Ενας «μοναδικός» διαπραγματευτής γυρίζει στη Μέση Ανατολή

Ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τις εκλογές θυμίζοντας ότι έχει κάνει περισσότερα για το Ισραήλ από οποιονδήποτε άλλο πρόεδρο. Η κυβέρνηση στο Τελ Αβίβ δεν έκρυψε ποτέ την υποστήριξή της στη δική του υποψηφιότητα, όπως και δεν έκρυψε την ικανοποίησή της για την έκβαση των εκλογών, την ώρα που οι χώρες του «Άξονα της Αντίστασης» γύρω από το Ιράν αντιδρούσαν δηλώνοντας «αδιάφορες« για το αποτέλεσμα.

Το ερώτημα είναι αν θα δικαιώσει τις προσδοκίες του Μπένιαμιν Νετανιάχου και της κυβέρνησής του με τις ενέργειες του από εδώ και πέρα. Οι περισσότεροι πολιτικοί παρατηρητές δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι ο Τραμπ επιθυμεί να συνεχίσει να χειρίζεται την πολιτική στη Μέση Ανατολή με τον δικό του τρόπο.

Τρεις στόχοι για την Μέση Ανατολή

«Ο Τραμπ αρέσκεται να αυτοπροσδιορίζεται ως διαπραγματευτής», δήλωσε στην DW ο Νιλ Κίλιαμ, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής από τη δεξαμενή σκέψης «Chatham House», που εδρεύει στο Λονδίνο. «Θα θελήσει να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε».

Κατά την άποψη του, ο Τραμπ έχει τρία μεγάλα πολιτικά σχέδια για τη Μέση Ανατολή. Πρώτον, θα επικεντρωθεί στον τερματισμό των συγκρούσεων του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Ίσως άλλωστε μέχρι τις 20 Ιανουαρίου να έχει συμβεί αυτό που έλεγε προεκλογικά: «Θα υποστηρίξω το δικαίωμα του Ισραήλ να κερδίσει τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία. Πρέπει να νικήσουν. Να τελειώσουν τη δουλειά»

Ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα, η εγκαθίδρυση μιας μελλοντικής διοίκησης της Λωρίδας της Γάζας και η πιθανή δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους είναι πιθανότατα συνυφασμένα με το δεύτερο όραμα του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή.

Οι Συμφωνίες του Αβραάμ

«Ο Τραμπ θα θελήσει να δώσει νέα πνοή στις συμφωνίες του Αβραάμ και να αυξήσει τον αριθμό των κρατών, που έχουν εξομαλύνει τη σχέση τους με το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία είναι ο κύριος στόχος του, αλλά το Ριάντ θα αντισταθεί, εκτός αν ο Τραμπ δεσμευτεί σε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους».

Οι Συμφωνίες του Αβραάμ μεταξύ αραβικών χωρών και του Ισραήλ με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, δρομολογήθηκαν κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Το 2020 και το 2021, το Ισραήλ εξομάλυνε τις διπλωματικές του σχέσεις με το Μαρόκο, το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Σουδάν.

Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο χαρακτήρας του Τραμπ και η ισχυρή του προσωπικότητα είναι κάτι που του δίνει ένα πλεονέκτημα, επειδή ασκεί κάποιου είδους γοητεία στα μάτια πολλών Αράβων. Ο Ασράφ ελ Ασάρι, Αιγύπτιος πολιτικός αναλυτής της Μέσης Ανατολής, δήλωσε στην DW ότι αναμένει «να γίνουμε μάρτυρες μεγαλύτερης ευημερίας μεταξύ του Τραμπ και αραβικών χωρών, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα και η Ιορδανία, λόγω της πολιτικής χημείας μεταξύ του ίδιου του Τραμπ και των Αράβων ηγετών».

Η δύσκολη σχέση με το Ιράν

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα διαμορφωθεί τώρα η σχέση με το Ιράν. Σύμφωνα με τον Κίλιαμ, η επίτευξη μιας συμφωνίας με το Ιράν είναι ο τρίτος μεγάλος πολιτικός στόχος του Τραμπ. «Για να το πετύχει αυτό, ο Τραμπ θα ασκήσει μέγιστη πίεση γνωρίζοντας ότι το Ιράν είναι αποδυναμωμένο επί του παρόντος και το φάσμα ενός μεγάλου ισραηλινού χτυπήματος κατά της ηγεσίας και του πυρηνικού του προγράμματος θα το κάνει πιο εύκαμπτο και πρόθυμο να συνάψει μια μεγάλη συμφωνία», είναι η άποψη του ειδικού.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε υιοθετήσει σκληρή γραμμή απέναντι στις ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και πιθανότατα θα απειλήσει ξανά με βαρύ φόρο αίματος, εάν στοχοποιηθεί αμερικανικό προσωπικό ή συμφέροντα στην περιοχή.

Αλλά δεν θα είναι διατεθειμένος να σύρει τις ΗΠΑ σε μια άμεση αντιπαράθεση με το Ιράν, ακόμη και όταν η σχέση μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν θερμαίνεται επικίνδυνα.

Οι Ρεπουμπλικάνοι υποστήριζαν πάντα μια πιο μαχητική στάση, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον ευαίσθητων ιρανικών στόχων.

Ωστόσο, ο Τραμπ «μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο συνομιλιών με την Τεχεράνη για την προώθηση της αποκλιμάκωσης, εάν μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως έχοντα επιτύχει το αδιανόητο που κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει κάνει - την επίτευξη ειρήνης στη Μέση Ανατολή».

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός