Ο «πεινασμένος επενδυτής» Μιχαήλ Φρίντμαν

Δύσκολοι καιροί για τους Ρώσους ολιγάρχες. Ένας εξ αυτών είναι ο Μιχαήλ Φρίντμαν, Ρώσος μεγιστάνας, ο οποίος αναγκάστηκε προχθές να δώσει συνέντευξη τύπου στο Λονδίνου, κάτι που κάνει σπάνια. Το πρόσωπό του έφερε εμφανή σημάδια έντασης, όταν έλεγε ότι ο ίδιος και άλλοι Ρώσοι επιχειρηματίες δεν έχουν να κρύψουν κάτι με τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και ότι οι κυρώσεις της ΕΕ στέλνουν το λάθος μήνυμα.

Με το παρατσούκλι «πεινασμένος επενδυτής» ο Φρίντμαν έχει κάνει πολλές επιχειρήσεις στη Δύση όλα αυτά τα χρόνια. Γεννήθηκε στην Ουκρανία το 1964, όταν ήταν ακόμη μέρος της Σοβιετικής Ένωσης και συνέδεσε τα συμφέροντά του με τις εξαγωγές πετρελαίου.

«Aπό καθαριστής παραθύρων σε δισεκατομμυριούχος»

Το 2015 αγόρασε τη DEA, θυγατρική της RWE. Στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας εξαγόρασε τον ολλανδικό πάροχο δικτύου Veon. Οι δραστηριότητές του επεκτάθηκαν στον χρηματοοικονομικό τομέα, τη βιομηχανία τροφίμων και το λιανικό εμπόριο. Σε αυτόν ανήκει η αλυσίδα σούπερ-μάρκετ DIA που ίδρυσε το 1970 στην Ισπανία, την Αργεντινή, τη Βραζιλία και την Πορτογαλία με πάνω από 6.000 υποκαταστήματα και πάνω από 60.000 εργαζόμενους.

Κι αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα. «Θέλεις να κάνεις μπίζνες με τη Δύση και η απάντηση είναι όχι, πήγαινε στη Ρωσία. Δεν είναι δίκαιο» λέει ο Φρίντμαν. «Η επιβολή κυρώσεων σε βάρος μαςυ, μάς θέτει σε τεράστια πίεση, αλλά δεν έχουμε καμιά επιρροή στις πολιτικές αποφάσεις».

Παρόλα αυτά ο Φρίντμαν είναι εξαιρετικά δικτυωμένος με τη ρωσική πολιτική ελίτ εδώ και χρόνια. Ακόμη και στην εποχή του Μπόρις Γέλτσιν ήταν ένας από τους λεγόμενους «επτά μεγάλους» ολιγάρχες που διέθεσαν χρήματα και επιρροή για να βοηθήσουν τον τότε πρόεδρο Γέλτσιν να επανεκλεγεί στις προεδρικές του 1996.

Η βιογραφία του Φρίντμαν θα μπορούσε να φέρει τον τίτλο «από καθαριστής παραθύρων σε δισεκατομμυριούχος». Έτσι κέρδισε τα πρώτα του λεφτά στην σοβιετική εποχή. Συνέχισε με εισαγωγές υπολογιστών, καπνού και αρωμάτων. Μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία απέφυγε να καταδικάσει τον πρόεδρο Πούτιν. Ωστόσο, ο ίδιος δεν έδειξε ποτέ υπερβολική εγγύτητα με τον Πούτιν, μάλιστα το 2015 βρισκόταν στην κηδεία του δολοφονηθέντος αρχηγού της αντιπολίτευσης Μπόρις Νεμτσόφ. Λέγεται πάντως ότι ο επί πολλά χρόνια συνεργάτης του είχε ιδιαίτερη σχέση με το Κρεμλίνο.

Παραιτήσεις από το εποπτικό συμβούλιο της LetterOne

Ως Εβραίος είναι συνιδρυτής του Κέντρου Μνήμης του Ολοκαυτώματος  Babyn Yar που χτυπήθηκε από ρωσικούς πυραύλους, όταν προχθές έπεσαν στον διπλανό Πύργο Τηλεπικοινωνιακών του Κιέβου. Μόλις τον περασμένο Απρίλιο ως επίτιμος καλεσμένος του Πανεπιστημίου Yale μοιράστηκε την επιχειρηματική του φιλοσοφία με τους φοιτητές στο πλαίσιο του Leaders Forum της Σχολής Διοίκησης. «Λόγω της εμπειρίας μας στη ρωσική αγορά, προτιμούμε μακροπρόθεσμες στρατηγικές» λέει.

«Δεν υπάρχει μεγάλη ρευστότητα στη ρωσική αγορά, επομένως εκεί δεν μπορείτε να βασιστείτε για την αγορά μιας εταιρείας για να μπορέσετε να την πουλήσετε ξανά μετά από μερικά χρόνια. Χρειάζεται υπομονή και πραγματικά επιτυχημένες εταιρείες που γίνονται θεσμοί στις αντίστοιχες αγορές τους».

Στην Ισπανία, ο Φρίντμαν είναι αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Όταν θέλησε να αναλάβει την αλυσίδα σούπερ-μάρκετ DΙΑ το 2019, βρέθηκε στο στόχαστρο της ισπανικής ειδικής μονάδας για το οικονομικό έγκλημα. Η κατηγορία ήταν ότι ο Φρίντμαν κατέφυγε σε εγκληματικές μεθόδους σε σχέση με προηγούμενες απόπειρες εξαγοράς, για παράδειγμα, με τη σκόπιμη διάδοση ψευδών αναφορών για μετοχές μιας εταιρείας που οδήγησε στην κατάρρευσή της. Κάτι που ο ίδιος απέρριψε.

Σε ό,τι αφορά την αλυσίδα σούπερ-μάρκετ DIA, όπως ανακοίνωσε, οι κυρώσεις δεν επηρεάζουν τον όμιλο, επειδή δεν τον ελέγχει ο ίδιος ο Φρίντμαν, αλλά ο επενδυτικός του όμιλος LetterOne, με έδρα το Λουξεμβούργο. Αλλά ακριβώς λόγω των κυρώσεων έχει γίνει βαρίδι. Η LetterOne ανακοίνωσε την περασμένη Τρίτη ότι ο Φρίντμαν και ο συνεργάτης του Πγιότρ Άβεν παραιτήθηκαν από το εποπτικό συμβούλιο.

Φράνκα Βάιτς/ ARD

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου