Kada počinje rat?

Hamburška radna grupa Istraživanje uzroka rata (AKUF) definiše rat kao masovni konflikt koji mora da ima tri karakteristike: najmanje jedna od zaraćenih strana mora da ima regularnu vojsku i vladu. Strane u konfliktu moraju da barem djelimično budu centralno organizovane, a borbe moraju da imaju određeni kontinuitet. "Correlates of War" je projekat američkog Univerziteta Mičigen koji ima kvantitativan pristup: broj poginulih vojnika godišnje mora da prelazi 1.000. Švedski Upsala institut pak u svoju definiciju uključuje civile koji su direktne žrtve fizičkog nasilja. Ali, često je jako teško doći do preciznih podataka o broju žrtava. A i u Pojasu Gaze i u Ukrajini je, na primjer, ovaj parametar prekoračen. U Siriji pak već odavno. Tako da prema naučnim definicijama već se može za te zemlje, odnosno područja govoriti da je riječ o ratu. No, pravna definiciija je drugačija.

Ima li razilke između pojma "rat" i "oružani sukob"?

Sukob - ako se gleda prema međunarodnom pravu - prerasta u rat tek onda kada jedna od sukobljenih strana drugoj objavi rat. No, do toga u praksi dolazi jako rijetko. Tako da je u praksi međunarodnog prava termin "rat" skoro u potpunosti zamijenjen terminom "oružani sukob". Prema tome bi se i Ženevska i Haška konvencija trebale primijeniti bez formalne objave rata. A to zaraćenim stranama ograničava način na koji mogu da vode rat i služi da se zaštite ljudi, koji nisu ili nisu više učesnici u konfliktima, kao na primjer civili ili zarobljeni vojnici.

Da li se rat promijenio?

Klasičnih ratova između država bilo je prije svega u prethodnom stoljeću. U međuvremenu se umnogome označavaju kao "istorijski prevaziđeni modeli". Ali, time rat nije nestao. Danas dominiraju sukobi vladinih snaga jedne države i ustanika koji se bore protiv nje. Ti konflikti se događaju, kako unutar granica jedne zemlje, tako i preko njih. Takođe ima sukoba koji se vode između nedržavnih aktera i nezavisno od postojećih granica.

Koliko oružanih sukoba ima danas?

Prema podacima međunarodnog Instituta za strateške studije, u svijetu danas postoji 41 oružani sukob. U njih se ubrajaju i sukobi u Ukrajini, Pojasu Gaze, Palestini i Siriji, ali i na primjer Libiji, Centralnoafričkoj Republici ili Avganistanu.