Δεύτερη «Νάκμπα» φοβούνται οι Παλαιστίνιοι

Η Νταλάλ αλ Νάτζι βίωσε τη «Νάκμπα» ως παιδί, την καταστροφή, όπως αποκαλούν οι Παλαιστίνιοι την φυγή και τον εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων κατά τη διάρκεια του πολέμου που ακολούθησε την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ το 1948. 86 χρονών σήμερα, στον προσφυγικό καταυλισμό Νταρ αλ Μπαλάχ στη Λωρίδα της Γάζας, διηγείται πώς έφτασε με τα πόδια μαζί με τους γονείς της και τις δύο αδελφές της από τη γενέτειρά της, την πόλη Τζουλίς περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Γάζας, σε αυτό που είναι σήμερα η Λωρίδα της Γάζας. Στο Τζουλίς, το οποίο σήμερα βρίσκεται στην ισραηλινή ενδοχώρα, δεν έμεινε σχεδόν τίποτε άλλο παρά μόνο ερείπια. Τόσο κοντά και όμως τόσο μακριά. Από τότε που έφυγε σαν παιδί μέχρι σήμερα που είναι μητέρα πέντε παιδιών έχει γίνει μάρτυρας πολλών αιματηρών πολέμων στην περιοχή. Ωστόσο, ο σημερινός είναι "ο χειρότερος όλων", λέει η ηλικιωμένη γυναίκα. Φοβάται ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να αναγκάσει τους Παλαιστίνιους στην εμπόλεμη Λωρίδα της Γάζας να καταφύγουν στην Αίγυπτο, φοβούμενη μια δεύτερη "Νάκμπα".

Η φυγή με άσπρες σημαίες ξυπνά μνήμες

Η μικρότερη αδελφή της, η Ναέμα αλ Νάτζι, έχει φιλοξενήσει πολλούς φυγάδες από το βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας στο σπίτι της στο Νταρ αλ Μπαλάχ. Εκεί οι μάχες και οι ισραηλινές επιθέσεις είναι οι πιο σφοδρές. Το βίντεο με χιλιάδες πολίτες με λευκές σημαίες, οι οποίοι περπατούν εδώ και μέρες μέσω ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου που έχει προσδιορίσει το Ισραήλ από τον βορρά προς τον νότο, προκαλεί σε πολλούς συνειρμούς με τη "Νάκμπα"."Το Ισραήλ θέλει να μας διώξει ξανά και ξανά και να τερματίσει για πάντα την παλαιστινιακή υπόθεση", πιστεύει η 72χρονη Αλ-Νάτζι.

Το Ισραήλ τονίζει επανειλημμένα ότι η εκκένωση των περισσότερων από ένα εκατομμύριο κατοίκων του βόρειου τμήματος της Λωρίδας της Γάζας γίνεται για τη δική τους ασφάλεια. Επισήμως, το Ισραήλ δηλώνει επίσης ότι δεν θέλει να ανακαταλάβει μόνιμα τη Λωρίδα της Γάζας, αλλά μόνο να τερματίσει την κυριαρχία της ισλαμιστικής Χαμάς, που δεν μπορεί να γίνει πλέον ανεκτή μετά την αιματηρή σφαγή περισσότερων από 1.400 Ισραηλινών από τρομοκράτες της Χαμάς και άλλους στις 7 Οκτωβρίου.

Ωστόσο, ακραίες δηλώσεις Ισραηλινών πολιτικών τροφοδοτούν τους φόβους πολλών κατοίκων της Γάζας. Ο Άριελ Κάλνερ, βουλευτής του δεξιού συντηρητικού κόμματος Λικούντ, απαίτησε σε ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ την ημέρα της σφαγής «μια Νάκμπα για τον εχθρό, τώρα!", μια "νέα Νάκμπα που να επισκιάζει εκείνη του 48". Ισραηλινά χερσαία στρατεύματα ύψωσαν μια γαλανόλευκη ισραηλινή σημαία στην παραλία της Γάζας και τραγούδησαν τον ισραηλινό εθνικό ύμνο. Οι ηγέτες των ισραηλινών εποίκων εκφράζουν ήδη τις φιλοδοξίες τους για την ανοικοδόμηση των οικισμών που εκκενώθηκαν κατά την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τη Λωρίδα της Γάζας το 2005.

Οι αραβικές χώρες δεν θέλουν κι άλλους πρόσφυγες

Ιδέες για προσωρινή φιλοξενία προσφύγων από τη Λωρίδα της Γάζας στο Βόρειο Σινά της Αιγύπτου αναβιώνουν επίσης ένα τραύμα μεταξύ των Παλαιστινίων που διατρέχει γενεές. Κατά τη διάρκεια της "Νάκμπα" το 1948, περίπου 700.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν την ιστορική Παλαιστίνη, η οποία βρισκόταν υπό βρετανική εντολή. Εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι ακολούθησαν στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967, ο οποίος είναι πλέον γνωστός ως "Νάκσα" (οπισθοδρόμηση). Παλαιστινιακές οικογένειες συρρέουν τώρα κατά μήκος του "διαδρόμου" εκκένωσης που έχει ανοίξει ο στρατός του Ισραήλγια τους αμάχους στη Γάζα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 72.000 άνθρωποι μόνο από την Κυριακή. Το Ισραήλ συνεχίζει τον "αναγκαστικό εκτοπισμό", έγραψε ο αιγυπτιακός κρατικός ειδησεογραφικός ιστότοπος "Αλ Αχράμ". Πρόκειται για μια "νέα Νάκμπα με διαφορετική χροιά, σε ζωντανή αναμετάδοση στην τηλεόραση", σύμφωνα με άρθρο γνώμης στην ιορδανική εφημερίδα "Αλ Γκαντ".

Για την Αίγυπτο, που ελέγχει το μοναδικό μη ισραηλινό συνοριακό πέρασμα προς τη Γάζα, το νέο προσφυγικό σενάριο συνδέεται με μια σειρά από ανησυχίες. Η κατάσταση ασφαλείας στο Σινά παραμένει τεταμένη μετά τις μάχες κατά των εξτρεμιστών.Ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, λίγο πριν από τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών στην Αίγυπτο, σίγουρα δεν θέλει να θεωρηθεί υποστηρικτής ακραίων δυνάμεων σε περίπτωση που οι "Παλαιστίνιοι αδελφοί" αναγκαστούν να εγκαταλείψουν και πάλι την πατρίδα τους. Το Σινά θα μπορούσε επίσης να γίνει βάση για τρομοκρατικές επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ για ομάδεςόπως η Χαμάς ή η Ισλαμική Τζιχάντ, δήλωσε ο αλ Σίσι. Και δεν θα μπορούσαν να αποκλειστούν επιθέσεις του Ισραήλ στο Σινά σε αντίποινα.

Επειδή δεν είναι σαφές ποιος θα ελέγχει τη Γάζα, οι πρόσφυγες μένουν με τον αιώνιο φόβο ότι δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν όταν τελειώσει ο πόλεμος. Στην Ιορδανία, τον Λίβανο και τη Συρία, όπου ζουν πολλοί από τους σχεδόν έξι εκατομμύρια καταγεγραμμένους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, δεν υπάρχει ούτε η πολιτική βούληση ούτε η δυνατότητα να δεχτούν άλλους.

Μοίρα χιλιάδων προσφύγων

Παρόλο που εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη υποστήριξη για τους Παλαιστίνιους εκ μέρους των αραβικών μαζών, όπως έδειξαν οι μαζικές διαδηλώσεις, υπάρχει και ένα βεβαρημένο παρελθόν. Στην Ιορδανία παλαιστινιακές πολιτοφυλακές κλόνισαν την κυριαρχία του κράτους το 1970 κατά τη διάρκεια του λεγόμενου Μαύρου Σεπτέμβρη, προτού ο στρατός τις εκδιώξει με τη βία. Στον Λίβανο, μαχητές της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) αποτέλεσαν καταλύτη στον εμφύλιο πόλεμο (1975-1990). Εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από το Κουβέιτ το 1991 με αφορμή το γεγονός ότι η PLO είχε υποστηρίξει την ιρακινή κατοχή στο Κουβέιτ. Το καθεστώς των εκατομμυρίων Παλαιστινίων που βρίσκονται διασκορπισμένοι σε γειτονικές χώρες είναι ίσως το μακροβιότερο άλυτο προσφυγικό ζήτημα στη σύγχρονη ιστορία.

Συνολικά, αποτελούν ίσως τη μεγαλύτερη κοινότητα ανθρώπων χωρίς πατρίδα ή των οποίων η εθνικότητα είναι ασαφής. Το Ισραήλ κατηγορεί την Υπηρεσία Αρωγής του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA) και άλλες οργανώσεις ότι διαιωνίζουν τεχνητά το πρόβλημα "κληρονομώντας" τους ουσιαστικά το καθεστώς του πρόσφυγα. Όταν η υπηρεσία ξεκίνησε το έργο της το 1950, δήλωσε ότι φρόντιζε 750.000 πρόσφυγες.

Σήμερα, 5,9 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι παίρνουν βοήθεια από την UNRWA. Το Ισραήλ απορρίπτει το αίτημα των Παλαιστινίων να επιστρέψουν στην παλιά τους πατρίδα, επειδή αυτό θα κατέστρεφε το εβραϊκό κράτος. Η διαμάχη για την επιστροφή των προσφύγων παραμένει ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα στη σύγκρουση μεταξύ των δύο λαών. Μια πολιτική λύση, την οποία πολλοί στην περιοχή επιζητούν, φαίνεται τώρα πιο μακρινή από ποτέ. Ωστόσο, οι αδελφές από το Νταρ αλ Μπαλάχ πιστεύουν ότι η ευθύνη για τη σημερινή τραγική κατάσταση δεν βαρύνει μόνο το Ισραήλ, αλλά και τη Χαμάς, η οποία έχει τον αποκλειστικό έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας από το 2007. "Θέλουμε να ζήσουμε με ασφάλεια και ειρήνη, αλλά ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς θέλουν να βρουν μια λύση που θα μας επιτρέψει να ζήσουμε μια φυσιολογική ζωή", παραπονιέται η μεγαλύτερη αδελφή.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου