Η προσφυγική κρίση στο μουσείο

Πριν από έναν χρόνο η φωτογραφία του Αϊλάν έκανε τον γύρο του κόσμου. Η φωτογραφία δείχνει το πτώμα ενός τρίχρονου προσφυγόπουλου από την Συρία στην ακτή της Αλικαρνασσού. Οι οικογένειά του ήθελε να φτάσει στην Ελλάδα, όμως η βάρκα βούλιαξε και ο μόνος επιζών ήταν ο πατέρας. «Τούτη η φωτογραφία έχει μείνει στην μνήμη όλων» αναφέρει ο Ντίτμαρ Πράισλερ, διευθυντής του μουσείου «Σπίτι της Ιστορίας» (Haus der Geschichte) στη Βόννη.

Την περασμένη Πέμπτη ο Πράισλερ πήγε στο σαξονικό χωριό Νίντεραου για να λάβει μερικά αντικείμενα που άφησαν πίσω τους φεύγοντας οι πρόσφυγες και να τα προσθέσει στην συλλογή του μουσείου για την επικείμενη έκθεση. Ο άτυχος Αϊλάν παίζει σε αυτή την συλλογή έναν πολύ σημαντικό ρόλο, διότι ένας Σύρος ζωγράφος τον απαθανάτισε σε ένα τείχος, το οποίο θα βρίσκεται επίσης μελλοντικά στο μουσείο. Στο φόντο της ζωγραφιάς φαίνονται θαλάσσια ζώα, τα οποία πενθούν για τον χαμό του Αϊλάν. Ο διευθυντής του μουσείου χαρακτήρισε την συγκεκριμένη ζωγραφιά ως «storytelling object», ένα αντικείμενο που αφηγείται μια ιστορία.

Στο Νίντεραου αυτό που μένει πίσω είναι τα εκατοντάδες κρεβάτια, οι ζωγραφιές των παιδιών στους τοίχους καθώς και η γερμανική σημαία, ένα πολύ δημοφιλές μοτίβο, γιατί τα παιδιά τη ζωγράφιζαν πλάι στη σημαία της Συρίας. Η Άνγια Γιάνσεν, διαχειρίστρια της ομάδας τον προσφύγων, θυμάται πως όταν έφυγαν τον περασμένο Μάιο οι τελευταίοι πρόσφυγες από το Νίντεραου «στεκόμασταν με δάκρυα στα μάτια, διότι ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή», όπως λέει χαρακτηριστικά.

Εκθέματα που προκαλούν ανατριχίλα

Η αρνητική στάση πολλών Γερμανών έναντι των προσφύγων οφείλεται κατά την άποψη της Γιάνσεν στην άγνοιά τους. «Θα έπρεπε να έβλεπαν πώς αυτοί οι άνθρωποι ζούσαν εδώ, ίσως τότε να έδειχναν λίγη κατανόηση» αναφέρει η ίδια. Έτσι ο διευθυντής του μουσείου της Βόννης Ντίτμαρ Πράισλερ θα μεταφέρει στο «Σπίτι της Ιστορίας» και ένα έκθεμα, το οποίο δείχνει την απόρριψη των προσφύγων από τη γερμανική κοινωνία: στην περίφραξη ενός χώρου υποδοχής στη Δρέσδη ο Γερμανικός Ερυθρός Σταυρός είχε αναρτήσει διάφορα ρητά, τα οποία θυμίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και την υποχρέωση για την παροχή ασύλου. Ωστόσο τη φράση «refugees welcome» κάποιοι την έσβησαν ενώ άλλα ρητά τα κάλυψαν με ένα «όχι».

«Στην έκθεση θέλουμε να δείξουμε και την διαφωνία στη πολιτική του άσυλου από μία μερίδα της κοινωνίας. Επιπλέον οι άνθρωποι θα πρέπει να θυμούνται αυτά τα ιστορικά γεγονότα και σε 50 με 100 χρόνια από σήμερα» δηλώνει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του μουσείου.

Μια προσφυγική οικογένεια από τη Κουξχάφεν προσέφερε στο «Σπίτι της Ιστορίας» μερικά ρούχα και παραχώρησε μία συνέντευξη. Ένα φορτηγό υπάρχει ήδη στην συλλογή και θα προστεθούν επίσης μια φουσκωτή βάρκα και ένα σωσίβιο. Επίσης θα εκτεθούν κινητά τηλέφωνα που «αφηγούνται» την ανάγκη των προσφύγων για επικοινωνία. «Το καταλληλότερο έκθεμα θα ήταν ένα κινητό που θα είχε καταγράψει τη φυγή με βίντεο και φωτογραφίες» αναφέρει ο Πράισλερ. Ο ίδιος μιλά για εκθέματα τα οποία προκαλούν ανατριχίλα. Άλλωστε η προσφυγική κρίση σε όλες τις διαστάσεις της προσφέρει πολλά τέτοια θέματα.

dpa / Πολυξένη Γεωργιάδου