70 ετών γίνεται η DW, η «Φωνή της Ελευθερίας»

«Αυτή η κόκκινη σφραγίδα μου ανοίγει τον δρόμο», έλεγε τον Μάρτιο του 2022 ο Γιούρι Ρεσχέτο. «Είναι ο δρόμος που οδηγεί από τη Ρωσική Ομοσπονδία στην ΕΕ. Έχω την άδεια να εγκαταλείψω τη Ρωσία, λίγο πριν τα μεσάνυχτα». Κι έτσι πριν από 14 μήνες, ο διευθυντής του γραφείου της Deutsche Welle στη Μόσχα πέρασε το συνοριακό φυλάκιο του Ιβανγκορόντ με προορισμό την πόλη Νάρβα της Λετονίας. Η Ρωσία είχε «φιμώσει» τη φωνή της Deutsche Welle, ενώ ο Γιούρι Ρεσχέτο ήταν ο τελευταίος συνεργάτης του σταθμού, που είχε απομείνει στη Μόσχα. Σήμερα διευθύνει τη ρωσική σύνταξη σε νέα γραφεία, με έδρα την πρωτεύουσα της Λετονίας, Ρίγα.

Η Deutsche Welle συμπληρώνει 70 χρόνια λειτουργίας αυτές τις μέρες. Το παράδειγμα του Ρεσχέτο είναι πρόσφατο, αλλά όχι μοναδικό. Ο αριθμός των παραπόνων και των καταγγελιών που καταγράφει το τμήμα «Travel Security and Emergencies» της Deutsche Welle έχει πλέον ξεπεράσει κάθε ρεκόρ. Κάποια «απρόοπτα» αφορούν διαδηλώσεις ακροδεξιών οργανώσεων στο εσωτερικό της Γερμανίας. Ωστόσο, τα περισσότερα προβλήματα καταγράφονται εκτός συνόρων. Στη Ρωσία και στο Αφγανιστάν, σε πολλές χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. 

«Όλο και περισσότερες πιέσεις»

Πολλά από αυτά δεν γίνονται καν γνωστά στο ευρύτερο κοινό. Ένα ακόμη παράδειγμα: Στα τέλη Φεβρουαρίου ο Τζαφάρ Αμπντούλ Καρίμ, γνωστός δημοσιογράφος και παρουσιαστής στον αραβόφωνο χώρο, από τους σημαντικούς συντελεστές του αραβικού προγράμματος της Deutsche Welle, αναγκάστηκε να διακόψει τηλεοπτικά γυρίσματα στη Βαγδάτη και μάλιστα να εγκαταλείψει το Ιράκ. Όπως λέει ο ίδιος, είχε δεχθεί απειλές από υψηλόβαθμα στελέχη του καθεστώτος.

Ο γενικότερος απολογισμός της δημοσιογραφικής δουλειάς είναι ασφαλώς θετικός, εκτιμά ο γενικός διευθυντής της Deutsche Welle Πέτερ Λίμπουργκ. «Νομίζω ότι καταγράφουμε πολλά θετικά στοιχεία σε όλο αυτό το διάστημα», επισημαίνει. «Έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό μας, να ανταποκριθούμε στην πρόκληση της ψηφιοποίησης, να διαμορφώσουμε μία ξεκάθαρη στρατηγική ως ένας διεθνής ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός. Είμαι πολύ ευχαριστημένος με τα όσα έχουν επιτύχει οι συνάδελφοί μας, ενώ την ίδια στιγμή βλέπουμε ότι η αποστολή μας γίνεται όλο και πιο σημαντική, βλέπουμε τις αντιπαραθέσεις που προκαλεί ένας πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η ελευθερία του Τύπου δέχεται όλο και περισσότερες πιέσεις και αυτό κάνει ακόμη πιο επιτακτική τη δική μας αποστολή».

Από τα βραχέα στους ...followers

Με έδρα της Κολωνία η DW άρχισε να εκπέμπει στα βραχέα κύματα στις 3 Μαίου 1953. Η πρώτη εκπομπή μεταδόθηκε μόνο στη γερμανική γλώσσα και περιελάμβανε διάγγελμα του τότε προέδρου της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Τέοντορ Χόις.Ήδη το 1954 άρχισαν οι πρώτες εκπομπές σε άλλες γλώσσες. Το 1992 εγκαινιάστηκε το τηλεοπτικό πρόγραμμα της DW, ενώ λίγο αργότερα άρχισε η συστηματική παραγωγή online περιεχομένου.

Σήμερα η DW μεταδίδει προγράμματα σε 32 γλώσσες και προσαρμόζεται στις ανάγκες των καιρών, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στο Ίντερνετ, στα social media και σε κάθε είδους συνεργασίες με MME εκτός Γερμανίας. Το κινητό τηλέφωνο είναι εξίσου σημαντικό, όπως κάποτε το ραδιόφωνο. Παλαιότερα μιλούσαμε μόνο για «ακροατές», σήμερα πολλαπλασιάζονται οι «followers». Σημαντικό έργο επιτελεί και η Ακαδημία της DW, στην οποία από το 1965 έχουν εκπαιδευθεί δεκάδες χιλιάδες νέοι δημοσιογράφοι. Η «διεθνοποίηση» του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού αποτελεί κύρια προτεραιότητα για τον Πέτερ Λίμπουργκ, ο οποίος έχει συμπληρώσει εννιάμιση χρόνια στη γενική διεύθυνση της DW.

«Για τη δημοσιογραφία σε διεθνές επίπεδο η μεγάλη πρόσκληση είναι να παραμείνει προσβάσιμη για όλους», λέει ο ίδιος. Αυταρχικά καθεστώτα σε όλον τον κόσμο προσπαθούν να μας εμποδίσουν, ακόμη και να μας λογοκρίνουν. Όλοι όσοι πιστεύουμε στις δημοκρατικές αξίες πρέπει να συνεργαστούμε για να σταθούμε δίπλα σε αυτούς που μας χρειάζονται. Ασφαλώς, υπάρχουν πολλά άλλα προβλήματα σε αυτόν τον κόσμο, αλλά για τη δημοσιογραφία αυτό είναι το πιο σημαντικό, νομίζω: Να είμαστε προσβάσιμοι σε εκείνους που μας χρειάζονται, να ασχοληθούμε με ζητήματα που πραγματικά τους ενδιαφέρουν...»

«Όχι» στον αντισημιτισμό

Στα τέλη του 2021 διατυπώθηκαν αιτιάσεις για κρούσματα αντισημιτισμού στην DW. Αφορμή έδωσαν κάποια σχόλια σε ιδιωτικούς λογαριασμούς που διατηρούσαν συνεργάτες του αραβικού προγράμματος στα social media. Δεν έλειψαν όμως και οι συζητήσεις για ενδεχόμενα «λάθη στη δημοσιογραφική κάλυψη» επίκαιρων θεμάτων που αφορούν το Ισραήλ.

Όπως επισημαίνει ο Πέτερ Λίμπουργκ η αντίδραση της διεύθυνσης ήταν «άμεση και αποφασιστική», καθώς απομακρύνθηκαν συγκεκριμένα άτομα. Ακολούθησε ανεξάρτητη έρευνα, η οποία υποδεικνύει ότι «δεν υπάρχει ψόγος» όσον αφορά το δημοσιογραφικό έργο της DW, ενώ παράλληλα διοργανώνεται σειρά σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ώστε όλοι οι συνεργάτες του σταθμού να ευαισθητοποιηθούν στο ζήτημα αυτό. Η DW κάνει λόγο για «ξεκάθαρο μήνυμα κατά του ρατσισμού, του αντισημιτισμού, των διακρίσεων».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου