Πυροτέχνημα το σχέδιο Τραμπ για τη Μέση Ανατολή;

Ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος είναι πεπεισμένος ότι το ειρηνευτικό του σχέδιο για τη Μέση Ανατολή θα τύχει αποδοχής τόσο από τους Ισραηλινούς όσο και από τους Παλαιστινίους. Το σχέδιο «είναι πολύ καλό και για τις δυο πλευρές» διεμήνυσε ο Τραμπ υποδεχόμενος χθες Δευτέρα στον Λευκό Οίκο τον ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου. Ο τελευταίος φάνηκε να συμμερίζεται την αισιοδοξία του αμερικανού προέδρου, εκτιμώντας ότι το σχέδιο μπορεί να είναι «η ευκαιρία του αιώνα». Στους Παλαιστινίους ωστόσο οι αντιδράσεις δεν είναι το ίδιο ενθουσιώδεις.

Ο παλαιστίνιος πρωθυπουργός Μοχάμεντ Στάγεχ, ο οποίος σημειωτέον δεν προσεκλήθη χθες στην Ουάσιγκτον, απορρίπτει το σχέδιο εκ προοιμίου. Ο ίδιος θεωρεί βέβαιο ότι ο κατάλογος των προτεινόμενων στο σχέδιο μέτρων αντίκειται στα συμφέροντα των Παλαιστινίων. Πέραν αυτού χαρακτηρίζει τη συνάντηση στο Λευκό Οίκο μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου αλλά και του ηγέτη της ισραηλινής αντιπολίτευσης Γκαντς «προσπάθεια αποπροσανατολισμού».

Ανέκαθεν μεροληπτικός ο αμερικανικός παράγοντας;

«Το σχέδιο αυτό προστατεύει τον Τραμπ από τη διαδικασία παραπομπής και τον Νετανιάχου από τη φυλακή», επισήμανε ο Στάγεχ σύμφωνα με το Reuters, προσθέτοντας, πως «δεν πρόκειται για ειρηνευτικό σχέδιο». Υπενθυμίζεται ότι στην αμερικανική Γερουσία «τρέχει» η διαδικασία παραπομπής του αμερικανού προέδρου ενώ στην ισραηλινή Βουλή αναβλήθηκαν εν τέλει, την ύστατη στιγμή, οι διαβουλεύσεις για την άρση της ασυλίας του Νετανιάχου σχετικά με την κατηγορία της διαφθοράς που αντιμετωπίζει από τον περασμένο Νοέμβριο.

Οι Παλαιστίνιοι δεν είναι πάντως οι μόνοι που κατηγορούν τον αμερικανό πρόεδρο ότι μεροληπτεί υπέρ του Ισραήλ. «Η κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι η πρώτη αμερικανική κυβέρνηση που δεν είναι αμερόληπτη», εξηγεί ο ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής Τζέφρεϊ Άρονσον σε συνέντευξή του προς τη DW. Οι ΗΠΑ εμφανίζονταν ανέκαθεν ως ένα είδος συνηγόρων υπεράσπισης του Ισραήλ, όπως λέει. «Ωστόσο υπάρχει κάτι που έχει αλλάξει όντως. Η κυβέρνηση Τραμπ είδε τις τελευταίες δεκαετίες την αποτυχημένη πολιτική ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή και αποφάσισε να απεμπολήσει κάθε στρατηγική της διεθνούς κοινότητας και διπλωματίας».

Ως παραδείγματα για του λόγου το αληθές ο ειδικός παραπέμπει στη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ αλλά και στην άρση από πλευράς Τραμπ της υποστήριξης οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών που συνδράμουν παλαιστίνιους πρόσφυγες. Πέραν αυτών, όπως επισημαίνει ο Τζέφρεϊ Άρονσον, και κόντρα στη διεθνή κοινότητα, ο Τραμπ δεν αντιμετωπίζει τους ισραηλινούς εποικισμούς στην παλαιστινιακή Δυτική Όχθη ως παράνομους.

Γεγονός είναι ότι μέχρι στιγμής καμία διπλωματική προσπάθεια στην Μέση Ανατολή δεν κατάφερε να αποφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η δε προσέγγιση Τραμπ δεν θα έχει καλύτερη τύχη, εκτιμά ο ειδικός. «Το φάρμακο που προτείνει είναι χειρότερο από την ίδια την ασθένεια. Έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όλα εκείνα στα οποία κατέληξε τις τελευταίες δεκαετίες η διεθνής κοινότητα. Τα προτεινόμενα μέτρα απηχούν περισσότερο τις ακροδεξιές αντιλήψεις στο Ισραήλ».

Ο ρόλος του Κούσνερ

Κομβικό ρόλο στην πολιτική του Τραμπ έναντι του Ισραήλ φαίνεται να διαδραματίζει ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, σύζυγος της κόρης του Ιβάνκα. Ο Κούσνερ κατάγεται από εβραϊκή οικογένεια που φέρεται να διατηρεί μακροχρόνιες σχέσεις με τον Νετανιάχου. Το 2017 η New York Times έγραψαν διεξοδικά για τη στενή σχέση Κούσνερ-Νετανιάχου.

Το σημαντικότερο, εν προκειμένω, είναι ότι η οικογένεια του Κούσνερ στηρίζει την σκληροπυρηνική πολιτική του ισραηλινού πρωθυπουργού. Μεταξύ άλλων φέρεται να έχει στηρίξει οικονομικά ισραηλινούς εποικισμούς που βρίσκονται βορείως της Ραμάλα στη Δυτική Όχθη. Η επιρροή του Κούσνερ στην αμερικανική πολιτική έναντι του Ισραήλ δεν θα πρέπει να υποτιμάται, σχολιάζει ο Άρονσον. «Η κυβέρνηση Τραμπ δεν δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εμπειρία του υπουργείου Εξωτερικών», όπως λέει. Αντ΄ αυτού ο Τραμπ προτιμά και εμπιστεύεται περισσότερο άτομα του στενού του οικογενειακού του περιβάλλοντος, όπως τον γαμπρό του, ο οποίος χωρίς καμία αξιοσημείωτη εμπειρία σε πολιτικά αξιώματα έγινε σύμβουλος του Λευκού Οίκου.

Το οικονομικό σκέλος του σχεδίου Τραμπ για την Μέση Ανατολή που παρουσιάστηκε ήδη την περασμένη χρονιά προβλέπει, μεταξύ άλλων, επενδύσεις δισεκατομμυρίων στις παλαιστινιακές περιοχές. Όσον αφορά το μείζον πολιτικό σκέλος που αναμένεται σήμερα, έχει διαρρεύσει ότι δεν προβλέπει πλέον τη λύση των δυο κρατών ως θεμέλιο λίθο για την ειρήνευση στην περιοχή. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η παλαιστινιακή ηγεσία έχει απορρίψει ήδη εκ προοιμίου τη διαμεσολαβητική προσπάθεια Τραμπ, ισχυριζόμενη ότι παραβιάζει βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου και είναι μεροληπτική υπέρ του Ισραήλ.

Ο Τραμπ φέρεται να έχει ζητήσει από το Ισραήλ να προχωρήσει τάχιστα με την υλοποίηση του σχεδίου του. Τι τύχη μπορεί να έχει όμως ένα ειρηνευτικό σχέδιο όταν δεν υποστηρίζεται από μια από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές;

Κάρλα Μπλάικερ

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης