«Ελγίνεια»: Η μητέρα όλων των κλοπών τέχνης

Την κοινή δήλωση ΕΕ – ΝΑΤΟ για την επέκταση της συνεργασίας τους σχολιάζει η Süddeutsche Zeitung με τίτλο «Μόνο με τις ΗΠΑ»: Το ζήτημα πώς πρέπει και μπορεί να οργανωθεί η ασφάλεια στην Ευρώπη αποτελεί θέμα συζήτησης. Στον πυρήνα της η συζήτηση στρέφεται ωστόσο, εδώ και δεκαετίες, γύρω από το ρόλο των ΗΠΑ. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες οραματίζονται ένα μέλλον όπου η ΕΕ θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την άμυνά της, χωρίς τους ενοχλητικούς Αμερικανούς που όλα τα ξέρουν καλύτερα. Σε αυτό το στρατόπεδο ανήκει η Γαλλία, όπως και μέρος του γερμανικού κατεστημένου ασφαλείας. Όσο πιο ανατολικά και βόρεια ταξιδεύει κάποιος στην ΕΕ, τόσο περισσότερο φθίνει ο ενθουσιασμός για μια τέτοια "ευρωπαϊκή κυριαρχία". Στις χώρες αυτές οι πληθυσμοί είναι πανευτυχείς που τρεις δεκαετίες μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ είναι ακόμα ζωντανό και οι Αμερικανοί εγγυητής ασφάλειας στην Ευρώπη».

taz:«Κλεμμένοι Θεοί»

«Ο ισχυρισμός του βρετανικού μουσείου περί ιδιοκτησίας των λεγόμενων Ελγινείων μαρμάρων είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενος. Δεν απορρίπτεται μόνο από την Αθήνα, αλλά και από πολλούς ειδικούς», γράφει η taz με τίτλο «Κλεμμένοι Θεοί». Η γερμανική εφημερίδα παρατηρεί: «Ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά στις συνθήκες αυτής της "αγοράς" από τον Λόρδο Έλγιν διαπιστώνουμε ότι η κλοπή κομματιών της ζωφόρου από τον Παρθενώνα είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, η μητέρα όλων των κλοπών τέχνης που διέπραξαν οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στην Ανατολή τον 19ο αιώνα.

Ο ισχυρισμός, που διατυπώνεται ακόμη και σήμερα στο Λονδίνο, ότι ο Λόρδος Έλγιν είχε γραπτή άδεια από τον τότε Σουλτάνο Σελίμ Γ' είναι αποδεδειγμένα λανθασμένος. Το σχετικό φιρμάνι δεν υφίσταται, άρα δεν θα μπορούσε ποτέ να παρουσιαστεί. Πρόσφατα ο τούρκος ιστορικός Ορχάν Σακίν, ειδικός στα Οθωμανικά Αρχεία στην Κωνσταντινούπολη, ερεύνησε για μια ακόμα φορά όλα τα σχετικά έγγραφα. Σύμφωνα με τον ιστορικό, το μόνο έγγραφο που σχετίζεται με την υπόθεση είναι ένα αντίγραφο ιταλικής μετάφρασης μιας επιστολής που έγραψε στον Λόρδο Έλγιν o Kαϊμακάμης της Αθήνας, ο ανώτατος οθωμανός αξιωματούχος της πόλης εκείνη την εποχή. Η επιστολή αναφέρει ότι ο Λόρδος Έλγιν είχε την άδεια να φτιάξει γύψινα εκμαγεία, αλλά όχι να αφαιρέσει 2.400 ετών έργα τέχνης από τον Παρθενώνα και να τα στείλει με πλοία στο Λονδίνο.

Το πρωτότυπο της επιστολής του Kαϊμακάμη δεν υπάρχει. Και σίγουρα δεν υπάρχει κανένα άλλο έγγραφο από πιο υψηλόβαθμο οθωμανό αξιωματούχο. Ένα φιρμάνι του σουλτάνου, αν υπήρχε, θα είχε οπωσδήποτε συμπεριληφθεί στο αρχείο διότι όλα αυτά τα διατάγματα φυλάσσονται με ιδιαίτερη προσοχή».

Berliner Zeitung: «Επιστροφή κλεμμένων θησαυρών»

«Η επίμονη, αλλά επιτυχημένη στάση του Βρετανικού Μουσείου σε ζητήματα επιστροφής πολιτιστικών θησαυρών θεωρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα πρότυπο για άλλα μουσεία και πολιτιστικά ιδρύματα ανά τον κόσμο», σημειώνει η Berliner Zeitung με τίτλο «Επιστροφή κλεμμένων θησαυρών». Η γερμανική εφημερίδα σημεινώνει: «Παρά το γεγονός ότι η δημόσια αποδοκιμασία των πράξεων του Λόρδου Έλγιν από τον Λόρδο Βύρωνα καταγράφηκε στην βρετανική πολιτιστική ιστορία, επικράτησε στη Βρετανία περισσότερο απ΄ ό,τι αλλού η πεποίθηση πως όσα συμπεριλαμβάνονται στις συλλογές των μουσείων αποτελούν μέρος της εθνικής κληρονομιάς. Ας μην ξεχνάμε ότι και το Νησί των Μουσείων στο Βερολίνο δημιουργήθηκε με βρετανικό πρότυπο ως τόπος συλλογής πολιτιστικών τρόπαιων απ΄ όλον τον κόσμο. Η πάλαι πότε πανίσχυρη βρετανική αυτοκρατορία έθεσε και εδώ το πλαίσιο. Στη Μεγάλη Βρετανία ο νόμος περί Εθνικής Κληρονομιάς θεωρούνταν θέσφατο, στο οποίο για πολύ καιρό προσέκρουε το ελληνικό αίτημα επιστροφής των Γλυπτών».

Στέφανος Γεωργακόπουλος