Βλάπτουν οι αεροπορικές πτήσεις το κλίμα;

Το αεροπλάνο αποτελεί ένα πολύ αγαπημένο μέσο μεταφοράς για μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις, για ταξίδια αναψυχής ή εργασίας. Οι ειδικοί προβλέπουν διπλασιασμό της παγκόσμιας εναέριας κυκλοφορίας τις επόμενες δύο δεκαετίες. Σύμφωνα πάντα με αποτελέσματα των μελετών τους, καταλήγουν με περισσή βεβαιότητα ότι αυτό θα οδηγήσει σε επιδείνωση του λεγόμενου «φαινομένου του θερμοκηπίου».

Η ενάερια κυκλοφορία αυτή τη στιγμή θεωρείται από κάποιους επιστήμονες ότι είναι υπεύθυνη περίπου για το 2,5, % των εκπομπών του CO2 παγκοσμίως όπως και για την εκπομπή οξειδίων του αζώτου και θείου καθώς και αιθάλης και υδρατμών. Σύμφωνα με την γερμανική Αρχή για την Προστασία του Περιβάλλοντος (UBA), οι αεροπορικές μεταφορές συμβάλλουν σε ποσοστό 5 % στο «φαινόμενο του θερμοκηπίου».

Θα πρέπει όμως να σημειωθεί πως σε ότι αφορά τη συζήτηση γι'αυτό το φαινόμενο, υπάρχουν πλέον στο προσκήνιο και νέες απόψεις που υποστηρίζουν ότι η χρήση ορυκτών καυσίμων (συνεπώς και κηροζίνης που αποτελεί παράγωγο προϊόν του πετρελαίου και χρησιμοποιείται στα αεροπλάνα) δεν αποτελεί τελικά την αιτία για την αύξηση της θερμοκρασίας και τις αλλαγές στο κλίμα. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει στο βιβλίο του «Ο Ψυχρός Ήλιος», ο καθηγητής Χημείας Φριτς Φάρενχολτ από το Τμήμα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας της Γερμανίας (RWE), «η σημασία του φαινομένου έχει υπερτονιστεί» και η αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται σε άλλους λόγους.

Τρένα αντί αεροπλάνων

Μετά από αυτά τα αποτελέσματα γίνεται αναπόφευκτη η σύγκριση με άλλα μέσα μεταφοράς, με το τρένο να δείχνει πως είναι φιλικότερο προς το περιβάλλον έως και 18 φορές σε σχέση με το αεροπλάνο. Οι ταξιδιώτες πάντως δε λαμβάνουν ενημέρωση για τις επιπτώσεις που έχουν οι αεροπορικές πτήσεις στο περιβάλλον. Χρήσιμα δείχνουν να είναι διαδικτυακά προγράμματα που συσχετίζουν τα δεδομένα διαφόρων ειδών αεροπορικών πτήσεων με την επίδραση τους στο κλίμα. Για παράδειγμα μία πτήση μετ'επιστροφής από το Βερολίνο στη Νέα Υόρκη παράγει 6530 κιλά CO2. O χρήστης μπορεί να συγκρίνει, με τις επιπλέον πληροφορίες που δίνουν τα προγράμματα αυτά, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κάθε πτήσης. Έτσι, συστήνεται η χρήση λεωφορείου ή τρένου για ταξίδια μικρών αποστάσεων ή ταξίδια με αεροπλάνο χωρίς ενδιάμεσους σταθμούς.

Αναζήτηση νέων πολιτικών

Οι αεροπορικές μεταφορές χαίρουν καλής αντιμετώπισης σε ότι αφορά τις φοροαπαλλαγές και τις επιχορηγήσεις των πτήσεων. Επιστήμονες υποστηρίζουν πως θα πρέπει να ληφθούν όχι μόνο μέτρα κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των μέσων μεταφοράς αλλά και ανάληψη του κόστους των επιπτώσεων στο κλίμα από τις αεροπορικές συγκοινωνίες. Γερμανικές περιβαλλοντικές Μ.Κ.Ο υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να συνδεθεί άμεσα η αεροπορική μεταφορά με την επίδρασή της στο κλίμα: «Με αυτή τη σύνδεση οι αεροπορικές εταιρίες μπορούν να αποκτήσουν κίνητρα: να αλλάξουν το ύψος και τις διαδρομές των πτήσεων, ώστε να υπάρχουν λιγότερες συνέπειες στο κλίμα» εξηγεί ο Βέρνερ Ρέε από το Σύνδεσμο για το Περιβάλλον και την Προστασία της Φύσης στη Γερμανία (BUND).

Το ομοσπονδιακό Υπουργείο Συγκοινωνιών της Γερμανίας θα εξετάσει τις προτάσεις αυτές και μέχρι τις αρχές του 2016 θα προβεί σε ένα σχέδιο για την εναέρια κυκλοφορία. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, στο επικείμενο συνέδριο του Ο.Η.Ε για το κλίμα στο Παρίσι, έχουν το βλέμμα τους στις αποφάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Αυτή μέχρι το 2016 θα πρέπει ένα επεξεργαστεί ένα στοχευμένο σχέδιο για τη μείωση των ρύπων της εναέριας κυκλοφορίας, το οποίο προβλέπεται να εφαρμοστεί το 2020. Ο Βέρνερ Ρέε όμως δε δείχνει αισιόδοξος για τις αποφάσεις της ICAO: «Είναι μία οργάνωση συμφερόντων των Υπουργών Μεταφορών και των αεροπορικών εταιρειών. Εκεί η μείωση των ρύπων δεν παίζει κάποιο ρόλο».

Γκέρο Ρούτερ/Διογένης Δημητρακόπουλος