Δριμεία ευρω-κριτική για την Τουρκία

Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 448 ψήφους υπέρ, 67 κατά και 107 αποχές. Για μία ακόμη φορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκεί στην Τουρκία δριμεία κριτική, ίσως δριμύτερη από ποτέ. Εκτός από τα γνωστά ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος (Αιγαίο, Κυπριακό, ΑΟΖ), η γενική αίσθηση μετά από τη σχετική συζήτηση το βράδυ της Δευτέρας, στην Ολομέλεια του Στρασβούργου, ήταν ότι η Τουρκία έχει απολέσει συμπάθειες εκτός συνόρων. Την εισηγητική έκθεση για το ψήφισμα που προσανατολίζεται στην ετήσια «έκθεση προόδου» της Κομισιόν, υπογράφει ο ισπανός σοσιαλιστής Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ. Ο ίδιος υπενθυμίζει, μιλώντας στην Ολομέλεια, ότι η Τουρκία δεν είναι μία χώρα σε μεταβατική περίοδο που ακόμη δεν απέκτησε την απαραίτητη «ωριμότητα» στην άσκηση της δημοκρατίας. Εδώ, τονίζει με έμφαση, «έχουμε μία εσκεμμένη παλινδρόμηση από μία καλύτερη κατάσταση, διότι παλαιότερες γενιές στην Τουρκία είχαν ζήσει σε μία καλύτερη δημοκρατία».

Παράλληλα ο ισπανός ευρωβουλευτής, αν και επαινεί «κάποιες μετριοπαθείς προόδους στο παρελθόν», κάνει ρητή αναφορά στις «επιθετικές δηλώσεις εναντίον της Ελλάδας» και προειδοποιεί ότι «δεν είναι δυνατόν να κλείνουμε τα μάτια λόγω του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας». Παραδοσιακά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρείται από τους πιο αυστηρούς επικριτές της Τουρκίας. Σε λιγότερο υψηλούς τόνους, ο Επίτροπος για τη Διεύρυνση Όλιβερ Βάρελι προειδοποιεί ότι «η Τουρκία απομακρύνεται από την ΕΕ», εκφράζει την «ανησυχία» του για την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και καλεί την ‘Αγκυρα «να δεσμευθεί για σχέσεις καλής γειτονίας». Προβάλλει ωστόσο και μια θετική ατζέντα, με εκτενείς αναφορές στις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις προς την Άγκυρα, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία παραμένει κύριος εταίρος (key partner) της ΕΕ.

«Μεγάλη δυσπιστία για την Τουρκία»

Σε μία αποκοδικωποίηση των δηλώσεων ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Μανώλης Κεφαλογιάννης, μέχρι πρότινος πρόεδρος στην Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ-Τουρκίας, λέει στην Deutsche Welle ότι «το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου είναι στη σωστή κατεύθυνση, βάζει τα πράγματα στη θέση τους και περιγράφει μία Τουρκία σε φάση αναθεωρητική σε σχέση με τους γείτονές της». Ο ίδιος εκτιμά ότι «υπάρχει μεγάλη δυσπιστία για την Τουρκία, η χώρα βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των σχέσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από πολλά χρόνια, τουλάχιστον από το 2014 που θυμάμαι εγώ. O (ευρωβουλευτής των Πρασίνων) Σεργκέι Λαγκοντίνσκι, για παράδειγμα, που με διαδέχθηκε στην προεδρία της Επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας, λέει ότι ακόμη και αυτοί που υποστηρίζουν την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αρχίζουν πλέον να κάνουν δεύτερες σκέψεις».

Ο έλληνας ευρωβουλευτής εκτιμά ότι όλα αυτά αντανακλούν το γενικότερο κλίμα που επικρατεί στις Βρυξέλλες και υπενθυμίζει ότι, σε πρόσφατη ερώτησή του, η Κομισιόν ανέφερε ότι «έχει επίγνωση της αύξησης των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη», μία διατύπωση πιο ξεκάθαρη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Το βαρύ κλίμα για την Τουρκία, επισημαίνει, εντείνεται από τα προσκόμματα που προβάλλει η Άγκυρα για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, κάτι «που έχει κάνει αλγεινή εντύπωση και αυτό φάνηκε στη συζήτηση, εδώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μεγάλο μέρος των παρεμβάσεων ήταν σε αυτό το σημείο, ότι δηλαδή δεν μπορεί η Τουρκία να εκβιάζει τις δύο χώρες με τα εσωτερικά της θέματα».

Όχι σε «αντιπαραγωγικές» δηλώσεις

Το ψήφισμα της Ευρωβουλής χαρακτηρίζει «αντιπαραγωγικές» τις τελευταίες δηλώσεις των τουρκικών αρχών που αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και σημειώνει ότι οι δηλώσεις αυτές «υπονομεύει το περιβάλλον ασφάλειας στην περιοχή». Παράλληλα οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, τις υπερπτήσεις και την παρενόχληση ερευνητικών σκαφών εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Καλούν επίσης την 'Αγκυρα να εγκαταλείψει την πρόταση για «λύση δύο κρατών» στην Κύπρο και να αποσύρει τα στρατεύματά της από το νησί. Μιλώντας στο Στρασβούργο ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής Δημήτρης Παπαδημούλης κάνει λόγο για «σαφές και ισχυρό μήνυμα», αναφέρει ωστόσο ότι «χρειάζεται αυστηρότερη στάση απέναντι στην τουρκική ηγεσία» και καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «να υιοθετήσουν το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για εμπάργκο πώλησης όπλων στην ηγεσία Ερντογάν». Από την πλευρά του, ο πρόεδρος και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, σε μία ενδιαφέρουσα σύγκριση με τις εξελίξεις στην Ουκρανία, τόνισε ότι «η Ένωση δεν πρέπει να επαναλάβει με τον Ερντογάν τα λάθη που έκανε με τον Πούτιν. Όποιος αναθεωρητής αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο, πρέπει να έχει την ίδια αντιμετώπιση».

Από το 2016, όταν το Ευρωκοινοβούλιο είχε ζητήσει για πρώτη φορά το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε απειλήσει ότι «θα ανοίξει τα σύνορα» στέλνοντας στην Ευρώπη εκατομμύρια πρόσφυγες, κατά παράβαση της «Κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας» για το προσφυγικό, η οποία είχε ήδη συνομολογηθεί. Τώρα οι απειλές στρέφονται προς την Ελλάδα, προμηνύοντας ένα θερμό καλοκαίρι. Αλλά αυτό δεν θα ήταν παράλογο και για την ίδια την Τουρκία, η οποία βιώνει μία δυσβάσταχτη οικονομική κρίση και έχει ανάγκη από μία ομαλή και προσοδοφόρα τουριστική σεζόν; «Αν σκέφτονταν οι ηγέτες με βάση τη λογική, δεν θα είχαμε ποτέ πόλεμο», σχολιάζει ο ευρωβουλευτής Μανώλης Κεφαλογιάννης. «Αλλά εδώ υπάρχει μία προσωπική ατζέντα, υπάρχουν εκλογές στην Τουρκία, υπάρχουν δυσκολίες του Ερντογάν να περάσει τα θέματά του. Γι αυτό έχει γίνει επικίνδυνη αυτή η κατάσταση...»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο