Πέντε χρόνια μετά τον όλεθρο στη Φουκουσίμα

Έχουν συμπληρωθεί πέντε χρόνια από τον πυρηνικό όλεθρο στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας στις 11 Μαρτίου 2011. Η ιαπωνική κυβέρνηση έχει προβεί σε νέες ρυθμίσεις της εγχώριας αγοράς ενέργειας με χρονικό ορίζοντα το 2030. Στο πλαίσιο των ρυθμίσεων αυτών έχουν αδειοδοτηθεί μέχρι σήμερα περί τις 130 νέες εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Πολλές από αυτές επιχειρούν να προσελκύσουν πελάτες με προσφορές για «πράσινη ενέργεια». Εξάλλου η πλειονότητα των πολιτών απορρίπτει την παραγωγή ηλεκτρισμού με πυρηνική ενέργεια μετά την καταστροφή που στοίχισε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων.

Πάντως μέχρι σήμερα δεν σημειώθηκε σημαντική στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το μερίδιό τους στην παραγωγή ηλεκτρισμού αυξήθηκε από το 2012 έως το τέλος του 2014 μόλις κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε 12,7%. Ο στόχος του 22% με 24% «πράσινου ρεύματος» επί του συνόλου της παραγωγής μέχρι το 2030 είναι μάλλον ταπεινός. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς την περίπτωση της Γερμανίας, στην οποία αναμένεται το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος να ανέλθει σε 40% με 45% μέχρι το 2025 και 55% με 60% έως το 2035 -τουλάχιστον αυτό προβλέπει η προγραμματική συμφωνία του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού.

Βασική αιτία για την αναχαίτιση της τάσης προς τις ανανεώσιμες πηγές είναι το λόμπι της πυρηνικής βιομηχανίας στην Ιαπωνία. Αυτό αποτελείται από δημόσιους υπαλλήλους, μάνατζερ και ερευνητές. Επιπλέον η κυβέρνηση ανησυχεί για πιθανή άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.

Αντίσταση από τους εχθρούς της πυρηνικής ενέργειας

Μέχρι σήμερα δόθηκε περισσότερη έμφαση στην προώθηση της ηλιακής ενέργειας. «Διαφαίνεται ότι το επίκεντρο θα μετατοπιστεί από το ηλιακό ρεύμα σε άλλες μορφές παραγωγής», εκτιμά ο Μάρκους Σούρμαν, ειδικός σε ενεργειακά θέματα από Γερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (AHK) στην Ιαπωνία. Αυτό αφορά, πέρα από την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα, κυρίως την αιολική ενέργεια. Η παραγωγή της τελευταίας αναμένεται να υπερτριπλασιαστεί έως το 2020 φτάνοντας τα 10 gigawatt, όσο περίπου 10 πυρηνικοί αντιδραστήρες. Το μερίδιο της αιολικής ενέργειας στην Ιαπωνία έφτανε το 2014 μόλις το 0,5%, καθότι οι διαδικασίες αδειοδότησης διαρκούσαν έως και πέντε χρόνια.

Πάντως ακόμη και η αναγέννηση της πυρηνικής ενέργειας που επιδιώκει η ιαπωνική κυβέρνηση δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Από το καλοκαίρι του 2015 έχουν ξανατεθεί σε λειτουργία μόλις τρεις από τους 43 αντιδραστήρες που είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν. Εκατοντάδες δικηγόροι που εκπροσωπούν πολέμιους της πυρηνικής ενέργειας κάνουν το παν προκειμένου να βάλουν φραγμό στην επαναλειτουργία πυρηνικών αντιδραστήρων.

Με αυτά τα δεδομένα και ο στόχος του τερματισμού παραγωγής ενέργειας από καύση άνθρακα έως το 2050 στην Ιαπωνία φαντάζει ακόμη πιο απίθανο να επιτευχθεί.

Μάρτιν Φριτς / Άρης Καλτιριμτζής