«Δεν επιλέχθηκαν τυχαία τα θύματα των παρακολουθήσεων»

Σε 240 σελίδες εκτείνεται το πόρισμα της Επιτροπής PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη χρήση λογισμικού παρακολούθησης στην ΕΕ, την οποία υπογράφει η Σοφί Ιντ'Φελντ από την Ολλανδία, ευρωβουλευτής της φιλελεύθερης πολιτικής ομάδας Renew Europe. H έκθεση εγκρίθηκε τη Δευτέρα από την PEGA και συνοδεύεται από κείμενο συστάσεων, το οποίο θα κατατεθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου τον Ιούνιο.

Στην Ελλάδα η αντιπολίτευση αισθάνεται να επιβεβαιώνεται στην αρχική της εκτίμηση για εμπλοκή της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, υπό την εποπτεία του οποίου έχει περιέλθει η ΚΥΠ. Άλλα συμπεράσματα βγάζει ο πρόεδρος της PEGA, ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Γιερούν Λέναερτς, ο οποίος πάντως, σημειωτέον, ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), δηλαδή στην πολιτική οικογένεια της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς. Ποιος έχει δίκιο;

«Ανησυχία για την Ελλάδα»

Ας δούμε τα συμπεράσματα της PEGA όσο γίνεται πιο νηφάλια. Όλοι συμφωνούν ότι δεν υπάρχει το «smoking gun», όπως χαρακτηριστικά δηλώνουν. Σε απλά ελληνικά: Κανείς δεν πιάστηκε «με τη γίδα στην πλάτη». Παρά ταύτα, όλοι συμφωνούν επίσης ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για καταχρήσεις του λογισμικού παρακολούθησης σε περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Στο σημείο αυτό ο Γιερούν Λέναερτς βγάζει από το «κάδρο» των ευθυνών την Ελλάδα, ενώ δεν κάνει το ίδιο για χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, όπου η PEGA διαπιστώνει «συστημικούς» κινδύνους.

Από την πλευρά της η εισηγήτρια Σοφί Ιντ' Φελντ τονίζει ότι για να βρεθεί το περιβόητο «smoking gun», θα έπρεπε τα μέλη της PEGA να αποκτήσουν πρόσβαση σε απόρρητα έγγραφα, κάτι που δεν συνέβη, λόγω απροθυμίας των εθνικών κυβερνήσεων. Και μπορεί στην Ελλάδα, ο αρμόδιος υπουργός να δέχθηκε την PEGA, κάτι που δεν έγινε στην Ουγγαρία για παράδειγμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παρείχε και ουσιαστική πληροφόρηση, επισημαίνει η Ολλανδέζα ευρωβουλευτής, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της Deutsche Welle.

«Όταν πήγαμε στην Ελλάδα συναντηθήκαμε με τον αρμόδιο υπουργό», λέει η Σόφι Ιντ' Φελντ. «Και σε άλλες χώρες είχαμε φιλική υποδοχή, κάναμε συναντήσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι λάβαμε ουσιαστικές πληροφορίες. Όσο ευχάριστη και αν ήταν η ατμόσφαιρα, δεν πηγαίναμε για εθιμοτυπική επίσκεψη. Είμαι εξαιρετικά ανήσυχη όταν βλέπω τι συμβαίνει στην Ελλάδα...»

Αδιαμφισβήτητο είναι επίσης, για τα μέλη της PEGA, ότι στην Ελλάδα έχουν γίνει παρακολουθήσεις. Αλλά πόσες και με ποια κριτήρια; «Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν επιλεγεί τυχαία», τονίζει η Σόφι Ιντ' Φελντ. «Δηλαδή το ζήτημα δεν είναι μόνο η παράβαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής. Είχαν επιλεγεί με πολύ συγκεκριμένη πρόθεση, για πολιτικούς λόγους. Μπορεί να ήταν δημοσιογράφοι με κριτική διάθεση, δικηγόροι, ακτιβιστές ή και δημόσιοι λειτουργοί που έκαναν τη δουλειά τους ανεξάρτητα και επιχειρούσαν να φέρουν στο φως τα κακώς κείμενα. Αυτοί είχαν μπει στο στόχαστρο. Και αναρωτιέται κανείς: Γιατί συνέβη αυτό;»

Συνολικό πρόβλημα της ΕΕ;

Η επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου διαπιστώνει ότι στην ΕΕ υπάρχει συνολικό πρόβλημα όσον αφορά τη χρήση και την κατάχρηση λογισμικού παρακολούθησης. Αν και θεωρητικά η PEGA έχει ολοκληρώσει το έργο της, τόσο ο πρόεδρος της επιτροπής Γιερούν Λέναερτς, όσο και η εισηγήτρια Σόφι Ιντ' Φελντ τονίζουν ότι θα συνεχίσουν να ασχολούνται με το ζήτημα.

Μέρος του προβλήματος όμως, σύμφωνα με την Σόφι Ιντ' Φελντ, είναι και η πολιτική αδυναμία της Κομισιόν να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στις εθνικές κυβερνήσεις. «Στη διακυβερνητική Ευρώπη, η Επιτροπή δείχνει υπερβολικό σεβασμό απέναντι στις εθνικές κυβερνήσεις, ωσάν να θεωρεί αυτονόητη τη συνεργασία τους. Λένε λοιπόν στα θύματα των παρακολουθήσεων: ‘Να πάτε στην αρμόδια εθνική Αρχή και να καταθέσετε εκεί διαμαρτυρία'. Αλλά όταν μία εθνική Αρχή είναι εκείνη που σε παρακολουθεί, τί νόημα έχει να απευθυνθείς στην εθνική Αρχή;»

Για την κριτική που ασκεί η ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά στο έργο της PEGA ζητήσαμε και την άποψη του Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της Κ.Ο. του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Η επιτροπή ψήφισε και ολοκλήρωσε το έργο της, τώρα θα πρέπει να κάνουμε και εμείς τη δική μας αξιολόγηση» απάντησε ο Γερμανός πολιτικός. «Γνωρίζω ότι σε κάποια σημεία η ψήφος της πολιτικής μου ομάδας ήταν αντίθετη με εκείνη της πλειοψηφίας. Θα κάνουμε την αξιολόγησή μας και θα επανέλθουμε στην Ολομέλεια τον επόμενο μήνα». Ραντεβού τον Ιούνιο λοιπόν.