Θα φανούν στην τσέπη τα φθηνότερα καύσιμα;

Ο πρόχειρος υπολογισμός γίνεται γρήγορα και μοιάζει ως εξής: Από σήμερα, στο πλαίσιο πακέτου της γερμανικής κυβέρνησης για την ανακoύφιση των πολιτών από τις αστρονομικές τιμές ενέργειας, η βενζίνη στη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, θα κοστίζει κανονικά 35 λεπτά λιγότερο και το ντίζελ σχεδόν 17 λεπτά φθηνότερα. Πιο περίπλοκη, ωστόσο, είναι η απάντηση στο ερώτημα, εάν ο καταναλωτής θα το προσέξει. Διότι η μείωση του φόρου στα καύσιμα αντικατοπτρίζεται μόνο στην αγορά καυσίμων από διυλιστήρια και δεξαμενές. Σήμερα Τετάρτη που τίθεται σε εφαρμογή ο μειωμένος φόρος, δεν θα έχει φτάσει ούτε σταγόνα από τα φθηνότερα καύσιμα στα πρατήρια βενζίνης. Επιπλέον, θα συνεχίσει να ισχύει ότι η διαμόρφωση των τιμών στα πρατήρια υγρών καυσίμων είναι μια υπόθεση αρκετά αδιαφανής. Τί ακριβώς χρεώνουν οι εταιρείες πετρελαίου και τι περιθώριο κέρδους ζητούν τα πρατήρια βενζίνης, είναι ένα επτασφράγιστο μυστικό.

Αντιπαραγωγικά μέτρα

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το ολιγοπώλιο των εταιρειών ορυκτελαίων βρίσκεται και πάλι υπό την αυστηρότερη επιτήρηση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Καρτέλ. Διότι ναι μεν οι τιμές του πετρελαίου που είχαν εκτοξευθεί με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, γρήγορα εξομαλύνθηκαν ξανά στις παγκόσμιες αγορές ωστόσο οι τιμές στα πρατήρια, από την άλλη πλευρά, παρέμειναν υψηλές για πολύ περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ πανηγυρίζει για τη μείωση των φόρων ως μέτρο αλληλεγγύης προς τον πληθυσμό που υποφέρει από τις υψηλές τιμές. «Δεν αφήνουμε μόνους τους ανθρώπους που εξαρτώνται από το αυτοκίνητο», έγραψε στο Twitter ο Λίντνερ. Από οικονομική σκοπιά ωστόσο, οι περισσότεροι οικονομολόγοι βλέπουν τον υπουργό Οικονομικών μάλλον μόνο με αυτή την εκτίμηση. «Ποτέ δεν πίστευα ότι αυτό θα είχε νόημα», είπε ο Μάνουελ Φρόντελ στην Deutsche Welle. Ο οικονομολόγος ενέργειας είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Λάιμπνιτς στο Έσεν. «Λαμβάνοντας υπόψη ότι συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή, αυτό το μέτρο είναι εξαιρετικά αντιπαραγωγικό» τονίζει. Η τιμολόγηση του διοξειδίου του άνθρακα ισχύει στη Γερμανία από το 2021, με στόχο να μειωθούν κάπως οι βλαβερές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η έκπτωση στις τιμές καυσίμων ανατρέπει αυτόν τον απαραίτητο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Ο Κρίστιαν Λίντνερ τονίζει βέβαια ότι από τη μείωση θα πρέπει να επωφεληθούν όλοι οι κάτοχοι αυτοκινήτων. Περισσότερο όμως επωφελούνται τα νοικοκυριά με υψηλό εισόδημα. «Επειδή συνήθως οδηγούν περισσότερο με αυτοκίνητο, κάνουν πολλά χιλιόμετρα και έχουν πολλά αυτοκίνητα. Αυτά τα νοικοκυριά επωφελούνται ιδιαίτερα από την έκπτωση στη τιμή καυσίμων» λέει ο Φρόντελ. Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, από την άλλη πλευρά, γενικά δεν οδηγούν αυτοκίνητα ή οδηγούν αυτοκίνητα μικρού κυβισμού που καταναλώνουν επίσης λιγότερα καύσιμα. Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγει στις μελέτες του και το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (DIW) στο Βερολίνο. «Η μείωση του φόρου στα καύσιμα είναι προβληματική γιατί μειώνει το κίνητρο εξοικονόμησης ενέργειας και ανακουφίζει τους οδηγούς με μεγάλα αυτοκίνητα και υψηλά εισοδήματα», επισημαίνει ο Στέφαν Μπαχ από το DIW

Στην τσέπη θα φανεί η μείωση;

Ένα άλλο μειονέκτημα έγκειται στο ότι η μείωση των φόρων οδηγεί σε απώλεια εσόδων στον προϋπολογισμό και επίσης αυξάνει το εθνικό χρέος. Αυτές οι απώλειες θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν και να επιστραφούν τελικά σε όλους τους φορολογούμενους. Το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας (IW) είναι επίσης επικριτικό στην επιδότηση των τιμών καυσίμων. «Τέτοιες προτάσεις μπορεί στην αρχή να γίνουν θετικά αποδεκτές, αλλά στην ουσία δεν βοηθούν», έγραψαν στην ανάλυσή τους οι οικονομολόγοι της IW Μάρτιν Μπεζνόσκα και Κρίστοφερ Σρέντερ. Ο επικεφαλής του IW, Μίχαελ Χίτερ, επέκρινε το μέτρο από κανονιστική άποψη. «Με όρους ρυθμιστικής πολιτικής, η πολιτεία θα πρέπει να παρεμβαίνει στην αγορά μόνο εάν η αύξηση της τιμής οφείλεται σε καταχρηστική εκμετάλλευση  της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά», εξήγησε ο Χίτνερ μιλώντας στην Augsburger Allgemeine. Αλλά και η Greenpeace αντιτίθεται στις ρυθμίσεις σύμφωνα με τα σχέδια του υπουργού Οικονομικών από το κόμμα των Φιλελευθέρων: «Ειδικά το κόμμα που θέλει πάντα να διαμορφώσει την προστασία του κλίματος με όρους οικονομίας της αγοράς, πανικοβάλλεται με τα πρώτα μηνύματα των τιμών και παρεμβαίνει στην αγορά με την έκπτωση στις αντλίες βενζίνης αξίας δισεκατομμυρίων» ήταν η αντίδραση.

Αλλά και στον κλάδο των μεταφορών που πλήττεται ιδιαίτερα από τις υψηλές τιμές των καυσίμων, η ενίσχυση που θα ισχύει από σήμερα Τετάρτη, αντιμετωπίζεται με κριτικό πνεύμα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Ένωση Εμπορευματικών Μεταφορών και Logistics (BGL) με έδρα την Φρανκφούρτη, το μέτρο δεν θα αγγίξει τον συγκεκριμένο κλάδο. Δεδομένου ότι οι τιμές στα πρατήρια βενζίνης έχουν αυξηθεί κατά το 1/3 περίπου πιθανή μείωση της τιμής ντίζελ κατά 17 λεπτά δεν θα έφερνε τίποτα. Εν τέλει μένει ακόμα αναπάντητο το ερώτημα που τέθηκε στην αρχή: Τι από τη μείωση φόρου θα φανεί στην τσέπη του καταναλωτή στο πρατήριο βενζίνης; Διότι οι πρατηριούχοι μπορούν να παραγγείλουν τα καύσιμα με έκπτωση μόνο από σήμερα. Μέχρι τότε θα διαθέτουν καύσιμα από τις αποθήκες τους με τις προηγούμενες υψηλότερες τιμές. Και αν, εκτός όλων αυτών, παρατηρηθεί συνωστισμός στα πρατήρια επειδή οι καταναλωτές έχουν αφήσει άδεια τα ρεζερβουάρ τους με την χαρμόσυνη προσμονή της σημερινής ημέρας, οι τιμές μάλλον δεν θα πέσουν λόγω της μεγάλης ζήτησης.

Μίσα Έρχαρντ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου