Υπό πίεση η τουρκική οικονομία

O Χουσείν Μπέκτας, επιχειρηματίας οικιακών συσκευών στην Κωνσταντινούπολη, έχει ζήσει πολλές οικονομικές κρίσεις στη χώρα του. Και υποστηρίζει ότι μια κρίση ξεκινά όταν ο κόσμος διστάζει να αντικαταστήσει αμέσως μια χαλασμένη ηλεκτρική σκούπα ή ένα πλυντήριο. Αυτό όμως το φαινόμενο είναι και πάλι επίκαιρο. Οι άνθρωποι διστάζουν να αντικαταστούν τις χαλασμένες οικιακές συσκευές τους, αλλά περιμένουν να δουν τις εξελίξεις στη χώρα.

Από τα ύψη στα βάθη

Επί 13 χρόνια η τουρκική οικονομία είχε πάντα ανοδική πορεία. Η κυβέρνηση του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υπό τον Ερντογάν εκσφενδόνισε την Τουρκία ανάμεσα στις 20 πιο ισχυρές οικονομικά χώρες του κόσμου. Διπλάσιος αριθμός ανάπτυξης δεν ήταν κάτι το σπάνιο. Φέτος ωστόσο, μέχρι το τέλος του χρόνου προβλέπεται καθίζηση με το ποσοστό ανάπτυξης μόλις και μετά βίας να φτάνει το 3%. Η ανεργία με 11% βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ. Μια πρώτη τάξης αφορμή για την αντιπολίτευση στον προεκλογικό αγώνα. «Η κυβέρνηση τροφοδότησε την οικονομία με ξένο κεφάλαιο, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα», λέει η Γκυλάι Γεντεκσί, από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ( CHP). «Η εγχώρια οικονομία ωστόσο αφέθηκε στην τύχη της. Εμείς τονίζουμε ότι δεν χρειαζόμαστε άλλα εμπορικά κέντρα, χρειαζόμαστε βιομηχανίες». Η τουρκική λίρα πέφτει, οι τιμές ανεβαίνουν. Το νοιώθει στο πετσί της και η μεσαία τάξη, που ωφελήθηκε για πολλά χρόνια από την οικονομική πολιτική του Ερντογάν. «Εμείς εργαστήκαμε στην τράπεζα», λέει μια γυναίκα, «αλλά η σύνταξή μας συνεχώς μειώνεται. Η φέτα για παράδειγμα κόστιζε πριν δύο χρόνια 10 λίρες, σήμερα κοστίζει 28».

Διακυβεύεται και η οικονομία

Μέσα σε 2 χρόνια η τουρκική λίρα έχασε σχεδόν το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Παράλληλα οι εξαγωγές μειώθηκαν σε σχέση με τις εισαγωγές, σε 100 δις δολάρια ανέρχεται το έλλειμμα εμπορικών συναλλαγών. Ο αυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης του τούρκου προέδρου συμβάλει στο κλίμα ανασφάλειας. Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στη πολιτική της κεντρικής τράπεζας και οι φυλακίσεις δικαστών και εισαγγελέων έχουν φοβίσει τους ξένους επενδυτές, καταγγέλλει ο Οζάν Σακάρ, τραπεζίτης στην επενδυτική τράπεζα Descartes Capital. «Για να επιστρέψει η εμπιστοσύνη των επενδυτών πρέπει να αποκατασταθεί η λειτουργία μιας ανεξάρτητης και αμερόληπτης δικαιοσύνης στην Τουρκία. Αλλά υπάρχουν μεγάλες αμφιβολίες και το κλίμα επηρεάζει αρνητικά τους ξένους επενδυτές». Στις εκλογές της Κυριακής, πολύ θεωρούν ότι διακυβεύεται και η οικονομική σταθερότητα της χώρας. Ο επιχειρηματίες Μπάκτας ελπίζει σε κυβερνητική αλλαγή για να τερματιστεί η οικονομική αβεβαιότητα και να αρχίσει να πουλά και πάλι περισσότερα πλυντήρια…

Γκούναρ Κένε/Ειρήνη Αναστασοπούλου