Κυπριακές στιγμές στην Κολωνία

«In coexistance we believe». Με τη νοσταλγική μελωδία του Κύπριου συνθέτη Μιχάλη Ανδρόνικου άνοιξε χθες στο Παλιό Ενεχυροδανειστήριο της Κολωνία η συναυλία του Duo Aura, που απαρτίζεται από τη νεαρή ελληνίδα πιανίστρια Αγάπη Τριανταφυλλίδη και την τουρκάλα τσελίστρια Νιλ Κοτσαμανγκίλ. Η επιλογή του κομματιού κάθε άλλο παρά τυχαία. Πρόκειται για ένα από τα δεκατρία έργα σύγχρονων Κύπριων συνθετών που επέλεξε να παρουσιάσει το Duo Aura στο πλαίσιο των «Κυπριακών Στιγμών» (Zyprische Momente), που διοργανώνει για ένατη χρονιά η δραστήρια στον χώρο του πολιτισμού Κυπριακή Πρεσβεία του Βερολίνου.

Μια μοναδική ευκαιρία για το μουσικόφιλο κοινό της Κολωνίας, που μάλλον σπάνια έχει την τύχη να έρχεται σε επαφή με την μουσική παραγωγή ενός τόσο μικρού τόπου στην άκρη της Μεσογείου, που έχει ωστόσο μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά. Πλάι στα έργα του Μιχάλη Ανδρόνικου, του Κώστα Κακογιάννη, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη, της Σάββιας Κοζάκου, του Γιώργου Καρβέλου και της Τασούλας Χρίστου ξεχωριστή θέση κατείχαν τα έργα του κύπριου συνθέτη Σταύρου Λάντσια.

Ο Λάντσιας συμμετείχε κι ο ίδιος στη συναυλία ερμηνεύοντας σόλο και μαζί με το ντουέτο δικές του συνθέσεις για πιάνο, τσέλο και κρουστά με έντονες τζαζ πινελιές αλλά και στοιχεία αυτοσχεδιασμού με μελλόντικα και μεταλλόφωνο, συνεπαίρνοντας την κατάμεστη αίθουσα (Παρουσίασε τις συνθέσεις του The River of Time, The Scent, The Death of the Bull, The Walz of the Eyes καθώς και μια παραλλαγή του Πρελούδιου αρ. 2  σε ντο ελάσσονα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ).

«Η μουσική δεν έχει σύνορα»

Ακούγοντας τις μελωδίες των Κύπριων συνθετών παιγμένες από τρεις καλλιτέχνες, από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία σε μία τόσο κρίσιμη ιστορικά χρονική συγκυρία και για τις τρεις χώρες, το μυαλό κάνει σχεδόν αυτόματα πολιτικούς συνειρμούς. Τι λένε όμως οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Για την Αγάπη και την Νιλ, που πέρα από συνάδελφοι στη μουσική είναι και φίλες στην πραγματική ζωή εδώ και χρόνια, τα «κλισέ» της ιστορίας και της πολιτικής που θέλουν τους δύο λαούς σε μια διαρκώς υφέρπουσα ένταση δεν έχουν καμία απολύτως σημασία.

«Είμαστε χρόνια φίλες και εκτιμούμε η μια τη δουλειά της άλλης. Μοιραζόμαστε επίσης τις ίδιες σκέψεις πάνω στη μουσική κι έχουμε τόσες κοινές αξίες. Σκεφτήκαμε, γιατί όχι, να δουλέψουμε μαζί προκειμένου να μοιραστούμε όλες αυτές τις κοινές αξίες», λέει η Nιλ Κοτσαμανγκίλ στη DW.

Για την Αγάπη Τριανταφυλλίδη πρόκειται για μια από εκείνες τις σπάνιες στιγμές που δυο άνθρωποι, εν προκειμένω δυο μουσικοί, ταιριάζουν «χωρίς πολλά λόγια». Επίσης όπως αναφέρει η ίδια «Δεν στηρίζουμε τη συνεργασία μας σε καμία περίπτωση πάνω σε έναν 100% πολιτικό τρόπο σκέψης. (…) Bάση μας είναι εκείνη η φράση που λέει ότι η μουσική δεν έχει σύνορα. Και η δική μας μουσική δεν έχει σύνορα. Είμαστε ανοιχτές σε κάθε είδος μουσικής που μας δίνει ικανοποίηση. Κι αν θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε τη δουλειά μας με κάποιον πολιτικό στόχο αυτό θα ήταν σίγουρα μόνο ένα 'συν'». Αυτό πιστεύει και η Νιλ, η οποία συνεχώς υπογραμμίζει τα κοινά στοιχεία των δύο λαών, τονίζοντας μάλιστα ότι αν θα έπρεπε να παίξει ως ντουέτο με έναν μουσικό από κάποια άλλη χώρα ίσως να μην ίσχυε το ίδιο. Μολονότι κι οι δύο έχουν καθαρά κλασική μουσική παιδεία, φέρνουν ως παράδειγμα το ζεϊμπέκικο, που όπως σημειώνει η Αγάπη, πρόκειται ένα κοινό άκουσμα, ανήκει ως ήχος στη μουσική παράδοση και των δύο λαών, οι οποίοι αντιδρούν το ίδιο αυθόρμητα στο άκουσμά του.

«Τίποτα στη μουσική δεν ξεφυτρώνει μόνο του»

«Τα μουσικά σύνορα, ακόμη κι αν υπάρχουν, δεν είναι ευκρινή», λέει στο ίδιο μήκος κύματος και ο Σταύρος Λάντσιας, λέγοντας πως το παν στη μουσική είναι το ανοιχτό πνεύμα, το οποίο δεν περιορίζεται από τη γεωγραφία. Συγκινείσαι από ένα καλό τραγούδι, λέει ο ίδιος, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για ελληνικό, κυπριακό ή τουρκικό και τονίζει ότι στη «μουσική τίποτα δεν ξεφυτρώνει μόνο του». Φέρνει ως παράδειγμα την παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας και τις επιρροές της από τα Βαλκάνια ή την Τουρκία αλλά και τα δικά του ακούσματα όταν ήταν παιδί στην Κύπρο, όπου από τη μια άκουγε τον τούρκο Χότζα κι από την άλλη ποπ βρετανική μουσική, λόγω της ύπαρξης βρετανικών βάσεων στο νησί.

«Όταν έγινε η εισβολή ήμουν παιδάκι οκτώ χρονών. Παίζανε παντού στρατιωτικά εμβατήρια. Για κάποιον λόγο ο ήχος τους εμένα μου άρεσε κι έπαιζα έτσι κι εγώ με τα τύμπανα, χωρίς να καταλαβαίνω ότι γίνεται πόλεμος», περιγράφει χαρακτηριστικά. Για τον Σταύρο Λάντσια πάντως οι πολιτικοί διαχωρισμοί δεν έχουν θέση στη μουσική, ενώ πιστεύει πώς τουλάχιστον σήμερα στον χώρο της τέχνης έχει ξεθυμάνει η ανάγκη για εκείνες τις παλιές συμβολικές συναυλίες ελληνοτουρκικής φιλίας. Άλλωστε, όπως πιστεύει ο ίδιος, τη φιλία και την ειρήνη δεν πρέπει απλώς να τη διαφημίζεις. Αναφορικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο ίδιος δε διστάζει να πει ότι θα ήθελε να δει κάποτε το νησί ενωμένο, αν και όπως δηλώνει, αυτή είναι η άποψη ενός καλλιτέχνη που εδώ και χρόνια ζει και εργάζεται μακριά από την Κύπρο. Τονίζει επίσης ότι η όποια λύση στο Κυπριακό δεν μπορεί να στηρίζεται απλώς σε «ποσοστά» και «νούμερα», αλλά θα πρέπει να υπάρχει πραγματική βούληση για μια λύση από όλους.

Δήμητρα Κυρανούδη