Ο μακρύς δρόμος της Λιβύης προς την ειρήνη

Κινητικότητα φαίνεται να επικρατεί και πάλι στη Λιβύη μετά από χρόνια ακινησίας. Οι βασικοί πολιτικοί παίκτες της χώρας συναντήθηκαν πρόσφατα στο Κάιρο. Ήταν ο πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου Μοχάμεντ Γιούνους αλ Μέμφι, ο πρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου του κράτους Μοχάμεντ Τακάλα και ο Αγκίλα Σαλέχ, πρόεδρος της Βουλής στη Βεγγάζη, που είναι το αντίπαλο δέος της κυβέρνησης στην Τρίπολη. Έγινε λόγος για μια νέα αρχή, για εκλογές σε ολόκληρη τη χώρα. Οι Λίβυοι πολιτικοί κάλεσαν τη διεθνή κοινότητα και τα ΗΕ να στηρίξουν τα σχέδιά τους.

«Βαθιά απογοητευμένος ο λαός»

Μετά τη δημοσίευση της Τελικής Διακήρυξης η αισιοδοξία ήταν διάχυτη, το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών επαίνεσε την επιθυμία των δύο αντίπαλων πλευρών να κάνουν επιτέλους βουλευτικές και προεδρικές εκλογές. Βέβαια όσοι γνωρίζουν την κατάσταση και την προϊστορία της χώρας δεν μπορούν να πεισθούν. Πρώτα από όλους οι ίδιοι οι κάτοικοι, όπως λέει στην Deutsche Welle η Σαλάμ Σαΐντ, διευθύντρια του Γραφείου Λιβύης του Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στην Τυνησία. «Δεν υπάρχει λόγος αισιοδοξίας. Το ίδιο συνέβη και με τη διαδικασία του Βερολίνου το 2020, όπου το ζητούμενο ήταν να οργανωθούν εκλογές μετά από έναν χρόνο ή μέσα σε έναν χρόνο. Γιατί λοιπόν η νέα κυβέρνηση να το διαχειριστεί αυτό τώρα; Ο πληθυσμός είναι βαθιά απογοητευμένος και όλη η ευφορία που προέκυψε μετά την κυβέρνηση ενότητας και με το καθήκον της για εκλογές το 2021 έχει μετατραπεί σε βαθιά απογοήτευση. Διότι η κυβέρνηση απέτυχε να οργανώσει αυτές τις εκλογές. Και τώρα ο λαός συνειδητοποιεί ότι όλα αυτά τα πολιτικά πρόσωπα ή οι αντίπαλοι εμπλέκονται σε κάποιου είδους σύγκρουση για την εξουσία στη Λιβύη και ο πληθυσμός αγνοείται εντελώς και δεν διερωτάται γιατί».

Ένα άλλο στοιχείο που ενισχύει την απαισιόδοξη ανάγνωση της συνάντησης του Καΐρου είναι ότι δεν συμμετείχαν ούτε ο Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ο σημερινός πρωθυπουργός στην Τρίπολη, ούτε ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ, ο ισχυρός άνδρας στα ανατολικά της χώρας που υποστηρίζεται μεταξύ άλλων από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τη Σαλάμ Σαΐντ, οι δύο αυτοί πολιτικοί ειδικότερα δεν έχουν κανένα συμφέρον για μια νέα κυβέρνηση, αφού θα έχαναν τα αξιώματα και τις θέσεις τους. «Από αυτή την άποψη, μου φαίνεται αμφίβολο αν η συμφωνία που επιτεύχθηκε τώρα στο Κάιρο είναι πραγματικά δεσμευτική για όλους τους παράγοντες στη Λιβύη», σημειώνει.

«Πότε μπρος, πότε πίσω»

Την ίδια άποψη έχει και η Χάγκερ Αλί, ειδική σε θέματα Λιβύης στο Γερμανικό Ινστιτούτο Παγκοσμίων και Περιφερειακών Σπουδών (GIGA). Εκτός από τον πληθυσμό, που έχασε κι αυτό το λίγο που είχε μετά τις περσινές καταστροφικές πλημμύρες, η κατάσταση ασφάλειας ειδικά στο νότιο τμήμα της χώρας ασκεί επίσης πιέσεις στους πολιτικούς να περάσουν στη δράση. «Τα Εμιράτα εδραιώνουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα, ιδίως μέσω του πολέμου στο Σουδάν. Όπου παρεμβαίνουν οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης, παρέχουν επίσης υποστήριξη μέσω του Χαλίφα Χαφτάρ στη Λιβύη. Ένας άλλος παράγοντας, ο οποίος μπορεί να προσμετρείται τόσο στα συν όσο και στα πλην, είναι φυσικά τα συμφέροντα του ίδιου του Χαλίφα Χαφτάρ, τα οποία δεν είναι τα ίδια ή δεν χρειάζεται να είναι τα ίδια με εκείνα της κυβέρνησης στο Τομπρούκ. Υπάρχουν ορισμένες δεσμεύσεις από το παρελθόν, επειδή ο Χαλίφα Χαφτάρ λειτουργούσε στο παρελθόν κάτι σαν χαφιές στην ειρηνευτική διαδικασία και στην προσπάθεια εκδημοκρατισμού στη Λιβύη. Υπάρχουν λοιπόν διάφοροι παράγοντες που σπρώχνουν τη χώρα πότε μπρος, πότε πίσω, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά».

Σημαντικός παράγοντας σε όλα αυτά είναι η Ρωσία. Η Χάγκερ Αλί υποστηρίζει ότι τα συμφέροντα της Ρωσίας είναι αντίθετα με εκλογές και ενότητα της χώρας. «Για τη Μόσχα η Λιβύη παίζει σημαντικό ρόλο στην παράκαμψη των κυρώσεων που επέβαλε η Δύση λόγω της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία» λέει, εκφράζοντας τον φόβο ότι το εμπόριο όπλων από τη Λιβύη προς άλλες εστίες κρίσης και έντασης θα συνεχίσει να αυξάνεται σε αυτό το πλαίσιο διχόνοιας και ακυβερνησίας.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου