Απόρροια της κλιματικής αλλαγής ο καύσωνας;

Οι τελευταίες μετρήσεις της Mετεωρολογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (NOOA) κατέδειξαν ότι ο μέσος όρος θερμοκρασιών που καταγράφηκαν παγκοσμίως το Μάιο και τον Ιούνιο της φετινής χρονιάς είναι ο υψηλότερος από το 1880, χρονιά έναρξης των μετρήσεων. Ειδικότερα, ο μέσος όρος θερμοκρασιών το Μάιο του 2014 ξεπέρασε κατά 0,74 βαθμούς Κελσίου το μέσο όρο του εικοστού αιώνα. Στην περίπτωση του Ιουνίου η διαφορά ήταν 0,72 βαθμοί Κελσίου.

Εναλλαγή πτωτικών και ανοδικών φάσεων

Τα παραπάνω στοιχεία μπορούν κάλλιστα να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι η κλιματική αλλαγή που βρίσκεται σε εξέλιξη ακολουθεί μία πολύ συγκεκριμένη κατεύθυνση που συντελεί σε άνοδο της θερμοκρασίας. Ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη ο μέσος όρος θερμοκρασιών των δύο προηγούμενων ετών δεν είναι ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί. Στο διάστημα από τον Ιούλιο του 2009 μέχρι τον Ιούνιο του 2010 ο μέσος όρος θερμοκρασιών ήταν κατά 0,01 βαθμούς Κελσίου υψηλότερος συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα των ετών 2013-14. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σύγκριση μεμονωμένων ημερολογιακών ετών. Για παράδειγμα, ο μέσος όρος θερμοκρασίας των ετών 2013 και 2005 κατατάσσει τις δύο χρονιές στην τέταρτη θέση στη λίστα των θερμότερων ετών παγκοσμίως.

Μελετώντας τα στοιχεία της ΝΟΟΑ παρατηρεί κανείς ότι ανάμεσα στο 1880 και το 1911 σημειώθηκε μία φάση παγκόσμιας πτώσης της θερμοκρασίας. Ακολούθως υπήρξε όμως μία θερμή φάση που διήρκεσε μέχρι το 1942 και συνοδεύτηκε από μία νέα φάση ψύχρανσης από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έως τα μέσα της δεκαετίας του '50. Στη συνέχεια διακρίνεται μία βαθμιαία άνοδος της θερμοκρασίας μέχρι το 1998, το οποίο ήταν το τρίτο στη λίστα των πιο θερμών ετών. Από τότε και μέχρι σήμερα έχει παρατηρηθεί επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της θερμοκρασίας στη Γη. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι κατά τη δεκαετία 2004–2014 η μέση θερμοκρασία εμφανίζει στασιμότητα σε υψηλά επίπεδα.

Διχασμένοι οι ερευνητές

Οι ερμηνείες των δεδομένων από τους ειδικούς εμφανίζουν πάντως σαφείς διαφορές. Αυτοί που καθιστούν υπεύθυνη την αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα για την υπερθέρμανση του πλανήτη, παραπέμπουν στην αυξητική τάση της μέσης θερμοκρασίας, ειδικά από την εποχή της εκβιομηχάνισης που συνδέεται με αυξημένη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Αντίθετα, οι επικριτές της θεωρίας ότι η κλιματική αλλαγή είναι προϊόν της ανθρώπινης παρέμβασης υπογραμμίζουν το γεγονός ότι ειδικά κατά τα τελευταία 10 χρόνια η αύξηση των ποσοστών CO2 στον αέρα δεν βρίσκεται σε αναλογία με τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη και ως εκ τούτου δεν στοιχειοθετείται αιτιακή σχέση ανάμεσα στους δύο παράγοντες. Επιπλέον, τονίζουν ότι στην πρόσφατη και πιο παλιά ιστορία της ανθρωπότητας σημειώθηκαν -ανεξάρτητα από τα ποσοστά CO2- επανειλημμένα θερμές φάσεις και μάλιστα αισθητά θερμότερες από τη σημερινή.

Κορυφαίοι ερευνητές του κλίματος πάντως καθιστούν σαφές ότι μερικές δεκαετίες δεν αρκούν για την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων ως προς τις τρέχουσες κλιματικές εξελίξεις και τονίζουν ότι η σημερινή στασιμότητα της μέσης θερμοκρασίας δεν διαρκεί αρκετά ώστε να επιτρέπει ασφαλείς εκτιμήσεις.

Fabian Schmidt / Άρης Καλτιριμτζής