Valter Libke - političko ubistvo koje je potreslo Njemačku
2. juni 2020
Žrtva nije imala nikakve šanse da umakne svom ubici Stefanu E. Prema saznanjima Državnog tužilaštva Njemačke, „on se pod okriljem noći privukao kući doktora Valtera Libkea, koji je u tom trenutku bio na terasi".
U optužnici podignutoj u aprilu 2020. dalje stoji: „Štefan E. se prišunjao do njega i iz neposredne blizine upucao ga u glavu revolverom marke Rossi". Predsjednik Okruga Kasel u Saveznoj pokrajini Hesen, podlegao je zadobijenim povredama u ranim jutarnjim časovima.
Okolnosti čina podsjećaju na smaknuće. I tako bi trebalo i da se shvati. Ovaj 66-godišnji političar CDU bio je od 2015. omražena figura u radikalizovanim desničarskim krugovima, zbog toga što se tada zalagao za prijem izbjeglica, koji su tada u velikom broju dolazili u Njemačku. Šta razlikuje Libkeovu smrt od drugih ubijenih žrtava desničarskih ekstremista i terorista: meta je bio politički predstavnik države. Prije toga su žrtve bili potražioci azila i migranti.
Valter Libke je ubijen tačno godinu dana po završetku spektakularnog krivičnog procesa protiv Nacionalsocijalističkog podzemlja (NSU). U julu 2018. na doživotnu robiju je osuđena Beate Čepe, kojoj su dokazani posebno teški zločini: deset ubistava i dva bombaška napada planirali su i počinili Čepe i njena dvojica prijatelja istomišljenika, koji su 2011. pronađeni mrtvi – Uve Benhart i Uve Mundlos.
Okolnosti podsjećaju na ubistva iz serije NSU
Presuda nije djelovala zastrašujuće – naprotiv. I koliko god to neobično izgledalo, Valter Libke je izgubio život na isti način kao i žrtve NSU - devet muškaraca migrantskog porijekla i jedna policajka Mišel Kizeveter. I ona je smaknuta iz neposredne blizine. Dok žrtve NSU nisu mogle ni da pojme šta im se sprema, političar CDU je bio svjestan da je na nišanu desničarske scene koja je spremna na sve.
Mejlovi sa prijetnjama smrću su bili dio njegove svakodnevice, otkako se 2015. otvoreno stavio na stranu partijske prijateljice i savezne kancelarke, Angele Merkel. Okidač je bilo planirano uspostavljanje smještaja za izbjeglice u gradiću Lofelden na sjeveru Hesena. Na jednoj skupštini građana Libke je branio projekat, dok su ga istovremeno 14.000 građana posmatrali skeptično ili bili protiv toga.
Motiv: rasizam i mržnja prema strancima
Osumnjičeni Štefan E. je prema sopstvenom priznanju bio na toj žestokoj raspravi. Nedugo zatim, povukao je priznanje da je počinio zločin. No, uprkos tome, savezni državni tužilac je siguran da je uhvatio pravu osobu. On smatra da je odlučujući faktor da počini ubistvo, bilo njegovo „rasisitčko, ksenofobično i nacionalističko ubjeđenje“.
Pri tom je Štefanu E. Bilo važno, smatra tužilac, da „ubistvom javno da do znanja da ne prihvata ternutno državno uređenje“. Osumnjičeni ubica je postigao svoj cilj. A u desnoekstremističkom miljeu uvijek iznova ponavljani zahtjevi da riječi moraju da prate djela, za Valtera Libkea su imali smrtni ishod. Njegovo ime je navodno godinama bilo na tzv. listi neprijatelja, koja je kružila scenom, takođe i kod NSU trojke, koja je 1998. otišla u podzemlje.
Borba protiv starih i novih nacista je sada prioritet
Uprkos tome što su veoma rano dobili saznanja, politika i državne službe su dugo potcjenjivale opasnost od desničarskog ekstremizma. To se promijenilo tek ubistvom Valtera Libkea i napadom na sinagogu u Haleu, u Saveznoj pokrajini Sakosniji Anhalt u oktobru prošle godine. Za kratko vrijeme je Savezna vlada predstavila sveobuhvatni plan protiv desničarskog radikalizma. A koliko je to bilo neophodno, pokazala je statisitka politički motivisanihi krivičnih dijela, koju je 27. maja objavila Savezna kriminalsitička služba (BKA). Ministar unutrašnjih poslova, Horst Zehofer (CSU) tom prilikom je govorio o „dugom krvavom tragu“ desničarskih ekstremista.
Tu spada, ne manje bitan atentat iz Hanaua 19. februara 2020, kada je ubijeno deset osoba. Mjesec dana kasnije Vlada Njemačke je obrazovala sopstveni odbor za suzbijanje desničarskog ekstremizma i rasizma. Ovom gremijumu, koji predvodi Zehofer, pripadaju i ministarstva spoljnih poslova, pravosuđa, porodice i obrazovanja. Ovaj sastav na visokom nivou već pokazuje da je borba protiv starih i novih nacista nakon dugo oklijevanja postala prioritet.
Portparol Angele Merkel najavio nove mjere
20. maja, kratko prije godišnjice ubistva Valtera Libkea, Odbor se sastao po prvi put. Nakon toga je porptarol Angele Merkel, Štefen Zajbert izjavio: cilj je „da se od jeseni pored već preduzetih mjera razviju dodatne mjere za suzbijanje desničarskog ekstremizma i rasizma“.
Organizacije koje se već duže vremena bore protiv desničarskog nasilja pohvalile su najnovije incijative Savezne vlade. Timo Rajnfrank iz Fondacije Amadeu Antonio u Berlinu, nazvanoj po jednoj žrtvi rasizma, takođe zahtjeva da se u rad vladinog odbora uključe i oni koji trpe nasilje zbog mržnje, kao i civilno društvo i nauka.
Osim toga on zagovara jasne ciljeve: konkretno je kazao da treba prepoloviti politički motivisana krivična djela od strane desničara u narednih pet godina. U upravo predstavljenom izvještaju od 41.000 slučajeva, 22.000 su krivična djela desničarskih ekstremista.