ΕΕ: Στο απώτερο μέλλον η ένταξη των δυτικών Βαλκανίων

Στόχος της σλοβενικής προεδρίας της ΕΕ ήταν να βρεθεί στο επίκεντρο της φθινοπωρινής Συνόδου Κορυφής στη Λιουμπλιάνα η προοπτική ένταξης των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Όμως ο κατάλογος διεθνών ζητημάτων που μονοπώλησαν τις συζητήσεις στο χθεσινοβραδινό δείπνο ήταν μακρύς: Οι σχέσεις με την Κίνα, η δύσκολη κατάσταση στο Αφγανιστάν, oι ευρωαμερικανικές σχέσεις στη σκιά της συμφωνίας AUKUS και κυρίως η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου. 

Μετά από διαφωνίες μηνών για την τελική διατύπωση, λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, οι «27» συμφώνησαν σε μια ενδεχόμενη ένταξη των έξι χωρών των δυτικών Βαλκανίων χωρίς όμως να αποδεχθούν την πρόταση της Λιουμπλιάνας για ολοκλήρωση της ενταξιακής διαδικασίας μέχρι το 2030.

Ουδείς στην ΕΕ γνωρίζει πώς θα βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση στη διένεξη Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας στο γλωσσικό, η οποία έχει μπλοκάρει τις διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια. Από την πλευρά της η Αλβανία αισθάνεται όμηρος αυτής της αντιπαράθεσης, διότι η ευρωπαϊκή προοπτική Σκοπίων και Τιράνων έχει καλώς ή κακώς συνδεθεί. Προβληματική κρίνεται και η περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο εξακολουθεί να μην αναγνωρίζεται από αρκετές χώρες-μέλη ως ανεξάρτητο κράτος.

Εμπόδια στην ένταξη θέτουν Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία

Στις χώρες-εμπόδια στην ένταξη των δυτικών Βαλκανίων ανήκει εδώ και καιρό η Γαλλία. Διπλωμάτες στο Παρίσι διαμηνύουν ωστόσο τώρα ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις μπορεί να έχουν προς το παρόν παγώσει, αλλά η κατάσταση αυτή δεν θα συνεχιστεί εσαεί. Και η Ολλανδία έχει διατυπώσει ενστάσεις στην ένταξη των εν λόγω χωρών. Σύμφωνα με ολλανδούς διπλωμάτες η διεύρυνση της ΕΕ δεν έχει σταματήσει, απλά κινείται με χαμηλότερους ρυθμούς. Είναι κοινό μυστικό ότι η Χάγη ανησυχεί ιδιαίτερα για μια πιθανή εξάπλωση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών από αλβανικές συμμορίες, οι οποίες με έδρα την Ολλανδία λέγεται ότι ελέγχουν το εμπόριο ναρκωτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ενδοιασμοί για την ένταξη των έξι χωρών υπάρχουν και από γερμανικής πλευράς, η οποία επιδιώκει την κατάργηση φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος έκδοσης βίζας. Οι λόγοι είναι ότι το Βερολίνο θεωρεί υπερβολικό τον αριθμό αιτήσεων ασύλου πολιτών από τα δυτικά Βαλκάνια χωρίς καμία πιθανότητα επιτυχίας, ενώ παράλληλα διαπιστώνει ότι συχνά όσοι έρχονται στη Γερμανία με βίζα ξεπερνούν κατά πολύ τον προβλεπόμενο χρόνο παραμονής στη χώρα.

Στόχος των ευρωπαίων ηγετών είναι να εξισορροπήσουν την απουσία πολιτικής βούλησης και προόδου με χρήμα. 9 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις θα λάβουν μέσα στα επόμενα χρόνια οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων, ενώ παράλληλα προγραμματίζονται επενδύσεις ύψους 30 δις ευρώ για τη βελτίωση της υποδομής, τον εκσυγχρονισμό του συστήματος υγείας, ακόμα και την καταπολέμηση της πανδημίας.

Λύνονται τα προβλήματα με χρήμα;

Έκθεση του γερμανικού Ιδρύματος Μπέρτελσμαν και του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Μελετών της Βιέννης (wiww) αξιολογεί αρνητικά την μέχρι τώρα ευρωπαϊκή πολιτική οικονομικής ενίσχυσης των δυτικών Βαλκανίων: «Η στρατηγική της ΕΕ που στηρίζεται στην οικονομική στήριξη και την επίλυση πολιτικών διενέξεων δεν είναι επιτυχής», λέει η Στέφανι Βάις, ειδική σε ζητήματα ΕΕ στο Ίδρυμα Μπέρτελσμαν στις Βρυξέλλες. Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία εξακολουθούν να βρίσκονται σε οικονομικό επίπεδο σε μεγάλη απόσταση από τις χώρες-μέλη της ΕΕ σε ανατολική και νότια Ευρώπη.

Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν στις Βρυξέλλες μια σε βάθος οικονομική σύνδεση των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, έτσι ώστε οι οικονομίες των έξι χωρών να αναπτυχθούν με γοργούς ρυθμούς. Εξηγούν μάλιστα ότι «ακριβώς επειδή μια πλήρης ένταξη των δυτικών Βαλκανίων μετατίθεται στο απώτερο μέλλον η ΕΕ θα πρέπει να τους διασφαλίσει μια εναλλακτική». Εκτός αυτού είναι σαφές ότι η ΕΕ δεν θέλει να αφήσει τις τύχες των δυτικών Βαλκανίων στα χέρια κινέζων επενδυτών. Δυστυχώς όμως αυτό το γεωστρατηγικό επιχείρημα παίζει σχεδόν μηδαμινό ρόλο στην διαδικασία ένταξης των έξι χωρών.

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος