Οι ωκεανοί τρέφουν την ανθρωπότητα

Οι ωκεανοί αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή διατροφικών πόρων του πλανήτη. Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από την αλιεία. Ωστόσο η πρόσβαση στον διατροφικό πλούτο των θαλασσών δεν γίνεται πάντα επί ίσοις όροις. Τα μικρά αλιευτικά σκάφη δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστούν τα γιγαντιαία επαγγελματικά αλιευτικά πλοία, που σχετίζονται άμεσα με τη βιομηχανία.

Στην αρχή της αλιευτικής περιόδου κινεζικά αλιευτικά «οργώνουν» τους ωκεανούς. Οι αντιφατικές διεκδικήσεις της Κίνας, του Βιετνάμ, της Ινδονησίας, του Μπρουνέι και των Φιλιππίνων στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κίνας, εντείνουν τον ανταγωνισμό για την κατοχύρωση αλειυτικών δικαιωμάτων αλλά και για την έρευνα για ορυκτά κοιτάσματα.

Η ΕΕ θέτει αυστηρότατους νομικούς περιορισμούς στις ποσοστώσεις των ψαριών που αλιεύονται στις θάλασσές της. Ειδικοί περιορισμοί υπάρχουν ακόμη και για τα μικρά ψάρια, όπως για παράδειγμα η ρέγγα. Οι αλιείς μπορούν να ψαρεύουν μόνο τόσο ψάρια, ώστε να μην εμποδίζεται η αναπαραγωγή τους από την υπεραλίευση.

Παρά τα ευρωπαϊκά μέτρα για την προστασία των θαλασσών, πολλοί αλιείς από διάφορες χώρες της ΕΕ εκφράζουν διαφωνίες. Στη φωτογραφία, ισπανοί ψαράδες διαδηλώνουν στο Γιβραλτάρ κατά του τεχνητού φράγματος.

Συχνά τα δίχτυα που χρησιμοποιούνται στην αλιεία καταλήγουν στον βυθό των ωκεανών, κάτι που έχει ολέθριες συνέπειες για τους πληθυσμούς ψαριών. Για το λόγο αυτό σε πολλές χώρες απαγορεύεται η χρήση διχτυών με πολύ στενά κενά, τα οποία εγκλωβίζουν μέσα τους μαζί με τα μεγάλα και μικρά ψάρια. Σήμερα υπολογίζεται ότι έχει εξαντληθεί το 75% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε ψάρια.

Σήμερα φρέσκα ψάρια μπορεί να βρει κανείς ανά πάσα στιγμή παντού στον κόσμο, όχι απαραίτητα μόνο εκεί όπου ψαρεύονται. Χάρη στις σύγχρονες μεθόδους ψύξης, καταφθάνουν καθημερινά στην Ευρώπη αεροπορικώς και μέσω θαλάσσιων οδών ψάρια από την Ασία, την Αφρική ή τον Ειρηνικό ωκεανό. Κάθε χρόνο 90 τόνοι διατροφικών πόρων προέρχονται από τη θάλασσα.

Σε πολλά κράτη οι ιχθυοκαλλιέργειες έχουν αναχθεί σε μία προσοδοφόρα βιομηχανία. Το Βιετνάμ αποτελεί μία χαρακτηριστική περίπτωση χώρας όπου τα ιχθυοτροφεία της αποβλέπουν στις μαζικές εξαγωγές ψαριών. Για παράδειγμα, η ετήσια παραγωγή παγκάσιου ανέρχεται στους 90 τόνους.

Ο σολομός είναι ένα ψάρι που βρίσκεται συχνά στις πρώτες προτιμήσεις των καταναλωτών. Οι σολομοί όμως που προορίζονται για κατανάλωση και εξαγωγές τρέφονται συχνά με ιχθυάλευρα. Επίσης τα ιχθυοτροφεία συχνά ρυπαίνουν τους υδάτινους πόρους, τόσο εξαιτίας των τροφών που δίνονται στα ψάρια όσο και λόγω των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται.

Τα πλαστικά απόβλητα θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή ζωϊκών και φυτικών οργανισμών στους ωκεανούς. Τα πλαστικά αποσυντίθενται με αργούς ρυθμούς κι έτσι συχνά γίνονται απειλή για πουλιά, ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά και άλλους θαλάσσιους οργανισμούς. Οι εκπρόσωποι εθνικών κυβερνήσεων στη Διεθνή Συνδιάσκεψη για τους Ωκεανούς έθεσε το θέμα στην κορυφή της ατζέντας.

Οι ίνες από τις πλαστικές σακούλες που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας συχνά καταλήγουν στο στομάχι θαλάσσιων πτηνών, τα οποία πολλές φορές τις μπερδεύουν με τροφή. Οι πλαστικές ίνες φράζουν το πεπτικό σύστημα και επιφέρουν επώδυνο θάνατο στους θαλάσσιους οργανισμούς. Επίσης τα πλαστικά που διασπώνται στα βασικά τους συστατικά, εκλύουν επικίνδυνα οξέα.