Επικίνδυνη κλιμάκωση της αμερικανο-ιρανικής έντασης

Η επίσκεψη αυτή του Μάικ Πομπέο προκάλεσε πολλά ερωτηματικά και εικασίες. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας επρόκειτο να επισκεφτεί χθες Τρίτη το Βερολίνο, ακύρωσε όμως την τελευταία στιγμή την επίσκεψή του για να μεταβεί τελικώς στο Ιράκ, όπως έγινε γνωστό αργά το βράδυ. Σύμφωνα με αναλυτές η επίσκεψη αυτή έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα και θα πρέπει να αξιολογηθεί στα συμφραζόμενα της προαναγγελίας του Ιράν για μερική αποχώρηση από τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα σε περίπτωση που δεν προστατευθούν εντός 60 ημερών τα συμφέροντά του από τις αμερικανικές κυρώσεις. Όπως εκτίμησε μιλώντας προς τη Γερμανική Ραδιοφωνία Deutschlandfunk ο γερμανός ειδήμων σε θέματα Εγγύς και Μέσης Ανατολής Μίχαελ Λύντερς:

«Η κατάσταση κλιμακώνεται επικίνδυνα. Τις τελευταίες εβδομάδες είδαμε να ανεβαίνουν οι αμερικανικοί τόνοι έναντι του Ιράν. Αφενός οι Αμερικανοί χαρακτήρισαν τους Φρουρούς της Επανάστασης τρομοκρατική ομάδα. Ήταν η πρώτη φορά εν γένει που μια χώρα χαρακτήρισε τρομοκρατική οργάνωση τον στρατιωτικό θεσμό μιας άλλης. Αυτό προμηνύει δεινά. Αφετέρου, οι πέντε μεγάλες χώρες που συνέχιζαν να εισάγουν πετρέλαιο χάρη σε μια ειδική άδεια των ΗΠΑ, έχασαν τώρα και αυτή την άδεια. Πρόκειται για τις Νότια Κορέα, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία και Τουρκία. Υπάρχουν λοιπόν ενδείξεις κλιμάκωσης. Τόσο ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο όσο και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας που υπαγορεύουν την αμερικανική πολιτική έναντι του Ιράν, είναι προφανώς διατεθειμένοι να ρισκάρουν ακόμη και την οριστική ρήξη με το Ιράν».

Δύσκολη ακροβασία για το Ιράκ

Οι τελευταίες εξελίξεις δικαιολογούν και τη χθεσινή αιφνιδιαστική επίσκεψη του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Πομπέο στο Ιράκ, σύμφωνα με τον ειδικό: «Οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης θα υπάρξει προσπάθεια αντεπίθεσης από το Ιράν. Στρατιωτικά το Ιράν δεν έχει καμία ελπίδα έναντι των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας. Οι Ιρανοί θα επιχειρήσουν έναν ασύμμετρο πόλεμο […], που σημαίνει συγκεκριμένα ότι θα μπορούσαν να επιτεθούν σε αμερικανικούς στόχους στο Ιράκ. Αυτό είναι κάτι που προφανώς απασχολεί τους Αμερικανούς. Εκτιμώ ότι η επίσκεψη του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στη Βαγδάτη είχε στόχο να στείλει στην ιρακινή κυβέρνηση το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ περιμένουν τη βοήθειά της. Αυτό δεν είναι απλό διότι η κυβέρνηση στη Βαγδάτη, της οποίας ηγούνται σιίτες όπως και στην Τεχεράνη, έχουν στενές σχέσεις με το Ιράν. Το Ιράκ θα πρέπει να κάνει λοιπόν μια δύσκολη ακροβασία προκειμένου αφενός να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και αφετέρου να μην προκαλέσει εντάσεις με το Ιράν».

Ποια είναι η εκτίμηση του Μίχαελ Λύντερς; Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα; «Είναι πολύ δύσκολο να το εκτιμήσει κανείς. Νομίζω ότι στην παρούσα φάση έχουμε μια κατάσταση όπου κανείς -πλην ίσως ορισμένων στις ΗΠΑ- δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην περιοχή. Η ιρακινή κυβέρνηση είναι αδύναμη και δεν ελέγχει όλη τη τώρα. Ο σιιτικός πληθυσμός τρέφει αισθήματα συμπάθειας για τους Ιρανούς. Εάν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, κανείς δεν ξέρει πραγματικά ποιές θα είναι οι αντιδράσεις. Πιθανότατα θα είναι χειρότερες απ΄ ότι φανταζόμαστε. Ο κίνδυνος έγκειται περισσότερο στο να προκληθεί η οριστική ρήξη όχι από τις ΗΠΑ, αλλά από μια ατυχή σύμπτωση, να πατήσει ο λάθος άνθρωπος τη λάθος στιγμή το λάθος κουμπί. Και τότε κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τι θα γίνει».

Τομπίας Αρμπρύστερ (DLF)

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης