Έκθεση Πικάσο: Τρίχες και Τέχνη

O Πικάσο είναι διάσημος και για τα έργα του με ερωτικό περιεχόμενο. Μάλιστα, ζωγράφιζε τα σώματα όπως εκείνα ήταν στην πραγματικότητα. Και με τρίχες, όπου εκείνες υπήρχαν. Για τον παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνη δεν υπήρχε κανένας λόγος να αποκρύψει τα εν λόγω στοιχεία. Το μουσείο Kunsthalle στη Βρέμη προβληματίζεται σχετικά με τα ιδεώδη ομορφιάς του σήμερα και του τότε στα πλαίσια έκθεσης του μεγάλου ζωγράφου – ένα θέμα άκρως επίκαιρο, αφού τα κομμωτήρια παραμένουν προς το παρόν κλειστά λόγω της πανδημίας.

Ιστορίες τριχοφυΐας

«Το ξύρισμα ορισμένων σημείων του σώματος ήταν την εποχή εκείνη κάτι ασυνήθιστο. Για τον ισπανό ζωγράφο δεν ήταν σπάνιο να απεικονίζει αραιωμένα μαλλιά και μούσια. Τέτοια ζητήματα είναι σήμερα ταμπού, συνδεδεμένα συχνά με αισθήματα ντροπής, αναφέρει η Γιασμίν Μικέιν, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του μουσείου, η οποία πήρε την πρωτοβουλία να απευθύνει μια αρκετά ασυνήθιστη πρόσκληση: Το μουσείο, μέσα από ανακοίνωσή του, αναζήτησε τον περασμένο Ιανουάριο φωτογραφίες με θέμα την τριχοφυΐα στο σώμα και τις ιστορίες που έχουν συνδεθεί μ' αυτήν. Μία επιλογή θα εκτεθεί στην Kunsthalle, στα πλαίσια της προσεχούς έκθεσης για τον Πικάσο.

Στόχος είναι ένας διάλογος σχετικά με τα ιδεώδη ομορφιάς. «Μέσω της Τέχνης γίνεται ξεκάθαρο πως η αντιμετώπιση της τριχοφυΐας δεν ήταν πάντοτε η ίδια», σημειώνει η Μικέιν. Αυτό, όπως υπογραμμίζει, αποδεικνύει ότι στο ζήτημα δεν υπάρχει μία μόνο «κανονικότητα», αλλά είναι ένα φαινόμενο που προσαρμόζεται στην εκάστοτε εποχή. Κάτι τέτοιο φαίνεται άλλωστε και από τις φωτογραφίες που έλαβε το μουσείο τις τελευταίες εβδομάδες. «Από τη μία ο παππούς, με τις τρίχες στην κοιλιά, κι από την άλλη η ενήλικη γυναίκα που μιλάει για το ότι σε παιδική ηλικία την κορόιδευαν εξαιτίας της τριχοφυΐας της», λέει η Μικέιν.

Επίκαιρο ζήτημα εν μέσω λοκντάουν

Αλλά και τώρα, μέσα στην πανδημία του κορωνοϊού, με τα κομμωτήρια κλειστά, μπορεί κανείς να δει πόσο τα ιδεώδη ομορφιάς επηρεάζουν τη ζωή μας – ακόμη κι όταν είμαστε έγκλειστοι. Για πολλούς είναι μάλιστα ένα δυνατό κομμάτι της ταυτότητάς τους.

Σύμφωνα με τον γερμανό κοινωνιολόγο Τίλμαν Άλερτ τα ιδεώδη αυτά «υπογραμμίζουν τον κώδικα αισθητικής του καθενός, ο οποίος δημιουργεί και την πρώτη εντύπωση», εξηγεί. «Μετά το πρωινό ξύπνημα, το πρώτο πράγμα που κάνει κανείς είναι να κοιταχτεί στον καθρέφτη και, ακόμη κι εκείνοι που δεν χτενίζονται και δεν ταχτοποιούν το τριχωτό της κεφαλής τους, λαμβάνουν μία συνειδητή απόφαση σχετικά με το πώς θέλουν να προσλαμβάνονται από τον υπόλοιπο κόσμο – αλλά και από τον ίδιο τον εαυτό τους».

Το χτένισμα είναι για τον Άλερτ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, ένα κομμάτι της προσωπικότητας, για το οποίο τα ιδεώδη ομορφιάς του καθενός έχουν κεντρικό ρόλο. Τη σημασία τους υπογραμμίζει άλλωστε και η ίδια η πανδημία. Στη Γερμανία από τα μέσα Δεκεμβρίου τα κομμωτήρια παραμένουν κλειστά. Οι απέλπιδες προσπάθειες αρκετών να συμμαζέψουν την κώμη τους δίχως επαγγελματίες δεν είχε πάντα την επιθυμητή κατάληξη. Πολλές από τις απόπειρες μάλιστα κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα με το hashtag #coronahaircuts (ελληνικά: κορωνοκουρέματα).

Σε κάθε περίπτωση, στην έκθεση του Πικάσο με τον τίτλο «Σύνδεσμος Πικάσο – ο καλλιτέχνης και η σχέση του με τον γκαλερίστα του στη Βρέμη» δεν φαίνεται να έχουν κεντρικό ρόλο οι τρίχες, αλλά τα χαρακτικά του. Η Kunsthalle της Βρέμης άλλωστε διαθέτει μία από τις σημαντικότερες συλλογές του καλλιτέχνη. Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση χρησιμοποιεί την ευκαιρία για να προβληματίσει το κοινό σχετικά με τα ιδεώδη ομορφιάς. Και το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα υπάρχει ομοφωνία απόψεων ανάμεσα στους επισκέπτες…

Έλεν Χόφμαν, dpa

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου