Μονόδρομος ο ενεργειακός εφοδιασμός από τη Ρωσία;

Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις της στις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας αναζωπύρωσαν στη Γερμανία τη συζήτηση για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας. Η Γερμανία εξαρτάται σήμερα σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα η καγκελάριος Μέρκελ έκανε λόγο για την ανάγκη επαναξιολόγησης «του συνόλου της γερμανικής ενεργειακής πολιτικής». Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, η Γερμανία κάλυψε πέρσι το 71% των ενεργειακών της αναγκών από εισαγωγές.

Σημαντικότερος ενεργειακός προμηθευτής της Γερμανίας, και μάλιστα με διαφορά, είναι η Ρωσία. Το 38 % του εισαγόμενου φυσικού αερίου, το 35 % του εισαγόμενου πετρελαίου και το 25 % των εισαγωγών λιθάνθρακα προέρχονται από τη Ρωσία. Έτσι η Ρωσία καλύπτει σήμερα το 25 % των συνολικών ενεργειακών αναγκών των Γερμανών. Προς το παρόν η Γερμανία δεν έχει εναλλακτικές επιλογές για να κλείσει πιθανές τρύπες. Η ίδια μπορεί να καλύψει μόνη της μόλις το 15 % των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Το μεγαλύτερο μέρος του αερίου εισάγεται από τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Οι δυο χώρες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τη Γερμανία με περισσότερη ενέργεια, εντούτοις μόλις για ένα μικρό σχετικά διάστημα, καθώς σύμφωνα με ειδικούς, τα αποθέματά τους αρχίζουν και εξαντλούνται.

Εισαγωγές υγροποιημένου αερίου ή fracking;

Θεωρητικά, μια εναλλακτική λύση θα ήταν η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου με δεξαμενόπλοια, για παράδειγμα, από την Αλγερία, το Κατάρ ή τις ΗΠΑ. Πρακτικά όμως αυτό θα ήταν μάλλον αδύνατο: αφενός η Γερμανία δεν διαθέτει τις απαραίτητες για το ξεφόρτωμα του αερίου εγκαταστάσεις, αφετέρου δεν θα μπορούσαν να εισαχθούν βραχυπρόθεσμα μεγάλες ποσότητες καθώς η προσφορά σήμερα θεωρείται ήδη εξαιρετικά περιορισμένη.

Στα συμφραζόμενα αυτά αρχίζει να κερδίζει έδαφος το σχιστολιθικό αέριο με τη λεγόμενη μέθοδο fracking, μια νέα διαμφισβητούμενη μέθοδος για την εξόρυξη φυσικού αερίου σε μεγάλο βάθος με τη βοήθεια χημικών ουσιών. Το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας είναι προς το παρόν το μοναδικό στη Γερμανία που εξετάζει το ενδεχόμενο να παραχωρήσει σχετικές άδειες, αλλά υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι στην κυβερνητική συμφωνία η νυν κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών και Χριστιανοδημοκρατών έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο αξιοποίησης της μεθόδου σε ομοσπονδιακό επίπεδο, εφόσον αυτή συνεπάγεται τη χρήση επικίνδυνων ουσιών.

Στενές επιχειρηματικές σχέσεις

Η γερμανική εξάρτηση από τη Ρωσία όμως δεν περιορίζεται μόνον στο ενεργειακό. Γερμανικές και ρωσικές επιχειρήσεις διατηρούν στο μεταξύ πολύ στενές επιχειρηματικές σχέσεις. Πριν από μερικούς μήνες, για παράδειγμα, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom και η θυγατρική της BASF, Wintershall προχώρησαν σε μια ενδιαφέρουσα συμφωνία: η Gazprom αποκτά τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διανομής φυσικού αερίου της Wintershall ενώ, σε αντάλλαγμα, η τελευταία αποκτά μερίδια σε κοιτάσματα φυσικού αερίου της Σιβηρίας.

Στα σκαριά βρίσκεται όμως ένα ακόμη ρωσογερμανικό ντιλ. Ο γερμανικός ενεργειακός όμιλος RWE ετοιμάζεται να αποχωριστεί τη θυγατρική του Dea, που είναι μια από τις ελάχιστες γερμανικές εταιρίες που διαθέτουν την απαραίτητη για το fracking τεχνογνωσία. Μπορεί η θυγατρική να είναι κερδοφόρα, ωστόσο με ένα χρέος της τάξης των 30 δις ευρώ, η RWE χρειάζεται επειγόντως χρήματα. Τα 5,1 δις ευρώ που φέρεται να προσφέρει o όμιλος Letter-One, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενα τη δεδομένη χρονική στιγμή. Μπορεί η Letter-One να έχει την έδρα της στο Λουξεμβούργο, ωστόσο της ηνία της δεν τα κρατά κάποιος άγνωστος, αλλά ο Μιχαήλ Φρίντμαν. Πρόκειται για τον δεύτερο πλουσιότερο ρώσο ολιγάρχη, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με το Κρεμλίνο αλλά και την κρατική επιχείρηση Rosneft.

Klaus Deuse / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου