Poljska na meti kritika EU

Desničarska nacionalistička stranka "Pravo i pravda" (PiS) koja je na parlamentarnim izborima u oktobru osvojila apsolutnu većinu, od tada intenzivno mijenja politički sistem Poljske. Parlament u Varšavi je donio odluku o kontroverznoj promjeni zakona, koja Ustavnom sudu, po procjeni tog suda, oduzima nezavisnost. Tim zakonom je između ostalog predviđeno da se odluke ubuduće donose dovotrećinskom, a ne jednostavnom većinom glasova sudija, kao što je to do sada bio slučaj.

„Komisija EU je u jednom pismu pozvala vladu u Varšavi da odloži i razmotri zakonske promjene koje su u toku“, piše Zidojče cajtung. "Vladavina prava je jedna od zajedničkih vrijednosti na kojima se zasniva Evropska unija“, citira ovaj list pismo Fransa Timermana, prvog potpredsjednika Komisije EU upućeno ministrima spoljnih poslova i pravde Poljske, Vitoldu Vaščikovskom i Zbignjevu Ziobrom. „Evropska komisija veoma pažljivo prati razvoj koji bi mogao da ugrozi pravnu državu jedne članice. To je, na primjer, slučaj, kada su ugroženi integritet, stabilnost i pravilno funkcionisanje nacionalnog Ustavnog suda", navodi ovaj list.

Konzervativni Frankfurter algemajne cajtung piše: „Možda ne svjedoči baš o taktičkoj mudrosti kada Predsjednik EU parlamenta Martin Šulc izjavi da to što se dešava u Poljskoj liči na puč. Faktički je to ispravno. Usvajanjem Zakona o Ustavnom sudu, djelovanje vlade u Varšavi je dostiglo kvalitet pred kojim EU ne smije da ostane samo posmatrač. Brzo mora da ispita da li je zakon o Ustavnom sudu u skladu sa Evropskim zakonima - i mora pravovremeno i jasno da ukaže na posljedice po Poljsku – uključujući i ukidanje toj zemlji prava glasa unutar EU. Ova prijetnja je teška, i zato je nepoželjno čak i izgovoriti je. Ali, neaktivnost može imati još gore posljedice,“ smatra Frankfurter algemajne cajtung.

Braunšvajger cajtung: „Nametanje pravila Ustavnom sudu je posljednja u čitavom nizu kontroverznih političkih odluka Poljske vlade. Ako se u obzir uzmu većinski odnosi unutar Vrhovnog suda, jasno je da se ovom promjenom postiže beskrajno odlaganje presuda. Cilj Kačinjskog je sledeći: prenošenje moći (tog suda) na političare. I u Briselu se brinu da bi buduća saradnja sa Poljskom mogla da bude otežana - slično kao sa Mađarskom Viktora Orbana. Riječ je o tipu političara koji se poziva na EU, samo kad mu to koristi.“

EU nema pravo da dijeli lekcije Poljskoj

Nirnberger cajtung ima krajnje neobičan stav, kada je riječ o reakciji medija na njemačkom jeziku na najnovije događaje u Poljskoj: „Čini se da je Luksemburžanin Žan Aselborn previdio jednu stvar: Poljaci svoju suverenost ne duguju tamo nekom tijelu Evropske unije, nego isključivo svojoj nekadašnjoj borbi protiv vlasti Sovjetskog Saveza, borbi koja je na kraju dovela do oslobađanja cijele istočne Evrope. Ne može se takva zemlja optužiti da okreće leđa evropskim vrijednostima – a da se istovremeno sa Erdoanovim režimom u Ankari vode pregovori o ulasku u EU. Drugačije rečeno: zemlji u kojoj je jedan poljski patriota kao Leh Valensa izašao na barikade zbog malverzacija ultra patriota, nisu potrebni takvi kao što su gospoda (Martin) Šulc i Aselborn.“