Ευρύτερη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή;

Πιθανώς ένα τέτοιο λάθος φοβούνταν πολλοί εδώ και μήνες. Η πυραυλική επίθεση στα Υψίπεδα του Γκολάν, που άφησε πίσω της 12 νεκρά παιδιά και εφήβους, θα μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για έναν νέο πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες προσπαθούν να σταθεροποιήσουν την κατάσταση, ενώ στον Λίβανο όλοι περιμένουν την αντεπίθεση του Ισραήλ, πιθανώς στα περίχωρα της Βηρυτού – αλλά και το πώς θα αντιδράσει στη συνέχεια η Χεζμπολάχ.

Θεωρείται βέβαιο πως το Ισραήλ θα προβεί σε αντίποινα. Ταυτοχρόνως όμως όλα δείχνουν πως καμία από τις δύο πλευρές δεν ενδιαφέρεται να οδηγήσει τη σύγκρουση σε πλήρη κλιμάκωση. Από την πλευρά του Λιβάνου έχουν σκοτωθεί πάνω από 100 άμαχοι πολίτες και 360 μέλη της Χεζμπολάχ, ενώ από την πλευρά του Ισραήλ έχουν χαθεί 20 στρατιώτες και 20 πολίτες. Συνολικά έχουν εκτοπιστεί πάνω από 150.000 άνθρωποι.

Οι ΗΠΑ σε «διαρκείς συζητήσεις» με τις δύο πλευρές

Στόχος τώρα είναι επομένως τα αντίποινα να μην είναι τέτοιας μορφής που να προκαλέσουν έναν πραγματικό, μεγάλο πόλεμο. Η Ουάσινγκτον προσπαθεί παρασκηνιακά να κατευνάσει τα πνεύματα, διεξάγοντας «διαρκείς συζητήσεις» με την ισραηλινή και τη λιβανέζικη πλευρά, όπως λέει μία εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Η ίδια θεωρεί πως πίσω από την επίθεση στο Γκολάν είναι η Χεζμπολάχ. «Ο πύραυλος ήταν δικός τους και εκτοξεύτηκε από μία περιοχή υπό τον δικό τους έλεγχο». Η παραστρατιωτική οργάνωση βέβαια αρνείται κάθε κατηγορία.

Πάντως πληθαίνουν οι ενδείξεις πως η Χεζμπολάχ χτύπησε μάλλον από λάθος την κοινότητα Δρούζων στο Ματζντάλ Σαμς. «Η υπόθεση πως ορίστηκε λανθασμένη πορεία για έναν πύραυλο είναι πολύ πιο πειστική από το ότι η Χεζμπολάχ αποφάσισε να επιτεθεί σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου», λέει ο Έλι Χάνα, πρώην Λιβανός στρατηγός, στην εφημερίδα L'Orient-Le Jour. Υπέρ αυτού συνηγορεί και το γεγονός ότι η οργάνωση ανέλαβε την ευθύνη για διάφορες άλλες επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ που εκτελέστηκαν την ίδια ημέρα κοντά στην περιοχή. Πολλοί από τους Δρούζους εξάλλου νιώθουν πιο κοντά με τη Συρία, παρά με το Ισραήλ – και ως εκ τούτου αποτελούν έναν ασυνήθιστο στόχο για τη Χεζμπολάχ.

Κάλεσμα για «περιορισμένη, αλλά σημαντική» αντεπίθεση

Η δρουζική μειονότητα έχει αναστατωθεί από την επίθεση και τους θανάτους των παιδιών και απαιτεί σκληρά αντίποινα. Ισραηλινοί εκπρόσωποι δήλωσαν στην εφημερίδα Jediot Achronot πως περιμένουν μία «περιορισμένη, αλλά σημαντική» αντίδραση από την πλευρά του Ισραήλ. Τι σημαίνει αυτό; Ενδεχομένως είτε μία επίθεση σε υποδομές του Λιβάνου, μία αποθήκη της Χεζμπολάχ με όπλα ή μία «σημαντική τοποθεσία που δεν έχει δεχθεί ακόμη επίθεση» είτε τη δολοφονία υψηλόβαθμων εκπροσώπων της Χεζμπολάχ.

Ένας σχολιαστής της εφημερίδας Israel Hajom έγραψε πως το ζήτημα για τον ισραηλινό στρατό είναι να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, χωρίς ωστόσο να δημιουργήσει και μία επικίνδυνη δυναμική που θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη κλιμάκωση της σύγκρουσης. Επιπλέον, μία τέτοια εξέλιξη ίσως να οδηγούσε και σε μία νέα σύγκρουση με το Ιράν και τους συμμάχους του στην περιοχή, δηλαδή με παραστρατιωτικές οργανώσεις στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη. Και αυτό θα μπορούσε αντιστοίχως να δυσχεράνει την επίτευξη των στόχων του Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα, αλλά και να υπονομεύσει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την απελευθέρωση των περισσότερων από 100 ομήρων – πολλοί ανησυχούν πως αρκετοί από τους ομήρους ίσως να έχουν σκοτωθεί. Οι συζητήσεις δεν φαίνεται να καρποφορούν, δεν έχει επιτευχθεί ακόμη συμφωνία, και σε περίπτωση ενός νέου πολέμου με τη Χεζμπολάχ, θα μπορούσαν να καταρρεύσουν εντελώς.

Επίθεση βάσει ενός… προβλέψιμου σχεδίου;

Η ισραηλινή αντίδραση θα μπορούσε να είναι αντίστοιχη με τα αντίποινα στα οποία προέβη το Ιράν – ο σημαντικότερος σύμμαχος της Χαμάς στη Γάζα και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο – τον Απρίλη, όταν και επιτέθηκε για πρώτη φορά ευθέως στο Ισραήλ με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, ως απάντηση στην υποτιθέμενη ισραηλινή επίθεση εναντίον ενός ιρανικού προξενικού κτηρίου στη Συρία. Τα ιρανικά αντίποινα ήταν μία συμβολική ενέργεια μεγάλης έκτασης, η οποία ωστόσο εκτελέστηκε στα πλαίσια ενός σαφούς και υπολογισμένου σχεδίου – δίχως να προκαλέσει έτσι ανάφλεξη στην περιοχή.

Ο τελευταίος πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ έλαβε χώρα το 2006. Ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε το αεροδρόμιο της Βηρυτού και κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης και στο νότιο τμήμα της χώρας. Σήμερα, 20 περίπου χρόνια αργότερα, ένας πόλεμος θα είχε ακόμη πιο δραματικές επιπτώσεις για αμφότερες τις πλευρές. Η Χεζμπολάχ διαθέτει πάνω από 150.000 πυραύλους και drones, έχοντας ένα οπλοστάσιο σχεδόν δεκαπλάσιο σε σύγκριση με το 2006. «Κάθε πόλη και κάθε χωριό στο Ισραήλ είναι σε κίνδυνο», έγραψε σχετικά η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Brookings. Η οργάνωση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές ζημιές και στο δίκτυο ηλεκτροδότησης του Ισραήλ.

Το Ισραήλ θα μπορούσε να περιμένει

Σε περίπτωση κλιμάκωσης οι υπόλοιποι σύμμαχοι του Ιράν – όπως οι Χούθι στην Υεμένη - πιθανότατα θα εντατικοποιήσουν και αυτοί τις επιθέσεις τους εναντίον του Ισραήλ. Ολοένα και πιο τεταμένο είναι και το κλίμα μεταξύ Ισραήλ και Άγκυρας, αφ' ότου ο Ερντογάν απείλησε κιόλας πως η Τουρκία θα «εισβάλει» στο Ισραήλ όπως στο Ναγκόρνο-Καραμπάκ και τη Λιβύη. Βέβαια, είναι γενικώς αμφίβολο ότι η Τουρκία σχεδιάζει πράγματι στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του Ισραήλ.

Ο πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας του Ισραήλ Ταμίρ Χάιμαν έγραψε πως η Χεζμπολάχ έκανε μεγάλο λάθος με την επίθεση στο Γκολάν: «Βλάπτοντας παιδιά, ιδίως Δρούζους στα Υψίπεδα του Γκολάν, χαλάει την εικόνα της στον Λίβανο». Και αυτό «έρχεται να προστεθεί στην οργή που νιώθουν πολλοί Λιβανέζοι για το γεγονός ότι η χώρα διολισθαίνει σε έναν εντελώς αχρείαστο πόλεμο εναντίον του Ισραήλ». Υπό αυτές τις συνθήκες το Ισραήλ θα μπορούσε και να περιμένει προτού αντιδράσει. «Ο χρόνος είναι με το μέρος μας. Είναι προτιμότερο να αφήσουμε λίγο τη Χεζμπολάχ να βράσει στο ζουμί της».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς