Απροστάτευτοι οι Ρομά στην κρίση του κορωνοϊού

Ηλικιωμένοι και άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα, γιατροί και νοσηλευτές είναι αυτοί, οι οποίοι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στον κορωνοϊό. Υπάρχει όμως και μια ομάδα συμπολιτών μας για την οποία γίνεται ελάχιστα λόγος. Πρόκειται για τους Ρομά. Η 8η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά. Φέτος είναι  όμως μια διαφορετική χρονιά και γι αυτούς. Οι καταυλισμοί τους σε πολλές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης απειλούνται από μια πραγματική ανθρωπιστική καταστροφή εξαιτίας του κορωνοϊού.

Στην πλειονότητά τους διαβιούν κάτω από άθλιες συνθήκες και δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς συνθήκες υγιεινής. Εξαιτίας της κρίσης πολλοί από αυτούς είναι ακόμα περισσότερο εκτεθειμένοι στη φτώχεια, μη μπορώντας να βγουν στους δρόμους και να περισυλλέξουν πλαστικά, μέταλλα, τρόφιμα ή να πουλήσουν λουλούδια.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Δεν είναι εκτεθειμένοι μόνο στη φτώχεια αλλά και σε έναν ιδιότυπο ρατσισμό. Σε μερικές χώρες, όπως η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, οι Ρομά έχουν τεθεί προληπτικά σε καραντίνα ή οι καταυλισμοί τους είναι περιχαρακωμένοι από την αστυνομία.

Στρατός και αστυνομία σε καταυλισμούς

Εκτιμάται ότι δέκα με δώδεκα εκατομμύρια Ρομά ζουν στην Ευρώπη. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μειονότητα. Οι μισοί από αυτούς διαβιούν στην Τσεχία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία. Στις χώρες αυτές βρίσκονται μερικοί από τους πιο άθλιους καταυλισμούς. Παρόλο που οι συνθήκες διαβίωσης είναι γνωστές στις αρχές των χωρών αυτών, δεν κάνουν τίποτα για να βελτιώσουν την κατάσταση ακόμη εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού. Ο Ζέλικο Γιοβάνοβιτς από το πρόγραμμα για Ρομά της οργάνωσης Open Society Foundation προειδοποιεί ότι η κατάστασή τους θα χειροτερεύσει ακόμα περισσότερο και επισημαίνει ότι «μέχρι σήμερα η πλειονότητα της κοινωνίας δεν κατάλαβε ότι η ανεργία των Ρομά πλήττει το σύνολο της οικονομίας και οι ακροδεξιές επιθέσεις εναντίον τους πλήττουν τη δημοκρατία».

Στη Σλοβακία η νέα δεξιά συντηρητική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ίγκορ Μάτοβιτς αντιδρά στην κρίση του κωρονοϊού με αμφιλεγόμενο τρόπο. Ανακοινώθηκε η μαζική πραγματοποίηση τεστ σε 33 καταυλισμούς, που θα γίνουν από τον στρατό. Θα ελέγχονται κυρίως άνθρωποι που επιστρέφουν από το εξωτερικό και τα τεστ θα γίνονται από στρατιωτικούς γιατρούς, οι οποίοι θα συνοδεύονται από στρατιώτες. Ανάλογα το αποτέλεσμα άνθρωποι ή καταυλισμοί θα μπαίνουν σε καραντίνα. Ωστόσο εκπρόσωποι των Ρομά κάνουν λόγο για στιγματισμό των Ρομά μέσω της συμμετοχής του στρατού στις εξετάσεις, κάτι που τους δίνει την αίσθηση ότι το κράτος δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για εκείνους.

Και κάποια λίγα μέτρα στήριξης…

Στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία πάλι μεγαλύτεροι καταυλισμοί Ρομά έχουν τεθεί υπό περιορισμό από την αστυνομία και αυτό γιατί πολλοί από αυτούς παραβιάζουν τα περιοριστικά μέτρα που επιβάλει η κυβέρνηση. Η αστυνομία έχει αποκλείσει και στις δυο αυτές χώρες ολόκληρους καταυλισμούς.

Τα αστυνομικά και στρατιωτικά μέτρα σπάνια όμως συνοδεύονται από άλλα μέτρα στήριξης των Ρομά. Σε λίγες περιπτώσεις όμως γίνεται κι αυτό. Στη Σλοβακία για παράδειγμα μερικοί δήμοι διέθεσαν μια κινητή μονάδα πόσιμου νερού. Στη ρουμανική πόλη Κλαουζενμπούργκ μοιράστηκαν σε 300 οικογένειες τρόφιμα και αντισηπτικά. Στην Ουγγαρία ο ακτιβιστής Αλαντάρ Χορβάτ συνέταξε μια ανοιχτή επιστολή προς την κυβέρνηση, η οποία περιελάμβανε ένα σχέδιο εννέα σημείων για την αντιμετώπιση της κρίσης για τους Ρομά. Μέχρι σήμερα δεν έχει πάρει απάντηση.

Κένο Βέρσεκ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου