Το τέλος μιας ταραχώδους εποχής

Στον απόηχο της παραίτησης του Αλέξη Τσίπρα, η Frankfurter Allgemeine Zeitung επιχειρεί έναν απολογισμό της θητείας του τέως προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Στις αρχές του 2015, όταν ο Τσίπρας εξελέγη πρωθυπουργός, «υποσχόταν ότι η κρίση θα τελείωνε με αυτόν στην ηγεσία. Και, ακόμη περισσότερο, υποσχόταν πως θα μεταρρυθμίσει την Ευρωζώνη, θα γονατίσει τον καταστροφικό "Μερκελισμό" [...] Οχτώμισι χρόνια αργότερα, ο Τσίπρας ανακοινώνει την παραίτησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Η αντίθεση με τη νύχτα του Ιανουαρίου του 2015 στην Αθήνα, όταν επικρατούσε επαναστατική ευφορία, δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη».

Η εφημερίδα της Φρανκφούρτης σχολιάζει πως «η πλειοψηφία του ελληνικού λαού βαρέθηκε σύντομα τον Τσίπρα και τα κούφια λόγια του. Ο Τσίπρας είχε ανέλθει στην εξουσία στο ζενίθ μιας εποχής λαϊκισμού - και ταυτοχρόνως τερμάτισε [με την παραίτησή του] μία εποχή την οποία διαμόρφωσε και εκείνος. Προς το παρόν, οι άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν βαρεθεί τους υποτιθέμενους σωτήρες».

Για δημοψήφισμα του 2015, η FAZ παρατηρεί ότι «για τον Τσίπρα, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν ήθελε να διακινδυνεύσει την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, το δημοψήφισμα ήταν στην πραγματικότητα μονάχα η αρχή μιας στροφής. Μετέτρεψε το όχι σε ναι, χώρισε τους δρόμους του με τον Βαρουφάκη και ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις για ένα νέο πακέτο βοήθειας ύψους 86 δισεκατομμυρίων ευρώ, υποκύπτοντας στους όρους των δανειστών. Αν και είχε αθετήσει όλες τις υποσχέσεις του, ο Τσίπρας κατάφερε να κερδίσει και πάλι στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ο θυμός πολλών Ελλήνων προς τα παραδοσιακά κόμματα ήταν πολύ μεγάλος. Επρόκειτο για τον τελευταίο θρίαμβο του Τσίπρα.

[…] Πέρα από τις εκλογικές ήττες, αποτυχημένη ήταν και η προσπάθειά του Τσίπρα να φέρει τον ΣΥΡΙΖΑ προς τη σοσιαλδημοκρατία. Οι σκληροπυρηνικοί αριστεροί δεν του συγχώρεσαν ότι κινήθηκε προς το κέντρο. Ότι υπερασπίστηκε τον συνοριακό φράχτη με την Τουρκία και επέτρεψε τις συνθήκες αθλιότητας στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας στη Λέσβο. Ότι φλέρταρε με τους επενδυτές ως εταίρους αντί να τους βρίζει ως υποχείρια της πλουτοκρατίας, όπως έκανε κάποτε.

Την ίδια στιγμή, στην κεντροαριστερά, όπου ήθελε να πάει ο Τσίπρας, δεν έγινε ποτέ αποδεκτός. Οι προσπάθειές του να σχηματίσει έναν "προοδευτικό συνασπισμό" με άλλες αριστερές δυνάμεις έπεσαν στο κενό [...] Πλέον, μετά τη νέα ήττα, έγινε ξεκάθαρο πως, με τον Τσίπρα, η ελληνική αριστερά δεν μπορεί πλέον να κερδίσει. Κι έτσι, έχασε και η ευρωπαϊκή αριστερά έναν άνθρωπο που, το 2015, φαινόταν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει μία εξέχουσα μορφή για τη ριζοσπαστική αριστερά της Ευρώπης, όπως είναι ο επικεφαλής της ουγγρικής κυβέρνησης Βίκτορ Όρμπαν για τη ριζοσπαστική δεξιά. Αλλά και αυτή η ελπίδα τελείωσε σύντομα», καταλήγει η γερμανική εφημερίδα.

Πολωμένη η γαλλική κοινωνία

Έντονες αναταραχές βιώνει τις τελευταίες μέρες εκ νέου η Γαλλία, μετά τον θάνατο 17χρονου σε προάστιο του Παρισίου από σφαίρα αστυνομικού. «Οι πολιτικές αντιδράσεις σε αυτόν τον εφιάλτη αποκαλύπτουν για άλλη μια φορά τον κατακερματισμό της γαλλικής κοινωνίας, την εχθρότητα μεταξύ των πολιτικών στρατοπέδων και τη δύναμη των πολιτικών άκρων: οι αριστεροί στρέφονται κατά της αστυνομίας, οι δεξιοί κατά των γονέων του θύματος και της κουλτούρας των προαστίων», γράφει η Süddeutsche Zeitung.

Κατά την εφημερίδα του Μονάχου, η ριζοσπαστικοποίηση των πολιτών και η κοινωνική πόλωση είναι απόρροια και του χαρακτήρα της κυβέρνησης Μακρόν: «Ο Μακρόν είναι πρόεδρος εκείνων που αποδέχονται να καταλήξει ένας αστυνομικός στη φυλακή, αλλά που αναρωτιούνται και γιατί, ως αντίποινα, πρέπει να πυρπολούνται λεωφορεία ή να λεηλατούνται σούπερ μάρκετ. Πλέον, η θέση του Μακρόν μεταξύ των ριζοσπαστικοποιημένων στρατοπέδων μοιάζει ολοένα πιο στριμωγμένη, όπως μία πολική αρκούδα πάνω σε πάγο που λιώνει».

Πέραν όμως των κεντρώων πολιτικών θέσεων, το κόμμα του Μακρόν «δεν έχει ισχυρά ερείσματα στους δήμους, τις επιχειρήσεις και τις περιφέρειες, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πολιτική – ιδίως όταν πρέπει να εφαρμοστούν μεταρρυθμίσεις. […] Ο Μακρόν δεν έχει ανθρώπους που να μπορούν να εξηγήσουν τις πολιτικές του, να ακούγονται και να μοιάζουν με τους ανθρώπους που εκπροσωπούν».

«Ευρώπη δύο κοινωνικών μοντέλων»

Λίγες ημέρες μετά το τραγικό ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ κατέληξε σε αδιέξοδο, δίχως να επιτυγχάνεται κάποια πρόοδος στις συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου. Προεξέχοντα ρόλο σε αυτό διαδραμάτισαν η Ουγγαρία και η Πολωνία, απαιτώντας να είναι εθελοντική η υποδοχή προσφύγων από το εκάστοτε κράτος-μέλος.

Κατά την εφημερίδα Die Zeit, «η αντίσταση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έχει, δίχως να χρειάζεται ιδιαίτερη συζήτηση επ' αυτού, ρατσιστικά κίνητρα. Σε αυτές τις χώρες, η πλειοψηφία δεν θέλει κανέναν μουσουλμάνο, αν είναι δυνατόν, όπως και κανέναν χριστιανό, εάν αυτός έχει σκούρο χρώμα δέρματος. Αν και δυσάρεστη, αυτή είναι η πραγματικότητα και η Ε.Ε. θα κατέρρεε εάν επέβαλε στις χώρες αυτές ένα καθεστώς ασύλου που απορρίπτεται από την πλειονότητά τους και θεωρείται πως θα προκαλέσει μαζική μετανάστευση».

Ταυτοχρόνως, όμως, «ο συμβιβασμός μεταξύ των υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε. για το άσυλο αποτέλεσε ήδη την αναγνώριση μιας θεμελιώδους διαίρεσης εντός της Ένωσης. Στο μέλλον, δεν θα υπάρχει μόνο μια Ευρώπη δύο ή πολλών ταχυτήτων, αλλά θα υπάρχει και επισήμως μια Ευρώπη δύο κοινωνικών μοντέλων: της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και της ομοιογενούς κοινωνίας, τα οποία θα πρέπει να συνυπάρξουν θέλοντας και μη στην ΕΕ. Μόνο ο χρόνος θα δείξει ποιο μοντέλο είναι πιο βιώσιμο».