Όπλο κατά των πανδημιών το «σούπερ εμβόλιο»;

SpFN: Αποκαλείται «σούπερ εμβόλιο», «εμβόλιο για κάθε κορωνοϊό», «θαυματουργό όπλο» κατά της πανδημίας. Το νέο πειραματικό εμβόλιο του αμερικανικού στρατού έχει ως στόχο να προστατεύσει από μελλοντικές πανδημίες, καθιστώντας τις αναμνηστικές δόσεις παρωχημένες.

Διαφορές από τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα

Το νέο «υπερεμβόλιο» είναι πρωτεϊνικό, με αρχές δράσης παρόμοιες με αυτές του  Novavax, το οποίο εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων στα τέλη Δεκεμβρίου.Το SpFN βασίζεται στην φερριτίνη, που συνδέεται με την αποθήκευση σιδήρου. Η δομή και η σύσταση του νέου εμβολίου το καθιστούν εύκολα μεταβλητό αλλά και τροποποιήσιμο. Όπως και με τα υπόλοιπα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, έτσι και με αυτό παράγονται αντισώματα και ενεργοποιούνται τα λεγόμενα Τ-λεμφοκύτταρα, εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού.

Το νέο εμβόλιο περιέχει επίσης - όπως και τα άλλα εμβόλια - ενεργά ανοσοενισχυτικά και συγκεκριμένα την ουσία ALFQ, η οποία θέτει άμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα σε κατάσταση εγρήγορσης. Σε αντίθεση με τα εμβόλια mRNA κατά του κορωνοϊού, το SpFN δεν ψύχεται σε τόσο χαμηλές θερμοκρασίες υπό το μηδέν, γεγονός που καθιστά ευκολότερη τη διανομή του.

Επιτυχή πειράματα σε πιθήκους

Το νέο εμβόλιο αναπτύχθηκε στο Walter Reed Army Institute of Research (WRAIR) και οι πρώτοι δοκιμαστικοί εμβολιασμοί έγιναν σε πιθήκους. Το εμβόλιο πυροδότησε τη δημιουργία ισχυρών αντισωμάτων κατά τεσσάρων μεταλλάξεων του κορωνοϊού, Άλφα, Βήτα, Γάμα, Δέλτα και ήταν επίσης αποτελεσματικό έναντι του ιού SARS-1, που διαφέρει σημαντικά από τον SARS-CoV-2. Σύμφωνα με πρώτα στοιχεία το εμβόλιο φαίνεται αποτελεσματικό και έναντι της μετάλλαξης Όμικρον.

Μετά τις επιτυχείς δοκιμές σε πιθήκους Rhesus, σειρά έχουν οι κλινικές δοκιμές φάσης 1 σε ανθρώπους. «Οι έρευνες έχουν ως σκοπό να ανοίξουν το δρόμο για ένα καθολικό εμβόλιο που θα προστατεύει όχι μόνο από τον ιό που υπάρχει τώρα, αλλά και από μελλοντικούς» αναφέρει ο Δρ. Κέιβον Μοντγιαράντ, εκ των ερευνητών στο WRAIR. «Μέχρι στιγμής όλα πάνε όπως ελπίζαμε».

Ο νέος κορωνοϊός καθοδόν;

Σύμφωνα με τον σύμβουλο Ιατρικών Ζητημάτων του Λευκού Οίκου Δρ. Άντονι Φάουτσι, η ανάπτυξη ενός τέτοιου εμβολίου θα μπορούσε να αποτρέψει την επόμενη πανδημία, κάνοντας λόγο ενώπιον του Κογκρέσου για ανάγκη επενδύσεων σε «νέα γενιά εμβολίων». Όπως σημειώνει ο Μοντγιαράντ «η αυξανόμενη εμφάνιση κορωνοϊών στον άνθρωπο τις τελευταίες δύο δεκαετίες και η εμφάνιση μεταλλάξεων του SARS-CoV-2, με πιο πρόσφατη την Όμικρον, υπογραμμίζουν τη διαρκή ανάγκη για εμβόλια επόμενης γενιάς που θα προσφέρουν ευρεία προστασία έναντι της νόσου».

Στην πραγματικότητα οι κορωνοϊοί είναι γνωστοί από τη δεκαετία του 1960 και περιλαμβάνουν πολλές παραλλαγές που προσβάλλουν τρωκτικά, πτηνά αλλά και θηλαστικά. Μέχρι σήμερα λίγοι κορωνοϊοί έχουν εμφανιστεί στον άνθρωπο. Αλλά όταν προσβάλουν ανθρώπινα κύτταρα, το κάνουν με επιθετικότητα.

Για το νέο εμβόλιο πάντως υπάρχουν ήδη ενστάσεις. Όπως δήλωσε στην DW o Κάρστεν Βαλτς, ΓΓ της Γερμανικής Ένωσης Ανοσολογίας, το νέο εμβόλιο «θα πρέπει πρώτα να περάσει από κλινικές δοκιμές» και επίσης «δεν αλλάζει απόλυτα το παιχνίδι» σε σχέση με τα γνωστά mRNA εμβόλια, τα οποία αποθηκεύονται ευκολότερα και είναι φθηνότερα. Επίσης ούτε το νέο εμβόλιο υπόσχεται πλήρη ανοσία. Όπως και ο εμβολιασμός με εμβόλια mRNA,  έτσι και το νέο εμβόλιο θα πρέπει να επαναλαμβάνεται.

Αλεξάντερ Φρόιντ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη