«Προσβλέπουμε σε ενδείξεις αποκλιμάκωσης»

Είναι μία ασυνήθιστη συγκυρία. Η αντιπαράθεση Ρωσίας-Ουκρανίας κυριαρχεί στη Διεθνή Διάσκεψη για την Ασφάλεια που άρχισε την Παρασκευή στο Μόναχο, αλλά η Ρωσία απέχει από τη Διάσκεψη, για πρώτη φορά μετά από 30 ολόκληρα χρόνια. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι θα παρευρεθεί, ενδιαμέσως εκφράζονταν αμφιβολίες για τη συμμετοχή του λόγω των δραματικών εξελίξεων, αλλά όπως ανακοίνωσε η Προεδρία στο Κίεβο θα έρθει τελικά στο Μόναχο το Σάββατο, έστω και για λίγες ώρες.

Μιλώντας στην Deutsche Welle και την Ειρήνη Αναστασοπούλου, την Παρασκευή, ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι υπάρχει περιθώριο για την διπλωματία, υπενθυμίζοντας ότι σε αυτό το πλαίσιο επισκέφθηκε τη Μόσχα και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. «Σε πιθανή κλιμάκωση της κρίσης δεν θα υπάρχουν νικητές, θα υπάρχουν μόνο ηττημένοι», τονίζει ο πρωθυπουργός. «Κατά συνέπεια προσβλέπουμε σε απτές κινήσεις και ενδείξεις αποκλιμάκωσης. Διατηρούμε όλα τα κανάλια επικοινωνίας ανοιχτά, είτε μιλάμε για διμερείς επικοινωνίες χωρών-μελών της ΕΕ, είτε μιλάμε για το Σχήμα της Νορμανδίας με τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και την Ουκρανία, είτε μιλάμε για τον ΟΑΣΕ. Και ελπίζουμε για το καλύτερο, να πρυτανεύσει η λογική».

Η Ρωσία και η Ευρώπη

Κάποιοι πιστεύουν ότι η Ευρώπη δεν έχει πάρει σοβαρά τις ανησυχίες και τις ευαισθησίες της ίδιας της Ρωσίας σε όλη τη χρονική περίοδο μετά την Πτώση του Τείχους στο Βερολίνο και την ιστορική επανένωση της Ευρώπης. Το σχόλιο του Κυριάκου Μητσοτάκη: «Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση, δεν θα ήθελα να κάνω κάποιο αναλυτικό σχόλιο τώρα. Θα περιοριστώ να πω αυτό που υποστήριξα όταν βρέθηκα στο Σότσι και συνάντησα τον πρόεδρο Πούτιν, ότι η Ρωσία πρέπει να είναι μέσα στο πλαίσιο αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης».

Στο Μόναχο πάντως δύσκολα μπορεί να διεξαχθεί σοβαρός διάλογος, καθώς η επίσημη Ρωσία απουσιάζει. Ποιο είναι λοιπόν το μήνυμα που οφείλει να στείλει η Διάσκεψη; Μία απάντηση από την υπουργό Πολιτισμού της Γερμανίας (και ηγετικό στέλεχος του συγκυβερνώντος στο Βερολίνο Κόμματος των Πρασίνων) Κλαούντια Ροτ: «Ότι είναι καλύτερα να μιλάμε μεταξύ μας, ακόμη και αν φτάνουμε σε αντιπαράθεση. Να αναζητούμε απαντήσεις, όχι να απειλούμε με πολεμική σύρραξη. Αυτό είναι το πιο σημαντικό». Όσο για την αποχή της Ρωσίας από τη Διάσκεψη του Μονάχου, η έμπειρη πολιτικός επισημαίνει ότι «είναι απόφαση της ίδιας της Ρωσίας, δεν γνωρίζω τους λόγους και προσωπικά λυπούμαι γι αυτό».

«Δεν πρέπει να σταματήσουμε τον διάλογο»

Τη δική του άποψη για την αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία καταθέτει στην Deutsche Welle ο έλληνας αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος επίσης δίνει το παρών στη Διάσκεψη του Μονάχου: «Ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, οι δημοκρατίες μας, οι αξίες μας τα τελευταία χρόνια διαδίδονται, πλησιάζουν τη Ρωσία, ακουμπάνε χώρες όπως η Γεωργία, η Ουκρανία, λίγο πριν τις χώρες της Βαλτικής, που γίνονται κομμάτι αυτής της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Και αυτό δεν αρέσει στη Ρωσία. Πιστεύω αυτή είναι η βασική εξήγηση. Δεν είναι μία σύγκρουση ασφάλειας αυτή τη στιγμή, είναι κυρίως μία σύγκρουση φιλοσοφικής θεώρησης του πώς θα λειτουργεί το κράτος». Σε κάθε περίπτωση, τονίζει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, ο διάλογος με τη Μόσχα θα πρέπει να συνεχιστεί. Γιατί μπορεί η Ευρώπη να ταυτίζεται με την ευημερία και τη δημοκρατία, αλλά «αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε τον διάλογο με όλους όσους δεν είναι σαν κι εμάς. Αντιθέτως, πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε και με τους αυταρχικούς ηγέτες. Πρώτον, για να τους πείσουμε για την αξία των δικών μας επιτευγμάτων και, δεύτερον, για να συνεργαζόμαστε σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος και συμφέροντος, όπου υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας».

Τέλος, δυο λόγια για την ίδια την Deutsche Welle, με αφορμή το ερώτημα αν ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν διατηρεί κάποιες αναμνήσεις από την παρουσία του σταθμού στη διάρκεια της δικτατορίας: «Δεν είμαι τόσο παλαιός, αλλά για μένα η Deutsche Welle ήταν πάντοτε - αν και γερμανικό - ένα ευρωπαϊκό μέσο, έτσι το θεωρούσα. Δρα έξω από σύνορα, έχει πολλές γλωσσικές μορφές και κυρίως πάντοτε διακρινόταν σε μία ψύχραιμη απεικόνιση των ευρωπαϊκών εξελίξεων».

Ειρήνη Αναστασοπούλου, Γιάννης Παπαδημητρίου