«Ιστορίες αγάπης και μίσους»

Η Süddeutsche Zeitung στην ιστορική της σειρά με τίτλο: «Οι τελευταίοι αυτόπτες μάρτυρες – 60 χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», παρουσίασε αυτό το Σαββατοκύριακο την Ελλάδα σε ολοσέλιδο αφιέρωμα.

Ο τίτλος του αφιερώματος: «Ιστορίες αγάπης και μίσους - Η Αντίσταση κατά της γερμανικής Κατοχής ήταν στην Ελλάδα διχασμένη με καταστροφικές συνέπειες».

Η αυτόπτης μάρτυς που μίλησε με την Κριστιάνε Σλέτζερ, η οποία είναι υπεύθυνη για το συγκεκριμένο αφιέρωμα, είναι η διάσημη συγγραφέας Άλκη Ζέη.

Οι προσωπικές διηγήσεις και οι περιπέτειες της Άλκης Ζέη, στην Κατοχή, στην Αντίσταση, τον Εμφύλιο, αλλά και αργότερα την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας των συνταγματαρχών αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του αφιερώματος.

«Ο Ψυχρός Πόλεμος που δίχασε επί δεκαετίες την Ευρώπη, στην Ελλάδα κρίθηκε με τα όπλα στο χέρι. Η κυρία Ζέη κατάγεται από αστική οικογένεια, η οποία όμως είδε την γερμανική Κατοχή ως μεγάλη ατίμωση. Πρώτη αντέδρασε η μητέρα της με μια θαρραλέα πράξη: ‘φόρεσε τα καλά της και γέμισε τα γάντια της με προκηρύξεις και επειδή ήταν καλοντυμένη δεν την πείραξε κανένα μπλόκο’», διηγείται η Άλκη Ζέη για την πρώτη αντιστασιακή πράξη της μητέρας της.

Με τις διηγήσεις της κυρίας Ζέη οι Γερμανοί αναγνώστες μαθαίνουν ότι η Ελλάδα της αντίστασης περιελάμβανε στους κόλπους της και τους διανοούμενους, ότι η πλειονότητα των ανταρτών ήταν κομμουνιστές και σοσιαλιστές, ότι μετά την αντίσταση ακολούθησε ο εμφύλιος πόλεμος που έστειλε πρώτα τον άνδρα της συγγραφέας διάσημο σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου, και μετά την ίδια, στην Τασκένδη, τότε πρωτεύουσα της αυτόνομης Σοβιετικής Δημοκρατίας του Ουσμπεκιστάν.

Στην ίδια σελίδα υπάρχει σύντομη ιστορική αναδρομή για το τί σήμαινε η γερμανική Κατοχή στα Βαλκάνια με τίτλο «Η Ευρώπη υπό τη σβάστικα: Τα Βαλκάνια».

Εδώ αναφέρονται η πείνα τον χειμώνα του 1941/42 στην Αθήνα που στοίχισε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, η μεταφορά των Ελλήνων Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης και τα αντίποινα των ναζί κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Τέλος σε ειδικό πλαίσιο με τίτλο «Το Δίστομο» αναφέρεται αναλυτικά η σφαγή του Διστόμου (10.06.1944) και οι διεκδικήσεις έναντι της Γερμανίας των παιδιών των θυμάτων της σφαγής.

Η συζήτηση για την επιστροφή της Νεφερτίτης από το Βερολίνο στην Αίγυπτο

Ποιό είναι το κοινό στοιχείο του Μουσείου της Ακρόπολης και του Νέου Μουσείου στο Βερολίνο; Με αυτόν τον τίτλο η εφημερίδα Die Welt στο κύριο άρθρο της το περασμένο Σάββατο σχολιάζει τη διεκδίκηση αρχαιοτήτων από τα μουσεία, στα οποία στεγάζονται. Όπως τα εγκαίνια του Μουσείου της Ακρόπολης συνοδεύτηκαν από την αναζωπύρωση της συζήτησης για την επιστροφή των Ελγινείων, έτσι και τώρα με αφορμή τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου στο Βερολίνο η αιγυπτιακή Αρχαιολογική Υπηρεσία ανακοίνωσε τη σύσταση επιτροπής που θα διερευνήσει το αν η περίφημη προτομή της Νεφερτίτης βρίσκεται νόμιμα ή όχι στη γερμανική πρωτεύουσα.

«Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, σημειώνει η εφημερίδα, η τέχνη δεν συνεγείρει πια σαν κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας, αλλά σαν ύστατο έρεισμα των απειλούμενων ταυτοτήτων. Γίνεται μέσο εθνικού αυτοπροσδιορισμού. Τόσο η Νεφερτίτη όσο και η Παρθένος Αθηνά ανήκουν στο μυθικό πάνθεον της ανθρωπότητας, πράγμα που κεντρίζει τις σημερινές διεκδικήσεις. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με την πραγματική ιστορία των έργων τέχνης και τις επιδράσεις τους.

Η Νεφερτίτη ήταν η σύζυγος του φαραώ Ακενατών, ο οποίος είχε προσπαθήσει χωρίς επιτυχία να υποκαταστήσει τον πολυθεϊσμό με την πίστη στο φως.

Η προτομή της Νεφερτίτης διασώθηκε μόνο από καθαρή σύμπτωση κατά την επέλαση στην πρωτεύουσα Αμάρνα και την καταστροφή των εικόνων της βασιλείας Ακενατών. Με δυο λόγια η Νεφερτίτη δεν εκπροσωπεί το κυρίαρχο ρεύμα της αρχαίας αιγυπτιακής τέχνης, αλλά μια αισθητική ‘πλάνη’. Το 1913, όταν μοιράστηκαν τα ευρήματα στην Αμάρνα, καταχωρήθηκε στη γερμανική πλευρά και άρχισε τη διεθνή καριέρα της στο Βερολίνο. Η σημερινή αραβική Αίγυπτος το μόνο κοινό που ίσως έχει με τη σύζυγο του Ακενατών είναι η εδαφική σύμπτωση.

Στην περίπτωση του Παρθενώνα υπάρχει μια μικρή, αλλά ουσιαστική διαφορά, την οποία έθιξε και ο Έλληνας υπουργός Πολιτισμού κατά τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Ο διάκοσμος του Παρθενώνα είναι τμήμα της βασικής πολιτιστικής και πολιτικής περιουσίας της Ελλάδας. Όλα τα άλλα αρχαιοελληνικά έργα τέχνης μπορούν να παραμείνουν στα μουσεία του κόσμου, όχι όμως η ζωφόρος του Φειδία που δοξάζει την πρώτη Δημοκρατία στον κόσμο.»

Επιμέλεια: Βιβή Παπαναγιώτου και Σπύρος Μοσκόβου

Υπευθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου