Eurovision και ανθρώπινα δικαιώματα

Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αζερμπαϊτζάν που θα φιλοξενήσει σε λίγες εβδομάδες τον τελικό του διεθνούς διαγωνισμού της Eurovision είναι καταστροφική. Το καθεστώς διώκει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή, είτε πρόκειται για δημοσιογράφους, είτε για μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Μέσα του περασμένου Μαρτίου ο υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βέστερβέλε επισκέφθηκε το Μπακού. Ο ίδιος απέφυγε να στηλιτεύσει άμεσα τις μεθοδεύσεις του αυταρχικού προέδρου Αλίγιεφ. Όμως, ο επιτετραμμένος της γερμανικής κυβέρνησης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Μάρκους Λένινγκ δεν μπόρεσε να κρατήσει το στόμα του κλειστό. Εκφράστηκε επικριτικά για την κατάσταση στο Αζερμπαϊτζάν με αποτέλεσμα να υποστεί λεκτική επίθεση από τον υπουργό Εξωτερικών Έλμαρ Μαμαντγιάρωφ.
«Η τελευταία περίπτωση πραγματικά σοκαριστική που εγώ έζησα», λέει ο Λένινγκ, «ήταν αυτή μιας δημοσιογράφου, την οποία εγώ προσωπικά γνωρίζω. Το καθεστώς την έθεσε υπό μεγάλη πίεση. Κι όταν πήγε στον εισαγγελέα για να το καταγγείλει και να ζητήσει να επιληφθεί της υπόθεσης, δεν το έκανε. Πρόκειται για μια μέθοδο, απλά απαράδεκτη».
Η δημοσιογράφος ονομάζεται Καντίγια Ιζμαίλοβα και είναι πολύ γνωστή στη χώρα της. Έζησε τι σημαίνει να γράφεις επικριτικά για την κυβέρνηση. Στην αρχή δέχτηκε ανώνυμα απειλητικά γράμματα με φωτογραφίες της ίδιας και του φίλου της, που τραβήχτηκαν στο σπίτι της με κρυμμένη φωτογραφική μηχανή. Την απείλησαν ότι θα τις δημοσιεύσουν αν δεν σταματήσει την έρευνα. Εκείνη όμως συνέχισε και έδωσε στη δημοσιότητα τα απειλητικά γράμματα. Μια εβδομάδα αργότερα κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο βιντεάκια με πολύ προσωπικές στιγμές. Οι δικαστικές αρχές αρνήθηκαν να διαλευκάνουν την υπόθεση.

Sing for Democracy

Η περίπτωση της δημοσιογράφου είναι ίσως η πιο «ανώδυνη». Υπάρχουν άλλοι που σαπίζουν στις φυλακές, γιατί τόλμησαν να παρουσιάσουν την πραγματική κατάσταση στη χώρα. Οι οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θέλουν να κάνουν γνωστές τέτοιες περιπτώσεις με αφορμή τους προβολείς της δημοσιότητας που θα πέσουν στο Μπακού λόγω του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision. Aκτιβιστές τους έχουν ετοιμάσει καμπάνια με πλακάτ και μπλουζάκια με το σύνθημα Sing for Democracy.
Βέβαια η Δύση τα βλέπει και τα ακούει όλα αυτά με βαριά καρδιά. Γιατί στις σχέσεις των χωρών με το Αζερμπαϊτζάν μεγαλύτερη σημασία έχουν τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο. Η χώρα διαθέτει μεγάλα αποθέματα, απαραίτητα τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Γι αυτό και οι κριτικές φωνές, όποτε αρθρώνονται, είναι πολύ προσεκτικές. Το Αζερμπαϊτζάν είναι προνομιακός εμπορικός εταίρος και θα παραμείνει, η οικονομική κρίση και το εμπάργκο πετρελαίου από το Ιράν δεν επιτρέπουν παρεκκλίσεις.
Παρ΄όλα αυτά οι προασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιέζουν τις δυτικές κυβερνήσεις να πιέσουν με τη σειρά τους το Αζερμπαϊτζάν να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πρόκειται συνολικά για 46 αποφάσεις που αφορούν παραβίαση της ελευθεροτυπίας ή και χρήση υπερβολικής βίας. Το Μπακού δεν έχει εφαρμόσει καμιά μέχρι τώρα.

Roman Goncharenko/Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. Σύνταξης Σπύρος Μοσκόβου