Iσπανία: Δύσκολη η είσοδος startups στο χρηματιστήριο

Η Mόνικα Μαρτίνεζ Βάλτερ, ειδικός σε θέματα διαστήματος και πληροφορικής, δεν εμφανίζεται σε κουτσομπολίστικα περιοδικά όπως η βασίλισσα Λετίθια της Ισπανίας. Ωστόσο, έχοντας διδακτορικό στη Φυσική και ούσα επικεφαλής της GMV, θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανική επιρροή για νεαρές Ισπανίδες.

Καθώς όμως αποφεύγει τα φώτα της δημοσιότητας παραμένει άγνωστη στον μέσο Ισπανό, ο οποίος δεν γνωρίζει ούτε την ίδια ούτε την εταιρεία της, παρ’ ότι ο όμιλος της απασχολεί περισσότερους από 3.000 υπαλλήλους και αναζητά  απεγνωσμένα γυναίκες μηχανικούς.Αν και η είσοδος της εταιρείας στο χρηματιστήριο πιθανότατα θα στεφόταν με επιτυχία, η ίδια δεν θέλει να χάσει τον έλεγχο. Αυτήν την τακτική υιοθετούν και άλλες οικογενειακές ή νεοφυείς επιχειρήσεις στην Ισπανία.

Ο φόβος αποτρέπει πολλές εγγραφές στο ισπανικό χρηματιστήριο

«Πολλοί επιχειρηματίες φοβούνται τη διαφάνεια που απαιτεί η παρουσία στο χρηματιστήριο και οι Ισπανοί παραδοσιακά προτιμούν να επενδύουν σε ακίνητα παρά σε μετοχές. Είναι σαν μια γάτα που δαγκώνει την ίδια της την ουρά» εξηγεί ο Χουάν Κάρλος Χιγουέρας από το EAE Business School της Μαδρίτης. Σημαντικό ρόλο έχουν παίξει πάντως και οι κρίσεις των περασμένων ετών, οι οποίες κατακρήμνισαν μετοχές που θεωρούνταν ασφαλείς επενδύσεις, όπως και η κατάρρευση του εισηγμένου στο χρηματιστήριο πιστωτικού ιδρύματος Bankia το 2011. Η κατάρρευση της τράπεζας Bankia προκάλεσε μάλιστα τεράστιες απώλειες στις αποταμιεύσεις συνταξιούχων.

Η αίσθηση αυτή αποτυπώνεται και στον ισπανικό δείκτη αναφοράς για τις μετοχές: πλέον κυμαίνεται στις 8.000 μονάδες, ενώ το 2007 στις 15.000. Την ίδια περίοδο, συγκριτικά, ο γερμανικός δείκτης μετοχών DAX ξεπέρασε το 100%. Αντίστοιχη διαφορά υπάρχει και στις νέες εγγραφές εταιρειών στο ισπανικό χρηματιστήριο ετησίως. Ο Χιγκουέρας πιστεύει πως το βασικό πρόβλημα στην Ισπανία είναι ότι το χρήμα, εν αντιθέσει με χώρες όπως οι ΗΠΑ, δεν κυκλοφορεί αρκετά γρήγορα εξαιτίας της χαμηλής διάθεσης για ανάληψη κινδύνων.

Παρά την αγάπη της για τις ΗΠΑ, η επικεφαλής της GMV, Μαρτίνεζ Βάλτερ, προτιμά να εστιάζει στις ερευνητικές της επιτυχίες παρά στις τιμές των μετοχών και τη φήμη της εταιρείας. Η προσωπική της ιστορία πάντως θα μπορούσε να αποτελέσει υλικό για χολιγουντιανή ταινία: Το 1980 ο πατέρας της, μηχανικός αεροσκαφών, ίδρυσε μια ομάδα εργασίας με την ονομασία Ομάδα Μηχανικής Πτήσεων (Grupo Mecánica del Vuelo). Το 1984 ίδρυσε στο γκαράζ του σπιτιού του στη Μαδρίτη την GMV. Από νωρίς, η εταιρεία συνεργάστηκε με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και πλέον έχει υποκαταστήματα σε όλο τον κόσμο. Όταν ο πατέρας της πέθανε ξαφνικά το 2001, η 30χρονη τότε επιστήμονας κλήθηκε να διευθύνει μια καινοτόμο εταιρεία, η οποία απασχολούσε ήδη 400 υπαλλήλους – μία τεράστια ευθύνη.

Το τραύμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης

Οι δημόσιες εγγραφές επιχειρήσεων στο ισπανικό χρηματιστήριο είναι πολύ σημαντικές, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής του Χρηματιστηρίου της Μαδρίτης CNMV, Ροντρίγκο Μπουεναβεντούρα, προκειμένου να μην εξαρτηθεί οικονομικά η χώρα από τράπεζες και ομάδες επενδυτών με επιρροή. «Η οικονομία και η εργασιακή απασχόληση στην Ισπανία κινούνται κυρίως από μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους. Χρειαζόμαστε μια σταθερή μεσαία τάξη, η οποία απαιτεί επίσης μια ποικιλόμορφη χρηματοοικονομική κουλτούρα» αναφέρει ο Μπουεναβεντούρα.

Όταν ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2018, θέλησε να μετατρέψει τη χώρα σε «κράτος νεοφυών επιχειρήσεων».  Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περισσότερο από 5% πέρυσι, όμως τα φιλόδοξα σχέδιά του έπεσαν θύμα της παγκόσμιας οικονομικής κατάστασης και μιας ξεπερασμένης οικονομικής κουλτούρας.

Οι Ισπανοί προτιμούν παραδοσιακά να επενδύουν σε πέτρες παρά σε μετοχές. Το Χρηματιστήριο της Μαδρίτης διαθέτει μια εναλλακτική αγορά, το BME Growth Segment, όπου οι μετοχές πάνω από 130 εταιρειών μικρότερου μεγέθους εγγράφονται βάσει χαλαρότερων κριτηρίων. Αλλά στην κανονική χρηματιστηριακή αγορά δεν καταγράφεται ακόμη μεγάλη κινητικότητα, αν και οι δημόσιες εγγραφές δεν είναι πιο περίπλοκες ή ακριβότερες στην Ισπανία από ό,τι αλλού.

Υπάρχει ελπίδα, πάντως, ότι με τις ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις για απλούστευση των κριτηρίων πρόσβασης στο χρηματιστήριο αυτό θα αλλάξει. Ωστόσο, ακόμη κι έτσι, η Μαρτίνεζ Βάλτερ συνεχίζει να αισθάνεται πιο ασφαλής στο εργαστήριο παρά οπουδήποτε αλλού.

Στέφανι Μύλερ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς