Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ: Επιστροφή στην κανονικότητα;

Το ιστορικό Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ είναι ένα από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ  όπερας, μουσικής και θεάτρου παγκοσμίως και ιδρύθηκε το 1920. Διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι στην ομώνυμη αυστριακή πόλη, τη γενέτειρα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Το ενδιαφέρον για το φετινό φεστιβάλ είναι μεγάλο, καθώς όπως όλα δείχνουν, επιστρέφει φέτος στην κανονικότητα.Διεξάγεται από 18 Ιουλίου μέχρι 31 Αυγούστου με 174 εκδηλώσεις σε 17 διαφορετικά σημεία της πόλης. Το φετινό φεστιβάλ λαμβάνει χώρα στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία και κατά συνέπεια δεν αναμένεται να είναι «ανέμελο» όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν. 

Η νέα διευθύντρια του Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ Κριστίνα Χάμερ και ο καλλιτεχνικός διευθυντής Μάρκους Χιντερχόιζερ προσπαθούν να διαφοροποιηθούν ακολουθώντας μια διαφορετική γραμμή καθώς δεν απέκλεισαν από το Φεστιβάλ την συμμετοχή καλλιτεχνών που έχουν σχέση με την Ρωσία ούτε την χορηγία από εταιρίες ορυκτών καυσίμων. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διχάσει τον κόσμο που ούτως ή άλλως είχε ρωγμές ανάμεσα σε εθνικότητες, κουλτούρες και φύλα, δήλωσε η διευθύντρια του Φεστιβάλ στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων (dpa).

«Η τέχνη δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο αλλά έχει τη δύναμη να δώσει στους ανθρώπους την ευκαιρία να προβληματιστούν και να κατανοήσουν βαθύτερα αυτές τις δραματικές αλλαγές, καθώς αποτελεί πηγή δύναμης και θάρρους», αναφέρει η Κριστίνα Χάμερ η οποία κατάγεται από τη Βάδη-Βυρτεμβέργη και έχει εργαστεί μεταξύ άλλων ως ειδικός σε θέματα επωνυμίας (branding) για την αυτοκινητοβιομηχανία.

Παραδοσιακή έναρξη με το θεατρικό έργο «Καθένας»

Όπως κάθε χρόνο, το Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ ξεκινά τη Δευτέρα με το ανέβασμα του θεατρικού έργου Jedermann (Καθένας) του Ούγκο φον Χόφμανσταλ, σε σκηνοθεσία για δεύτερη χρονιά του Μίχαελ Στούρμινγκερ. Τον Jedermann υποδύεται ο Λαρς Άιντινγκερ, Γερμανός ηθοποιός της Berliner Schaubühne, ενώ συμπρωταγωνίστρια και ερωμένη του στο έργο είναι η Βερένα Aλτενμπέρκερ, η οποία συμμετείχε και πέρυσι στην ίδια παράσταση. Και οι δύο ηθοποιοί έχουν ξεκάθαρες απόψεις για διάφορα επίκαιρα ζητήματα. Η Αλτενμπέρκερ συμμετέχει ενεργά σε δράσεις κατά της κατάχρησης εξουσίας στο θέατρο και τον κινηματογράφο, ενώ ο ειρηνιστής Άιντινγκερ έχει ταχθεί κατά της αποστολής γερμανικών όπλων στην Ουκρανία.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την παράσταση ως μια «μινιμαλιστική και ακριβή προσέγγιση της πραγματικότητας». Συνειδητά δεν κάνει αναφορά στις αιματοχυσίες στην Ουκρανία. «Δεν ήθελα να τοποθετήσω στο έργο με επιτηδευμένο τρόπο κομμάτια επικαιρότητας. Θα ήταν σαν μην σέβομαι όσα συνέβησαν», αναφέρει ο σκηνοθέτης και προσθέτει ότι από την άλλη πλευρά θέματα όπως ανθρώπινα λάθη και θάνατος, που βρίσκονται στο επίκεντρο του θεατρικού έργου, τίθενται καθημερινά και στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Εν αναμονή του Θεόδωρου Κουρεντζή και των MusicAeterna

Ο διάσημος Έλληνας διευθυντής της ρωσικής ορχήστρας MusicAeterna, Θεόδωρος Κουρεντζής δίνει και φέτος το παρόν στο Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ, παρά την κριτική που δέχτηκε για την σιωπή του αναφορικά με την ρωσική εισβολή. Στις19 Ιουλίου με την ορχήστρα του και την ορχήστρα νέων Γκούσταβ Μάλερ θα παρουσιάσει την 13η Συμφωνία του Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

Επίσης φέτος ο Κουρεντζής επιστρέφει στο Σάλτσμπουργκ μαζί με τον Ρομέο Κατσελούτσι για να παρουσιάσουν δίπλα-δίπλα δύο ασυνήθιστα έργα, που φαινομενικά μόνο είναι άκρως αντίθετα: την όπερα του Ούγγρου συνθέτη Μπέλα Μπάρτοκ «Το κάστρο του Κυανοπώγωνα» με το ορατόριο του γερμανού συνθέτη Καρλ Όρφ «De temporum fine comoedia».

Παρά τις έντονες επικρίσεις που δέχθηκε ο Κουρεντζής και η ορχήστρα του, που χρηματοδοτούνται από την ρωσική τράπεζα VTB, το Φεστιβάλ τους στηρίζει. «Θα πρέπει κανείς να αντιδρά διαφοροποιώντας και έχοντας μέτρο» υποστηρίζει η Χάμερ, ενώ συνεχίζει λέγοντας ότι «στην Ρωσία πολλοί άνθρωποι, ανάμεσα τους και καλλιτέχνες, εναντιώνονται στο πόλεμο, γεγονός που επισείει ποινή φυλάκισης. Οι άνθρωποι αυτοί στερούνται το θεμελιώδες δικαίωμα της έκφρασης».

Η διευθύντρια του Φεστιβάλ Σάλτσμπουργκ δίνει έμφαση ωστόσο στο γεγονός ότι δεν υπάρχει απευθείας χρηματοδότηση του Φεστιβάλ από την ρωσική τράπεζα VTB. Εξ άλλου το φεστιβάλ δεν δέχεται πλέον χορηγίες από τον ελβετικό όμιλο εξόρυξης μετάλλων Solway, που στο παρελθόν έχει στηρίξει οικονομικά πρότζεκτ νέων. Μετά τις καταγγελίες για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικές καταστροφές σε ορυχείο νικελίου στη Γουατεμάλα, η διεύθυνση του φεστιβάλ διέκοψε πριν λίγες μέρες την συνεργασία με τον ελβετικό όμιλο.

Ανατρεπτικές παραστάσεις

Από το πρόγραμμα του Φεστιβάλ απουσιάζει η Ρωσο-αυστριακή σοπράνο Άννα Νετρέμπκο, η οποία ούτως ή άλλως δεν είχε προσκληθεί φέτος, ενώ η Άσμικ Γκριγκόριαν ενδέχεται να πρωταγωνιστήσει και στους τρεις κύριους ρόλους της όπερας του Πουτσίνι «Το Τρίπτυχο».

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται και η νέα σκηνοθεσία του αμφιλεγόμενου έργου "Ο κύκλος του έρωτα", με θέματα τη σεξουαλικότητα και την εξουσία, που γράφτηκε από τον Άρτουρ Σνίτσλερ. Γνωστοί συγγράφεις όπως η Σόφι Όκσανεν, Λέιλα Σλιμάνι και η Σάρον Ντοντούα Ότοο συμμετείχαν στη νέα εκδοχή του κλασσικού έργου που επικεντρώνεται λιγότερο στο σεξ και περισσότερες στις διαπροσωπικές σχέσεις των ζευγαριών.

Υποχρεωτική είναι η χρήση μάσκας για το κοινό που θα παρακολουθήσει κάποια από τις 174 συνολικά παραστάσεις.

Άλμπερτ Ότι, dpa

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου