Η ματιά των άλλων

Στο Θέατρο Μαξίμ Γκόρκι του Βερολίνου την Τετάρτη το βράδυ: στη σκηνή η γερμανίδα καγκελάριος, στην αίθουσα 400 νέοι από 40 ευρωπαϊκές χώρες. Προς το τέλος της ομιλίας της η κ. Μέρκελ ευχήθηκε στους νεαρούς Ευρωπαίους ζωηρές συζητήσεις και καλές εμπειρίες και τους συνέστησε να γνωρίσουν την πόλη και να μη ξεχάσουν τη διασκέδαση, γιατί όπως είπε «το Βερολίνο θα πρέπει να έχει ενδιαφέρουσα νυχτερινή ζωή». Κάπως έτσι είχε περιγράψει η καγκελάριος στην αρχή της ομιλίας της το Βερολίνο λίγο πριν την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: μια σύγχρονη πόλη στις αρχές του 20ου αιώνα, συνώνυμο για τεχνολογικές καινοτομίες και μοντέρνα τέχνη, μια πόλη ζωντανή και συναρπαστική. «Οι άνθρωποι αυτής της πόλης μας είναι σε πολλά οίκειοι», σημείωσε η κ. Μέρκελ, για να προσθέσει ότι «αν όμως σταθεί κανείς στον ενθουσιασμό με τον οποίο χαιρέτισαν οι ίδιοι άνθρωποι εκείνες τις ημέρες την κήρυξη του πολέμου, τότε μας είναι ξένοι»

«Αυτή η όψη του ανατέλλοντος 20ου αιώνα έχει κάτι που προκαλεί σύγχυση. Γνωρίζουμε το τι ακολούθησε. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά, ώθησε τη μια χώρα μετά την άλλη στην καταστροφή. Έχθρες που είχαν σπαρθεί από καιρό βλάστησαν και έβγαλαν τερατώδεις άνθη. Σε όλα αυτά ο ρόλος της Γερμανίας ήταν αποφασιστικός και λυπηρός», υπογράμμισε η Άγκελα Μέρκελ.

Πολυπρισματικότητα στη διδασκαλία της ιστορίας

Στόχος των διοργανωτών -που είναι κυρίως ιδρύματα- είναι να δώσουν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες νέους από όλη την Ευρώπη να συζητήσουν με την ευκαιρία των 100 χρόνων από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου για τη σημασία του στην καθημερινή τους ζωή, το τι σημαίνει μνήμη, τι σημαίνει ειρήνη και πώς μπορεί να διατηρηθεί. 22 σεμινάρια, σειρά θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών και δημόσιων συζητήσεων. Πρακτικά είναι αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς όλες τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ «Europe 14|14» στο Θέατρο Μαξίμ Γκόρκι, το οποίο ξεκίνησε την Τετάρτη και θα λήξει την Κυριακή.

Οι περισσότεροι, όμως, νέοι που συμμετέχουν, έχουν ήδη κάνει τις επιλογές τους. Όπως η Φωτεινή Πατεινάρη από τη Θεσσαλονίκη, μια από τους περίπου πέντε νέους που έχουν έρθει από την Ελλάδα. Η Φωτεινή Πατεινάρη, η οποία έχει σπουδάσει Παιδαγωγικά, ασχολήθηκε στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής της εργασίας με τη διαπολιτισμική προσέγγιση της Ιστορίας. Όπως τονίζει, κατά αυτόν τον τρόπο κατανόησε ότι δεν υπάρχει η μία και μοναδική ιστορική αλήθεια.

«Είδα πως μπορείς να δεις ένα ιστορικό γεγονός από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Αυτό λέγεται πολυπρισματικότητα. Βρήκα εδώ ένα σεμινάριο το οποίο ασχολείται με την πολυπρισματικότητα και με τις διαφορετικές οπτικές γωνίες από τις οποίες μπορεί να δει κανείς τα γεγονότα του πολέμου. Όχι μόνο τις μάχες, αλλά και την κοινωνική ζωή, την πολιτιστική ζωή και τους ανθρώπους. Τα βρήκα πολύ ενδιαφέροντα», είπε η νεαρή Ελληνίδα.

Μνήμες πολέμου

Η πραγματοποίηση του φεστιβάλ «Europe 14|14» στους χώρους του Θεάτρου
Μαξίμ Γκόργκι είχε εξαρχής την ολόπλευρη στήριξη της νέας διευθύντριας. Για την τουρκικής καταγωγής Σέρμιν Λάνγκχοφ η ενασχόληση με τον Α΄ Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τους πολέμους που προηγήθηκαν, αλλά και αυτούς που ακολούθησαν, έχει και μεγάλη προσωπική σημασία.

Όπως διευκρίνισε η Λάνγκχοφ, «από τη πλευρά της γιαγιάς μου καταγόμαστε από τα Βαλκάνια και συγκεκριμένα τη Θεσσαλονίκη, απ' όπου η προγιαγιά μου έφυγε με τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912. Από την πλευρά του παππού μου οι πρόγονοί του επέζησαν τη γενοκτονία των Τσερκέζων απο τους Ρώσους το 1864 στον Καύκασο. Οι επόμενες γενιές πολέμησαν για την ανεξαρτησία η οποία σήμαινε εθνική εκκαθάριση των χωριών τους για να ιδρυθεί η Τουρκική Δημοκρατία. Δηλαδή ζήσαμε στην οικογένεια μου πολλούς διωγμούς, τραύματα».

Τραύματα που, όπως φαίνεται, εξακολουθούν να επηρεάζουν τη ζωή των σύγχρονων ανθρώπων.

Παναγιώτης Κουπαράνης

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής