Απεριόριστες διαδρομές στη Γερμανία, σχεδόν δωρεάν

Απόλυτη ελευθερία μετακινήσεων, με συμβολικό αντίτιμο και χωρίς τύψεις όσον αφορά το οικολογικό μας «αποτύπωμα». Όλα αυτά γίνονται πραγματικότητα, εάν επιτύχει το «εισιτήριο των 49 ευρώ» που ισχύει από την 1η Μαΐου και ισοδυναμεί με μηνιαία κάρτα απεριορίστων διαδρομών. H ζήτηση είναι τεράστια, έχουν ήδη προπωληθεί τρία εκατομμύρια εισιτήρια. Έναντι μόλις 49 ευρώ τον μήνα ο ενδιαφερόμενος μπορεί να κινείται ελεύθερα με όλα τα μέσα μεταφοράς στην πόλη του, αλλά επίσης με όλα τα τρένα σε όλη τη χώρα (εκτός από τα τρένα υψηλής ταχύτητας InterCity και InterCity Express), επιπλέον δε, μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα μεταφοράς στον προορισμό του, χωρίς καμία πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση.

Ας κάνουμε μία υποθετική αναγωγή στα ελληνικά δεδομένα: Μένετε στην Αθήνα, το Σαββατοκύριακο πηγαίνετε με το μετρό στον σιδηροδρομικό σταθμό, παίρνετε το τρένο για μία εκδρομή στη Χαλκίδα, μετακινείστε με το τοπικό λεωφορείο στην παραλία, επιστρέφετε στην Αθήνα και όλα αυτά χωρίς να ξοδέψετε ούτε ένα ευρώ πέρα από το «πάγιο» των 49 ευρώ μηνιαίως. Το επόμενο Σαββατοκύριακο επιλέγετε άλλον προορισμό.

Προφανής στόχος του μέτρου είναι να βελτιωθεί η οικονομική βιωσιμότητα των δημοσίων συγκοινωνιών, οι οποίες θα μπορούν πλέον να κάνουν τον σχεδιασμό τους με προβλέψιμα έσοδα, αλλά κυρίως να περιοριστούν οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης, που ούτως ή άλλως σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι πλέον προσβάσιμο σε ΙΧ αυτοκίνητα. 

Η εμπειρία από το «εισιτήριο των 9 ευρώ»

Ενθαρρυντική ήταν η εμπειρία από το πρώτο αντίστοιχο πείραμα, το «εισιτήριο των εννέα ευρώ» που είχε θεσπιστεί σε μία εποχή ύφεσης της πανδημίας και συγκεκριμένα από την 1η Ιουνίου μέχρι την 31η Αυγούστου 2022. Πωλήθηκαν 52.000.000 «εισιτήρια των 9 ευρώ» και δόθηκε η δυνατότητα σε πολλούς Γερμανούς με χαμηλότερα εισοδήματα να μετακινηθούν δωρεάν σε δημοφιλείς προορισμούς θερινών διακοπών, όπως η Βόρεια και η Βαλτική Θάλασσα, η Βαυαρία και ο Μέλανας Δρυμός. Δεν έλειψε βέβαια η ταλαιπωρία για τους εργαζόμενους που μετακινούνται καθημερινά για επαγγελματικούς λόγους, καθώς πολλές φορές τα τρένα ήταν ασφυκτικά γεμάτα.

Τα οφέλη για το περιβάλλον είναι μάλλον προφανή, αν και ακόμη δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Πρώτες εκτιμήσεις μετά την εμπειρία του «εισιτηρίου των 9 ευρώ» ανέφεραν ότι αυξήθηκαν μεν σημαντικά οι μετακινήσεις με τρένο, αλλά δεν περιορίστηκαν αντιστοίχως οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο. Υποθέτει κανείς ότι πολλοί οδηγοί αγόρασαν ένα «εισιτήριο των 9 ευρώ» για να εξασφαλίσουν μία επιπλέον δυνατότητα οικονομικής μετακίνησης, χωρίς όμως να εγκαταλείπουν το αυτοκίνητό τους.

Στα τέλη του 2022 οι συνολικές εκπομπές CO2 στη Γερμανία όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν κιόλας, φτάνοντας τα 148 εκατομμύρια τόνους. Ωστόσο η Γερμανική Ένωση Δημοσίων Μεταφορών (VDV) σε υπόμνημά της, που δημοσιεύθηκε το περασμένο καλοκαίρι, υποστηρίζει ότι μόνο η καθιέρωση του «εισιτηρίου των 9 ευρώ» για 3 μήνες είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των εκπομπών CO2 κατά 1,8 εκ. τόνους.

Μείζον ζήτημα αποτελεί και το θέμα της χρηματοδότησης. Το περσινό πείραμα στοίχισε στον κρατικό προϋπολογισμό 2,5 δις ευρώ και όλοι συμφωνούν ότι δεν είναι βιώσιμη μία επιστροφή στο «εισιτήριο των 9 ευρώ». Ακούστηκαν διάφορες προτάσεις, από 19 εως 69 ευρώ για το νέο «πάσο» στις δημόσιες μεταφορές και τελικά η χρυσή τομή βρέθηκε στα 49 ευρώ. Υπήρξαν και πολιτικές αντιδράσεις, καθώς ο υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος των Φιλελευθέρων (FDP) Κρίστιαν Λίντνερ, που εκ της θέσεώς του κάνει ό,τι μπορεί για να περιορίσει το αυξανόμενο δημόσιο χρέος της Γερμανίας, ήταν αρχικά αντίθετος με το νέο «πάσο», αλλά μεταπείστηκε μετά από σχετικές εισηγήσεις του επίσης φιλελεύθερου υπουργού Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ.

«Αναστατώνοντας» τους πλούσιους

Με ένα τόσο οικονομικό εισιτήριο όλοι μπορούν να σχεδιάσουν με μεγαλύτερη άνεση τις διακοπές τους, αρκεί να διαθέτουν την απαραίτητη υπομονή. Παράδειγμα:Αν κάποιος μένει στη Βόννη, λίγο-πολύ στο κέντρο της Γερμανίας, και ονειρεύεται ένα ταξίδι στο Ζυλτ, το «νησί των πλουσίων» στη Βόρεια Θάλασσα, μπορεί να πραγματοποιήσει το όνειρό του εντελώς δωρεάν με το «πάσο» στις δημόσιες συγκοινωνίες. Αλλά χρειάζεται υπομονή και προγραμματισμός, όπως ανέφερε πέρσι η τοπική εφημερίδα General-Anzeiger, υπολογίζοντας το δρομολόγιο με ένα «εισιτήριο των 9 ευρώ».

Το ταξίδι αρχίζει στις 5.48 το πρωί στη Βόννη με πέντε αλλαγές τρένων σε Κολωνία, Έσσεν, Όσναμπρικ, Βρέμη, Αμβούργο και άφιξη στο Ζύλτ στις 17.05 το απόγευμα. Όλα αυτά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα προηγούμενα τρένα θα είναι στην ώρα τους, κάτι μάλλον απίθανο.

Υπάρχουν όμως και αυτοί που έχουν χρόνο. Πέρσι το καλοκαίρι, κάποιες παρέες φίλων του πανκ είχαν ανακοινώσει μέσω social media ότι θα αξιοποιήσουν το φθηνό εισιτήριο για να πάνε στο Ζυλτ και να «αναστατώσουν» λίγο τους πλούσιους, κάποιοι μάλιστα προανήγγειλαν ένα «καμπ διαμαρτυρίας» στην παραλία του Βέστερλαντ, της πρωτεύουσας του νησιού. Πολλοί το εξέλαβαν ως αστείο, αλλά οι κάτοικοι και οι μόνιμοι παραθεριστές του Ζυλτ δεν εκτίμησαν το χιούμορ.

Τελικά εμφανίστηκαν λίγες παρέες πανκ, οι οποίες από την πρώτη στιγμή βρέθηκαν υπό αστυνομική επιτήρηση. Τον Νοέμβριο του 2022 η δημοτική Αρχή έκανε τον απολογισμό της, λέγοντας ότι οι επισκέπτες προκάλεσαν έξοδα ύψους 270.000 ευρώ για έκτακτα μέτρα ασφαλείας, καθαρισμό κ.α. Πάντως δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει το ίδιο και φέτος. Ένας από τους πανκ επισκέπτες δήλωσε στην κάμερα της γερμανικής τηλεόρασης ότι «το νησί είναι χάλια» και δεν πρόκειται να ξανάρθει...

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, NDR)