinarima šef EPP Nijemac Manfred Veber (CSU). Njegov Klub poslanika desnog centra najveći je u Evropskom parlamentu i postigao je sporazum sa drugom snagom po veličini – socijalistima i demokratama lijevog centra – plus manjom pro-poslovnom, liberalnom grupom Renev.

Predvođen predsjednicom Ursulom fon der Lajen, njemačkom političarkom EPP-a, kojoj je u julu odobren drugi mandat na čelu izvršne vlasti EU, tim od 27 zvaničnika će voditi političku, klimatsku, trgovinsku i migracionu politiku Evropske komisije.

Fito iz Italije, Ribera iz Španije prešli su posljednju prepreku

U složenoj podjeli ovlašćenja u EU, svaka država članica ima pravo da nominuje jednog kandidata za komesara moćne evropske birokratije, ali na Ursuli fon der Lajen je da dodijeli portfelje. Evropski parlament zatim mora da odobri te nominacije.

Tokom proteklih nekoliko nedelja, svi kandidati su prošli iscrpna saslušanja pred poslanicima. Dvoje kandidata suočilo se s najviše prepreka: Tereza Ribera, španska političarka iz S&D grupacije, i Rafaele Fito, Italijan iz krajnje desničarske Evropske konzervativne i reformističke grupacije (ECR).

Fito, član stranke Braća Italije premijerke Đorđe Meloni, koja ima neofašističke korijene, bio je kontroverzan izbor za mnoge predstavnike ljevice, posebno u okviru S&D grupacije, zbog nominacije za potpredsjednika Evropske komisije.

S druge strane, Tereza Ribera, dosadašnja ministarka za životnu sredinu iz Španije, suočila se s otporom španskog kontigenta EPP grupacije - zbog načina, na koji se suočila sa nedavnim katastrofalnim poplavama u Valensiji.

Socijalisti optuženi za "kršenje obećanja"

Na kraju su oba kandidata dobila odobrenje od lidera centrističkih političkih grupacija, što im je omogućilo povoljan položaj pred izglasavanje u Evropskom parlamentu sljedeće nedelje.

Šefica S&D grupacije Iratkse Garsija, koja dolazi iz iste zemlje kao i Tereza Ribera, branila je postignuti dogovor. „Ovaj sporazum rješava situaciju, koja je ugrožavala stabilnost Evropske unije," izjavila je u srijedu.

Potpuno izostavljeni iz ovog dogovora su Zeleni, koji su doživjeli debakl naizborima za EU u junu, dok su krajnje desničarski orjentisane Patriote za Evropu i konzervativna grupacija Evropski konzervativci i reformisti postigli dobre rezultate.

Ostaje doduše nejasno da li će Zeleni podržati dogovor oko sastava nove EK u parlamentu. „Socijaldemokrate krše jedno od ključnih obećanja iz kampanje: staju na stranu krajnje desnice kako bi podržali kandidate za komesare iz Mađarske i Italije,“ izjavio je evropski poslanik Daniel Frojnd za DW.

U Budimpešti, krajnje desničarski premijer Viktor Orban iz grupacije Patriote za Evropu ponovo je nominovao aktuelnog evropskog komesara Olivera Varheljija. Njegov resor komesara za zdravstvo je djelimično umanjen, jer je iz njega izuzeto pitanja reproduktivnih prava, ali je Varhelji ipak uspio da dobije podršku.

Evropska komisija sa uklonom udesno?

Dok Zeleni optužuju socijaliste da podržavaju krajnju desnicu, Erik Moris iz Evropskog političkog centra smatra da novi sastav Evropske komisije (kao cjelokupan tim od 27 članova) nije značajnije desničarski od prethodnog – barem kada je u pitanju politička ravnoteža među komesarima.

Međutim, predstoje promjene u politikama oko "klime i poljoprivrede, odnosno svega povezanog sa ekologijom,“ naveo je analitičar iz ovog trusta mozgova. Tokom protekle godine, desničarske partije postale su moćnije u mnogim evropskim prestonicama. „Nije iznenađenje što se to odražava i na sastav komisije.“

„Postoji reakcija industrije, ali i promjene u javnom mnijenju, što se odrazilo na loše rezultate Zelenih u različitim zemljama ali i na promjenu stavova određenih stranaka, posebno centrističkio-desničarskih ili čak liberalnih,“ rekao je Moris za DW.

Zaista, Evropska narodna partija (EPP) se, prema njegovim riječima, ističe kao ključni igrač u politički fragmentiranijem Evropskom parlamentu i moći će da sarađuje i sa ljevicom i sa desnicom.

Izazovi na horizontu

Tokom prvih 100 dana svog prvog mandata iz 2019. godine, Ursula fon der Lajen predstavila je značajne ciljeve u vezi sa ključnim ekološkim pitanjima. Ovog puta, prema Morisovim riječima, od nje se očekuje da predstavi novi koncept za poljoprivredu ali i nove ideje za zajedničku odbranu u sve nestabilnijem geopolitičkom okruženju, kao i da relativno brzo iznese prijedlog dugoročnog budžeta za EU.

Međutim, bez obzira na to, ko bude upravljao ključnim portfeljima unutar ove ključne institucije EU sa 32.000 zaposlenih, ponovno imenovanje Donalda Trampa za predsjednika SAD vjerovatno će dominirati njenom političkom agendom. Trampovo obećanje da će brzo okončati rat u Ukrajinimoglo bi natjerati EU da se suoči s teškim pitanjima u vezi sa svojom podrškom Kijevu. Pored toga, prijetnje uvođenjem carina od 20 posto na proizvode iz EU takođe će biti prioritet.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu