Προεκλογικός αγώνας με το Άουσβιτς στην Πολωνία

Τέσσερις μόλις μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές στην Πολωνία, η νευρικότητα στο εθνικό συντηρητικό στρατόπεδο της κυβέρνησης εντείνεται. Ο ηγέτης της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης, Ντόναλντ Τουσκ, κάλεσε σε διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης. Αύριο Κυριακή (04/06) αναμένεται να βγουν στους δρόμους της Βαρσοβίας περισσότεροι άνθρωποι από κάθε άλλη φορά μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1989 και το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) φοβάται πως μια μαζική διαδήλωση θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής στην προεκλογική εκστρατεία.

Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τον κόσμο από τη συμμετοχή στη διαδήλωση, το κόμμα του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι ανήρτησε την Τετάρτη ένα βίντεο στο Twitter, προκαλώντας οργή στην Πολωνία και όχι μόνο.

Οργισμένες αντιδράσεις

Το σύντομο βίντεο δείχνει την πύλη του στρατοπέδου εξόντωσης του Μπίρκεναου και την είσοδο του κεντρικού στρατοπέδου του Άουσβιτς, με την επιγραφή “Arbeit macht frei” («Η εργασία απελευθερώνει») να είναι ευδιάκριτη πάνω από την πύλη. Στη συνέχεια, ακολουθεί η πληροφορία ότι πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο και ότι έξι εκατομμύρια Πολωνοί έχασαν τη ζωή τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και ένα tweet του Τόμας Λις, δημοσιογράφου που επικρίνει την κυβέρνηση και βρίσκεται στο στόχαστρο του PiS.

Δύο ημέρες νωρίτερα, ο Λις είχε γράψει στο Twitter ότι θα βρεθεί «θάλαμος» για τον πρόεδρο Άντρζεϊ Ντούντα και τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ένας όρος που στα πολωνικά συνήθως χρησιμοποιείται για τους θαλάμους αερίων. Ο Λις ζήτησε συγγνώμη και διέγραψε το tweet, εξηγώντας πως με τη λέξη «θάλαμος» εννοούσε κελί φυλακής. Ωστόσο, το PiS άδραξε την ευκαιρία να χτυπήσει την αντιπολίτευση και τη σχεδιαζόμενη διαδήλωσή της. Ενώ στο προεκλογικό βίντεο εμφανίζεται το λογότυπο της διαδήλωσης διαμαρτυρίας, μια φωνή ακούγεται να ρωτά: «Θέλετε πραγματικά να ακολουθήσετε αυτό το σύνθημα;»

Η εν λόγω τακτική αποτελεί πάγια στρατηγική του PiS, με τα επιθετικά βίντεο να αποτελούν το δυνατό σημείο των Πολωνών εθνοσυντηρητικών. Τα σποτ, τα οποία αφορούσαν την υποτιθέμενη φτωχοποίηση των πληθυσμών ως αποτέλεσμα των φιλελεύθερων πολιτικών, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις επιτυχίες του PiS στις βουλευτικές εκλογές στο παρελθόν.

Επικριτικός και ο πρόεδρος της Πολωνίας

Το τελευταίο βίντεο με το Άουσβιτς, όμως, έχει προκαλέσει ευρύ κύμα οργής, με τη διεύθυνση του Μουσείου του Άουσβιτς να τοποθετείται επίσης δημοσίως: «Η εργαλειοποίηση της τραγωδίας των ανθρώπων που υπέφεραν και έχασαν τη ζωή τους στο Άουσβιτς, ανεξαρτήτως από την πλευρά της πολιτικής αντιπαράθεσης, προσβάλλει τη μνήμη των θυμάτων». Το βίντεο αποτελεί μια «θλιβερή έκφραση της ηθικής και πνευματικής παρακμής του δημόσιου διαλόγου».

Ο πρόεδρος της Πολωνίας Άντρζεϊ Ντούντα ήταν επίσης επικριτικός: «Η μνήμη των θυμάτων των εγκλημάτων των Γερμανών στο Άουσβιτς είναι ιερή και απαραβίαστη και δεν μπορεί να βεβηλωθεί ελέω του πολιτικού αγώνα. Τέτοιες ενέργειες είναι ανάξιες και ασυγχώρητες», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Ντούντα, ο οποίος κατά τα άλλα στέκεται σχεδόν πάντα στο πλευρό του PiS, ενώ οι πολωνικές οργανώσεις Εβραίων διαμαρτυρήθηκαν για την «κατάχρηση του Ολοκαυτώματος για τον τρέχοντα πολιτικό αγώνα».

Θα ζημιωθεί το κυβερνών κόμμα;

«Το σποτ του Άουσβιτς, το οποίο συνδέει την πορεία διαμαρτυρίας με αντισημιτικά συνθήματα, μπορεί να ζημιώσει σημαντικά το PiS», γράφει ο Μίκαλ Πλοτσίνσκι στην εφημερίδα Rzeczpospolita. Με αυτόν τον τρόπο, η Πολωνία παρουσιάζεται ακόμη πιο αυταρχική και αντισημιτική, παρ’ ότι το δεύτερο, όπως λέει ο δημοσιογράφος, είναι αναληθές.

Κατά τον πολιτικό επιστήμονα Βόιτσιεκ Ραφαλόφσκι του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, το εν λόγω βίντεο «μαρτυρά την απελπισία που επικρατεί στο κυβερνητικό στρατόπεδο», το οποίο υποπίπτει σε λάθη λόγω της πίεσης. Οι τελευταίες αποφάσεις του κυβερνώντος κόμματος, ιδίως η σύγκληση μιας ειδικής επιτροπής για τον έλεγχο των ρωσικών επιρροών, με απώτερο σκοπό την αποτροπή της ανάληψης της εξουσίας από τον Τουσκ σε περίπτωση εκλογικής του νίκης, τείνουν να ενισχύουν την αντιπολίτευση.

Ανεπηρέαστο από την κριτική το PiS

Όταν ο Τουσκ κάλεσε τον κόσμο σε πορεία διαμαρτυρίας πριν από εβδομάδες, τα υπόλοιπα αντιπολιτευόμενα κόμματα αντέδρασαν αρχικά συγκρατημένα. Δύο κεντροδεξιά κόμματα - το Polska 2050 του Σίμον Χολόβνια και το Αγροτικό Κόμμα PSL του Βλάντισλαβ Κοζίνιακ-Καμίς - φοβήθηκαν την επικράτηση του κόμματος του Τουσκ. Τώρα όμως, αμφότερα τα κόμματα καλούν τους υποστηρικτές τους να συμμετάσχουν στη διαδήλωση.

Ανεπηρέαστο από την κριτική, το PiS υπερασπίζεται το προεκλογικό του σποτ. Ο Μίκαλ Μόσκαλ, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου του ηγέτη του PiS Κατσίνσκι, δήλωσε στη διαδικτυακή πλατφόρμα Interia πως «δείξαμε την υποκρισία (της αντιπολίτευσης). Αυτό πονάει». Τα μέσα ενημέρωσης εκτιμούν πως ο Μόσκαλ βρίσκεται πίσω από το προεκλογικό σποτ. «Ανταποκριθήκαμε μόνο στη ρητορική του μίσους», υποστηρίζει ο βουλευτής του PiS Μάρεκ Αστ, ενώ η ευρωβουλευτής Άννα Ζάλεφσκα έκανε retweet το βίντεο του Άουσβιτς, συνοδευόμενο με τις λέξεις «Για τη Γερμανία;»: σύμφωνα με το PiS, ο Τουσκ είναι εκπρόσωπος των γερμανικών συμφερόντων και για ορισμένους, είναι ακόμη και «συνεργάτης» των Γερμανών.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς