Κύπρος: Συρματοπλέγματα για τους «άλλους» πρόσφυγες

Δύο χιλιόμετρα συρματόπλεγμα τοποθέτησε η κυπριακή κυβέρνηση εντός της νεκρής ζώνης στο οδόφραγμα του Αστρομερίτη -ένα χωριό νότια της κατεχόμενης πόλης της Μόρφου- ανακοινώνοντας παράλληλα την πρόθεσή της να επεκτείνει το συρμάτινο τείχος ακόμα εννέα χιλιόμετρα με κατεύθυνση προς τη Λευκωσία. Σκοπός του μέτρου σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών Νίκο Νουρή είναι η αποτροπή των μεταναστευτικών ροών στο έδαφος που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Η απόφαση της κυβέρνησης προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε πολικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας, οι οποίες σχετίζονται τόσο με την παραπομπή στην δημιουργία σκληρού συνόρου όσο και με τον ιδιαίτερο συμβολισμό που προσλαμβάνει για τους ελληνοκύπριους πρόσφυγες το συρματόπλεγμα ως σύμβολο της του κυπριακού δράματος και της προσφυγιάς.

Με οδηγό τα ελληνοτουρκικά σύνορα

Οι έντονες επικρίσεις που ξέσπασαν οδήγησαν τον Υπουργό Εσωτερικών Νίκο Νουρή, να προχωρήσει σε οπτικογραφημένη δήλωση, υποστηρίζοντας ότι η ενέργεια του είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής. Η τοποθέτηση του συρματοπλέγματος δήλωσε συγκεκριμένα ο κ. Νούρης, έχει ως μόνο στόχο την υπεράσπιση του τόπου «έναντι της λαθρομετανάστευσης και των μεθόδων που η Τουρκία μηχανεύεται για να πλήξει άλλη μια φορά την Κυπριακή Δημοκρατία». Ωστόσο οι δηλώσεις του Υπουργού, έφεραν νέες αντιδράσεις αφού για την υπεράσπιση της απόφασης, παρέπεμψε στην εφαρμογή ανάλογων μέτρων από την ελληνική κυβέρνηση στον Έβρο, όπου ισχύουν σύνορα μεταξύ κρατών σε αντίθεση με τον Αστρομερίτη. Παρά το ότι στην ίδια δήλωση ο κ. Νουρής ενημέρωσε ότι η εν λόγω απόφαση δεν υποδηλώνει την αποδοχή τετελεσμέμενων, κόμματα και πολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξέφρασαν έντονη δυσαρέσκεια για τον συμβολισμό της ενέργειας, η οποία μάλιστα λαμβάνει χώρα σε μια χρονική συγκυρία που το κυπριακό θα βρεθεί στο τραπέζι του διαλόγου κατά την άτυπη πενταμερή διάσκεψη της Γενεύης στις 27 Απριλίου. Αυτό που σημειώνεται είναι ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη όπως πριν ένα χρόνο που έκλεισε τα οδοφράγματα με πρόσχημα την πανδημία, έτσι και σήμερα βάζει ακόμα ένα τούβλο στη διχοτόμηση με αφορμή τη μεταναστευτική πολιτική.

Μηνύματα διχοτόμησης

Την απόφαση της κυβέρνησης να στήσει φράκτη 11 χιλιομέτρων κατά μήκος της πράσινης γραμμής επέκρινε με τον έντονο τρόπο το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης ΑΚΕΛ. Οι επικρίσεις του ΑΚΕΛ αφορούν τόσο την ουσία των κυβερνητικών χειρισμών σε σχέση με το προσφυγικό αλλά και στον συμβολισμό της συγκεκριμένης ενέργειας. Εκφράζοντας δυσαρέσκεια για τον συρμάτινο φράκτη, το ΑΚΕΛ σημειώνει ότι πουθενά στον κόσμο δεν λύθηκε το μεταναστευτικό με φράκτες και τείχη. Μάλιστα ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος παρομοίασε την τοποθέτηση συρματοπλεγμάτων με το τείχος του Τραμπ. Πέραν τούτου το ΑΚΕΛ διερωτάται για τα μηνύματα που στέλνει σε μία κρίσιμη πολιτικά συγκυρία, μία ενέργεια που παραπέμπει σε οριοθέτηση συνόρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έντονες επικρίσεις εκφράστηκαν και από το κίνημα Οικολόγων το οποίο αμφισβητώντας την δυνατότητα αποτελεσματικής διαχείρισης των προσφυγικών ροών μέσω του συρμάτινου φράκτη, διερωτήθηκε αν η κυβέρνηση Αναστασιάδη προτίθεται να τοποθετήσει συρματοπλέγματα κατά μήκος ολόκληρης της πράσινης γραμμής. Ανάλογες αντιδράσεις που αφορούν τον συμβολισμό της ενέργειας, διατυπώθηκαν και από την βόρεια πλευρά του συρματοπλέγματος και συγκεκριμένα από τουρκοκυπριακές πολιτικές δυνάμεις που τάσσονται υπέρ της λύσης του κυπριακού προβλήματος. Ενδεικτική είναι η τοποθέτηση του αρχηγού του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος Τουφάν Ερχιουρμάν, ο οποίος έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως το νησί δεν αντέχει άλλες τέτοιες εικόνες ζητώντας λύση του Κυπριακού το συντομότερο δυνατόν. Στο ίδιο μήκος κύματος και η τοποθέτηση του επικεφαλής του κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης Μεχμέτ Νταβουλτζού ο οποίος μίλησε για μια απόφαση που «αλείφει βούτυρο στο ψωμί των οπαδών της διχοτόμησης του νησιού στην τ/κ κοινότητα».

Μετά τις επαναπροωθήσεις…τείχος

Τέλος πρέπει να σημειωθεί πως η τοποθέτηση συρματοπλέγματος κατά μήκος της πράσινης γραμμής, αποτελεί την τελευταία από μια σειρά αμφιλεγόμενων πολιτικών για διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, από την ανάληψη του χαρτοφυλακίού του Υπουργείου Εσωτερικών από τον Νίκο Νουρή την 1η Δεκεμβρίου 2019. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι πρακτικές επαναπροώθησεων πλοιαρίων που επιχειρούν να προσεγγίσουν τις Κυπριακές ακτές, η μετατροπή του κέντρου πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών «πουρνάρα» σε κλειστό κέντρο κράτησης με επίκληση νομοθεσίας για περιορισμό της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά και η απαγόρευση εγκατάστασης προσφύγων στην Χλώρακα της Πάφου, για «προστασία της του δημογραφικού χαρακτήρα» της περιοχής. Η εν λόγω απόφαση εφαρμόστηκε με διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών την 1η Ιανουαρίου 2021.

Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία