70 χρόνια από τον Πόλεμο της Κορέας

Με μία λιτή τελετή στην πόλη Μπουσάν της Νότιας Κορέας αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ και άλλες 20 χώρες της Δύσης τίμησαν τα θύματα του πολέμου, που διήρκεσε τρία χρόνια και άφησε πίσω του περίπου τρία εκατομμύρια νεκρούς. Το «παρών» έδωσαν και πολλοί βετεράνοι της Κορέας. Στον Βορρά της κορεατικής χερσονήσου οι εορτασμοί ήταν μάλλον πομπώδεις, με τον απολυταρχικό ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν να παρίσταται σε μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στο κέντρο της πρωτεύουσας Πιονγκ Γιανγκ, μαζί με τον Ρώσο υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, αλλά και στρατιωτικούς επιτελείς από την Κίνα.

Το καθεστώς υποστηρίζει μέχρι σήμερα ότι ο πόλεμος έληξε με «νίκη» του κομμουνιστικού Βορρά και αξιοποιεί την επέτειο των 70 ετών για μία στρατιωτική επίδειξη δύναμης, στην οποία παρουσιάζονται και νέα όπλα, όπως τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά και βαλλιστικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς. Σε σχόλιο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επίσημη εφημερίδα του κομμουνιστικού κόμματος αναφέρεται ότι «δεν υπάρχει τέλος στις προσπάθειες για ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος» της Βόρειας Κορέας.

Μία εκεχειρία που κράτησε 70 χρόνια

Όπως επισημαίνει ο Ρα Γιονγκ Γιλ, πρώην διπλωμάτης και στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της Νότιας Κορέας, «η σημασία της εκχειρίας είναι ότι έκτοτε δεν σημειώθηκε ούτε μία ένοπλη σύρραξη μείζονος χαρακτήρα» στην κορεατική χερσόνησο. «Αυτό σημαίνει ότι η εκεχειρία ήταν επιτυχής, ότι συνέβαλε στη διατήρηση της σταθερότητας, κάτι που επέτρεψε στη Νότια Κορέα να εδραιώσει δημοκρατικές δομές και να δρομολογήσει μία αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη», λέει ο Ρα Γιονγκ Χι στην DW. «Από την άλλη πλευρά, η Βόρεια Κορέα υπέστη τεράστιο οικονομικό πλήγμα, αλλά παραμένει στρατιωτική δύναμη».

Και οι δύο πλευρές πάντως, υποστηρίζει ο Ρα, παραμένουν μέχρι σήμερα πιστές στην ιδεολογία τους και δεν δείχνουν ιδιαίτερη διάθεση συνεργασίας, ούτε καν επικοινωνίας. Ο ίδιος ήταν μόλις 10 ετών, όταν τα στρατεύματα της Βόρειας Κορέας εισέβαλαν στον Νότο και η οικογένειά του αναγκάστηκε να αναζητήσει καταφύγιο στη Σεούλ. «Ο Βορράς πανηγυρίζει την υποτιθέμενη νίκη, κάτι που όμως απέχει από την πραγματικότητα. Ο Βορράς δεν επικράτησε και το σχέδιό του για μία ενωμένη και κομμουνιστική Κορέα δεν υλοποιήθηκε», τονίζει ο Ρα.

Η οπτική γωνία της Βόρειας Κορέας

Η Δύση εκτιμά ότι ο πόλεμος της Κορέας ουσιαστικά έληξε χωρίς νικητή. Διότι μπορεί τα στρατεύματα του κομμουνιστικού Βορρά να μην έθεσαν υπό έλεγχο τον Νότο, αλλά από την άλλη πλευρά οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν κατάφεραν να εξαλείψουν το καθεστώς του Κιμ Ιλ Σουνγκ, που είχε την στήριξη της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης.  

Την επίσημη εκδοχή της Πιονγκ Γιανγκ παραθέτει ο Κιμ Γιονγκ Τσόι, επικεφαλής του Κέντρου για την Ειρήνευση Αμερικής και Κορέας με έδρα την Ιαπωνία, ο οποίος θεωρείται ανεπίσημος εκπρόσωπος του βορειοκορεατικού καθεστώτος και στενός συνεργάτης του πρώην ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ιλ. «Ασφαλώς πρόκειται για σημαντική επέτειο, καθώς σηματοδοτεί τα 70 χρόνια από την ήττα της Αμερικής», λέει. «Ενώ πριν από την Κορέα οι Αμερικανοί δεν είχαν χάσει ούτε έναν πόλεμο, στη συνέχεια έχασαν πολλούς πολέμους, για παράδειγμα στο Βιετνάμ και στο Αφγανιστάν. Εμείς δείξαμε στις υπόλοιπες χώρες ότι οι Αμερικανοί μπορούν να ηττηθούν».

Ο ίδιος αξιωματούχος υποστηρίζει ότι «δεν έχουμε σχέσεις με τη Νότια Κορέα και δεν τις χρειαζόμαστε. Το μόνο που χρειάζεται είναι η επαφή με τις ΗΠΑ, οι οποίες καταλαβαίνουν μόνο τη γλώσσα της ισχύος».

«Περίπλοκη υπόθεση» η βελτίωση των σχέσεων

Η Χίομπιν Λι, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο νοτιοκορεατικό πανεπιστήμιο του Τσούνγκναμ, θεωρεί ότι «η βελτίωση των σχέσεων με τη Βόρεια Κορέα είναι μία πολύπλοκη υπόθεση. Διότι όλες οι εμπλεκόμενες χώρες, η Νότια Κορέα, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και η Ιαπωνία, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της Βόρειας Κορέας μέσα από το πρίσμα δικών τους συμφερόντων, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι δυνατότητες της Νότιας Κορέας να λάβει μονομερείς αποφάσεις». Η Χίομπιν Λι επισημαίνει ότι κατά περιόδους οι σχέσεις Βορρά-Νότου γνωρίζουν κάποια βελτίωση ή επιδείνωση και ότι στην παρούσα φάση μάλλον δεν διανύουμε την καλύτερη περίοδο.

Η ίδια εκτιμά ότι ιδανική προσέγγιση ήταν η αποκαλούμενη «πολιτική της λιακάδας» που ακολουθούσε ο πρώην πρόεδρος της Νότιας Κορέας Κιμ Ντάε Γιουνγκ στα τέλη της δεκαετίας του '90, φροντίζοντας «από τη μία πλευρά να μην αφήσει αναπάντητη οποιαδήποτε στρατιωτική πρόκληση του Βορρά, αλλά από την άλλη πλευρά να αναζητήσει τον διάλογο, αποφεύγοντας την εντύπωση ότι φιλοδοξεί να προσαρτήσει τη Βόρεια Κορέα. Ορισμένοι συντηρητικοί αναλυτές θεωρούσαν την πολιτική αυτή ενδοτική, αλλά πιστεύω ότι είναι η μόνη που μπορεί να ανοίξει πόρτες στον Βορρά, με προοπτική την ενσωμάτωσή του στη διεθνή κοινότητα». 

Ο Κιμ Ντάε Γιουνγκ αποχώρησε από την εξουσία το 2003. Έκτοτε οι σχέσεις των δύο χωρών γνώρισαν ποικίλες διακυμάνσεις. Φάνηκε να βελτιώνονται στην περίοδο διακυβέρνησης της Μουν Γιάε Ιν, από το 2017 ως το 2022, αλλά η προσέγγιση δεν είχε συνέχεια μετά την άνοδο στην εξουσία του Γιουν Σουκ Γέολ το 2021. «Ενώ η διακυβέρνηση Μουν ακολουθούσε μία μάλλον ουδέτερη πολιτική, τηρώντας ισορροπίες μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, δηλαδή των ΗΠΑ και της Κίνας, ο Γιουν επέλεξε μία πιο φιλοαμερικανική προσέγγιση», εξηγεί η Χίομπιν Λι.  

Αλλά και ο πρώην διπλωμάτης Ρα Γιονγκ Γιλ δεν φαίνεται αισιόδοξος. «Η πολιτική κατάσταση στη Νότια Κορέα δεν είναι σταθερή», επισημαίνει. «Στο μεταξύ η Βόρεια Κορέα έχει αναπτύξει αξιοσημείωτη στρατιωτική ισχύ, ενώ κατέχει και πυρηνικά όπλα. Δεν φαίνονται πολύ ευχάριστα τα πράγματα...»

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου