Η Ελλάδα στη Φρανκφούρτη 22

Πληθωρισμός, υψηλοί λογαριασμοί ηλεκτρικού, αγωνία για το μέλλον. Μ’ αυτές τις έγνοιες ξεκινά ο φετινός χειμώνας στη Γερμανία, άγχη που επηρεάζουν ακόμα και τον χώρο του βιβλίου, πόσο μάλλον που μέχρι στιγμής η αγορά καταγράφει αναιμική ανάπτυξη της τάξης μόλις του 1%. Μέσα σ’ αυτή τη διάχυτη ατμόσφαιρα ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα και κλείνει την Κυριακή η 74η  Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Φρανκφούρτη με τιμώμενη χώρα φέτος την Ισπανία και τη λογοτεχνία της.

Τα δίσεκτα χρόνια της πανδημίας πάντως έδωσαν χρόνο στην Ισπανία να προετοιμάσει καλύτερα την εμφάνισή της. Από το 2019 μέχρι σήμερα μεταφράστηκαν στα γερμανικά τετρακόσιοι ισπανικοί τίτλοι και τώρα διεκδικούν μια καλύτερη θέση στην αγορά που μέχρι σήμερα ευνοούσε πρωτίστως τη λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής.

Μάρκαρης για πάντα

Εννοείται ότι όπως κάθε χρόνο ανιχνεύουμε και ολίγους ελληνικούς τίτλους στη γερμανική βιβλιαγορά. Τη σταθερή πορεία του συνεχίζει ο Πέτρος Μάρκαρης, καθώς πρόσφατα ο μεγάλος οίκος της Ζυρίχης Diogenes, πιστός στο ετήσιο ραντεβού του με τον Έλληνα συγγραφέα, κυκλοφόρησε το αστυνομικό του «Το κίνημα της αυτοκτονίας» σε μετάφραση της άοκνης Μιχαέλα Πρίντσινγκερ. Κατά τα άλλα τα τελευταία χρόνια η ελληνική λογοτεχνία έχει περάσει στα χέρια μικρότερων, πιο ευέλικτων και ευεπίφορων στο διαφορετικό οίκων.

Οι εκδόσεις της Λειψίας Reinecke & Voß για παράδειγμα κυκλοφόρησαν φέτος τον «Φιλοκτήτη» του Γιάννη Ρίτσου σε απόδοση της μεταφραστικής ομάδας που δρα υπό την καθοδήγηση της Έλενας Παλλαντζά, ενώ εξέπληξε και με τη γερμανική έκδοση της «Βοσκοπούλας». Ο οίκος της Βιέννης Bahoe εξέδωσε το έργο της Αμάντας Μιχαλοπούλου «Γιατί σκότωσα την καλύτερή μου φίλη» σε μετάφραση Πρίντσινγκερ, χωρίς να διστάσει να κυκλοφορήσει και την αυτοβιογραφία του διαβόητου ληστή Βασίλη Παλαιοκώστα «Μια φυσιολογική ζωή». Εξάλλου οι πανεπιστημιακές εκδόσεις του Κέντρου Νέου Ελληνισμού στο Βερολίνο προσέφεραν στους ενδιαφερόμενους μελετητές και φέτος μια σειρά μεταφρασμένων ελληνικών τίτλων: Ιάκωβο Καμπανέλλη, Διονύση Καψάλη, Δημήτρη Δημητριάδη, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Χρίστο Ζουράρι.

Κρατικές θωπείες στο βιβλίο

Ο φόρος τιμής στους μεταφραστές είναι φέτος επιβεβλημένος, καθώς το θεματικό κέντρο βάρους της έκθεσης είναι η μετάφραση. Γι’ αυτό και το Τμήμα Γραμμάτων και Βιβλίου του υπουργείου Πολιτισμού που ανέλαβε φέτος το ελληνικό περίπτερο στη Φρανκφούρτη οργανώνει σήμερα στους χώρους της έκθεσης συζήτηση για τη μετάφραση της νεοελληνική λογοτεχνίας, με συμμετέχοντες Άγγλους, Γάλλους, Πορτογάλους, αλλά παραδόξως ούτε ένα μεταφραστή στα γερμανικά.

Είναι καλές οι κρατικές θωπείες στο βιβλίο. Μόνο που θέλουν κάποια προσοχή. Η πολιτεία υπήρξε στον τομέα αυτόν πάντα κυκλοθυμική, αρκεί να θυμηθεί κανείς τις τυμπανοκρουσίες, με τις οποίες ίδρυσε το αξιόλογο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, και τους παιανισμούς, υπό τους οποίους στη συνέχεια το ενταφίασε. Εν πάση περιπτώσει το κρατικό πρόγραμμα GreekLit, που ενισχύει μεταφράσεις ελληνικών λογοτεχνικών βιβλίων, ξεκίνησε τη δραστηριότητά του και προγραμματίζει τη χρηματοδότηση δεκάδων μεταφράσεων σε ξένες γλώσσες. Χωρίς αυτήν ο νεοσύστατος οίκος του Βερολίνου Parrhesia για παράδειγμα δεν θα μπορούσε να εκδώσει στα γερμανικά το βιβλίο του Τηλέμαχου Κώτσια «Σινική Μελάνη», που τώρα εξαγγέλλει.

Σπύρος Μοσκόβου