Γερμανία: Εντείνεται η σχολική βία

Τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες η μια έκθεση μετά την άλλη κατέστησαν σαφές ότι το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται επειγόντως… φροντιστήριο. Η έκθεση PISA αποκάλυψε, για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο ότι οι Γερμανοί μαθητές είχαν χειρότερες επιδόσεις από ποτέ στα μαθηματικά και την ανάγνωση.

Στην Έκθεση για τη Νεολαία 2024, οι νέοι επέκριναν τις υπερβολικές καθυστερήσεις στην ψηφιοποίηση στα σχολεία, αλλά και ότι δεν προετοιμάζονται κατάλληλα για την αγορά εργασίας και την ζωή μετά το τέλος του σχολείου. Και σαν μην έφθαναν όλα αυτά, στο αποκαλούμενο σχολικό βαρόμετρο σχεδόν ένας στους δύο εκπαιδευτικούς (47%) ανέφερε ότι έχει γίνει μάρτυρας ψυχολογικής ή σωματικής βίας μεταξύ μαθητών.

«Τα αποτελέσματα των εκθέσεων αποτυπώνουν την εικόνα ενός εκπαιδευτικού συστήματος με πολλές παθογένειες», εξηγεί η Ντάγκμαρ Βολφ, πρώην εκπαιδευτικός και σήμερα επικεφαλής του τμήματος Παιδείας του Ιδρύματος Ρόμπερτ Μπος στην Στουτγάρδη. Για τις ανάγκες του σχολικού βαρόμετρου διεξήγαγε διαδικτυακή έρευνα με τη συμβολή πάνω από 1.600 εκπαιδευτικών. Μιλώντας στο μικρόφωνο της DW η Ντάγκμαρ Βολφ εξηγεί: «Μιλάμε για εκφοβισμό, μιλάμε για βανδαλισμούς, αλλά και απροκάλυπτη σωματική βία».

400.000 προσφυγόπουλα σε γερμανικά σχολεία

Όποιος πίστευε ότι τα φαινόμενα αυτά λαμβάνουν χώρα αποκλειστικά σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Γερμανία κάνει δυστυχώς λάθος. Ακόμα και στα δημοτικά σχολεία, δηλαδή μεταξύ μαθητών ηλικίας έξι έως δέκα ετών εμφανίζονται ήδη τα πρώτα κρούσματα mobbing και σωματικής βίας.

Το συμπέρασμα της Γερμανίδας ειδικού: Στην εκπαίδευση η Γερμανία είναι χωρισμένη στα δύο. Από τη μία πλευρά τα περισσότερα από 3.000 γυμνάσια με εντελώς διαφορετικές συνθήκες και προκλήσεις από τα σχολεία, στα οποία φοιτούν κυρίως παιδιά και νέοι με μεταναστευτικό υπόβαθρο και από περιβάλλοντα ξένα προς τον γενικότερο κόσμο της μόρφωσης. Και έπειτα είναι το τιτάνιο έργο για όλα τα σχολεία στη Γερμανία: η υποδοχή προσφύγων.

«Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε εντάξει περισσότερα από 200.000 παιδιά από την Ουκρανία στο εκπαιδευτικό σύστημα. Και τουλάχιστον άλλα τόσα από χώρες, όπου είτε αντιμετωπίζονται μεγάλες οικονομικές δυσκολίες είτε επικρατεί εμφύλιος πόλεμος ή ένοπλες διενέξεις. Η κατάσταση αυτή καθιστά την κατάσταση στα δημοτικά σχολεία πολύ πιο δύσκολη από ό,τι πριν από δέκα χρόνια», τονίζει η Ντάγκμαρ Βολφ.

Το κινητό έχει κάνει μεγάλη ζημιά στους μαθητές

Ο Τόρστεν Μίλερ, ο οποίος δεν θέλησε να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα, είναι κοινωνικός λειτουργός σε σχολείο στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και αφουγκράζεται καθημερινά τις ανάγκες, τις ανησυχίες και τα προβλήματα των μαθητών. Για την αύξηση του άγχους, της εξάντλησης, της αυτοαμφισβήτησης και της νωθρότητας που διαπιστώνει και η Έκθεση για την Νεολαία 2024, έχει την εξής εξήγηση: «Καθοριστικός είναι ο παράγοντας του κινητού, το οποίο έχει αλλάξει τον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων. Οι νέοι μιλούν περισσότερο ο ένας για τον άλλον παρά μεταξύ τους με αποτέλεσμα να προκύπτουν παρεξηγήσεις που δεν θα υπήρχαν αν οι διαπροσωπικές σχέσεις γίνονταν αποκλειστικά δια ζώσης όπως παλαιότερα».

Παράλληλα το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα αντιμετωπίζει σήμερα τις επιπτώσεις της πολιτικής από την περίοδο της πανδημίας. Το πολύμηνο κλείσιμο των σχολείων θεωρείται πλέον κορυφαίο λάθος. Ενώ τα σχολεία έκλεισαν μόνο για 56 ημέρες στη Γαλλία, 45 ημέρες στην Ισπανία και 31 ημέρες στη Σουηδία, οι γερμανοί μαθητές έκαναν μάθημα εξ αποστάσεως για περισσότερες από 180 ημέρες. Ο Γερμανός κοινωνικός λειτουργός παρατηρεί ότι αρκετοί νέοι πιάνονται συχνά στα χέρια ή σπρώχνουν ο ένας τον άλλο, αντί να ανταλλάσσουν επιχειρήματα.

Μικρότερες τάξεις και ψυχολογική υποστήριξη

Η λύση που προτείνει ο Τόρστεν Μίλερ είναι: Μικρότερος αριθμός μαθητών σε κάθε τάξη με ίδιο αριθμό δασκάλων και καθηγητών, ένα καλό σύστημα ψυχολογικής υποστήριξης μαθητών, καθώς και επέκταση του δικτύου κοινωνικών λειτουργών έτσι ώστε να βελτιωθεί αισθητά η κατάσταση στα γερμανικά σχολεία.

Δύσκολες είναι και οι συνθήκες εργασίας του διδακτικού προσωπικού. Ολοένα και συχνότερα εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να διαμεσολαβούν σε διενέξεις μεταξύ μαθητών αντί να επικεντρώνονται στην διδασκαλία. Τα αποτελέσματα του σχολικού βαρόμετρου δείχνουν ότι ένας στους τρεις εκπαιδευτικούς αισθάνεται ψυχολογικά εξαντλημένος αρκετές ημέρες του χρόνου. Το 27% δηλώνει ότι θα εγκατέλειπε το επάγγελμα του δασκάλου παρά το γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότητα των εκπαιδευτικών δηλώνει ικανοποιημένη από το επάγγελμα. Σήμερα οι περισσότεροι δάσκαλοι και καθηγητές θεωρούν ως τη μεγαλύτερη πρόκληση της σχολικής καθημερινότητας την συμπεριφορά των μαθητών.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος