Προβληματική η σχέση ΕΕ-Τουρκίας και μετά τις εκλογές

«Ζητήματα όπως η υποχώρηση της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ατομικών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης δεν ελήφθησαν υπόψιν», αναφέρει η Κομισιόν στην τελευταία έκθεση προόδου για την Τουρκία το 2022. Η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο: «Οι ανησυχίες για την οικονομική πολιτική και τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς έχουν ενταθεί». Παρόλα αυτά, στην έκθεση σημειώνεται ότι η Τουρκία παραμένει σημαντικός στρατηγικός εταίρος σε ζητήματα όπως η μετανάστευση, η προστασία του κλίματος και η διασφάλιση ενέργειας.

Σημαντικό ρόλο εξακολουθεί να διαδραματίζει η Άγκυρα ως διαμεσολαβητής στην παράταση της συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Αυστηρή κριτική άσκησαν οι πρωθυπουργοί και αρχηγοί κρατών των χωρών-μελών της ΕΕ όταν η Τουρκία εκτόξευσε απειλές κατά της Ελλάδας και της Κύπρου παραβιάζοντας αρκετές φορές τόσο την επικράτεια της Κύπρου, όσο και της Ελλάδας.

Από τουρκικής πλευράς σε ανάλυση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών σημειώνεται ότι οι σχέσεις με την ΕΕ «έχουν πότε ανοδική και πότε καθοδική πορεία». Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του προέδρου Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016 οι διμερείς σχέσεις χειροτέρευσαν, παραδέχεται το υπουργείο. Η ΕΕ παραμένει ωστόσο στρατηγικός εταίρος για την Τουρκία, υπογραμμίζεται στην ανάλυση, η οποία τονίζει τη σημασία της προσφυγικής συμφωνίας Τουρκίας-ΕΕ. Παρά τα όποια προβλήματα η Άγκυρα δεν έχει εγκαταλείψει το στόχο της πλήρους ένταξης στην ΕΕ. «Πρώτα όμως η ΕΕ θα πρέπει να επιλύσει τα εσωτερικά της προβλήματα, αναφέρει το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.

«Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν είναι νεκρές, αλλά σε κώμα»

Από το 2018 οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Τουρκίας-ΕΕ έχουν στην ουσία παγώσει. Οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να συνεχιστούν αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές υπό την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα προχωρούσε σε έμμεση αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς εδώ και σχεδόν 50 χρόνια τουρκικά στρατεύματα κατέχουν το βόρειο τμήμα της Μεγαλονήσου. «Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν είναι νεκρές, αλλά σε κώμα», τονίζει στην DW η ειδικός σε ζητήματα Τουρκίας Αμάντα Πάουλ από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής στις Βρυξέλλες.

Η ειδικός εκτιμά ότι αν παραμείνει στην εξουσία ο Ταγίπ Ερντογάν το ενδεχόμενο αφύπνισης από το κώμα θα είναι μικρό. Όμως αυτό δεν εξαρτάται μόνο απ΄ την Τουρκία, αλλά και από την ΕΕ, δηλώνει η Αμάντα Πάουλ: Τόσο οι χώρες-μέλη, όσο και οι Βρυξέλλες δεν δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο να ασχοληθούν με την Τουρκία: «Η ένταξη στην ΕΕ εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Τουρκία. Σχεδόν το 70% του πληθυσμού επιθυμούν την ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ», υπογραμμίζει η ειδικός.

Στη συνάντηση με τον τούρκο ομόλογό της Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούλιο του 2022 η γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ άσκησε ξεκάθαρη κριτική στην Τουρκία. Παράλληλα ωστόσο κατέστησε σαφές ότι δεν επιθυμεί νέο μέτωπο αντιπαράθεσης με την Άγκυρα, επειδή η Δύση επιθυμεί τη σύμπνοια στο ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσει την Ρωσία.

ΕΕ και ΝΑΤΟ αναμένουν μετά τις τουρκικές εκλογές το πράσινο φως της Άγκυρας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει μπλοκάρει προεκλογικά για λόγους τακτικής την απόφαση εισδοχής Σουηδίας και Φινλανδίας στην βορειοατλαντική συμμαχία. Τον Απρίλιο απέσυρε το τουρκικό βέτο για την ένταξη της Φινλανδίας. Τον Ιούλιο αναμένεται να πράξει το ίδιο και για τη Σουηδία.