Στον ναό του rock and roll

Μία αναμνηστική στήλη θυμίζει...και τι δεν θυμίζει. Πριν από 60 χρόνια άνοιγε τις πύλες του σε μία από τις κακόφημες γειτονιές του Αμβούργου το Star Club. Τον πρώτο καιρό εμφανιζόταν ένα παγκοσμίως άγνωστο συγκρότημα με το όνομα ...Beatles. Πολύ σωστά, πρόκειται για τα «χρυσά αγόρια» από το Λίβερπουλ που άλλαξαν την ιστορία της μουσικής και την εποχή εκείνη, τον Απρίλιο του 1962, ακόμη αναζητούσαν μία ευκαιρία για να δείξουν το ταλέντο τους. Λίγοι γνωρίζουν ή θυμούνται σήμερα ότι οι Beatles δεν έγιναν διάσημοι στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, ούτε καν στο γειτονικό Μάνστεστερ με την εκπληκτική μουσική σκηνή του, αλλά στο μακρινό Αμβούργο. Μαζί τους απέκτησε παγκόσμια φήμη και το Star Club, από εκεί πέρασαν τα μεγαλύτερα ονόματα της ροκ μουσικής: Chuck Berry, Jerry Lee Lewis, Ray Charles, Jimy Hendrix, Animals, Cream και πολλοί άλλοι.

Ακόμη και η ταχυδρομική διεύθυνση λειτουργούσε ως προγραμματική διακήρυξη: το Star Club άνοιξε στην οδό Grosse Freiheit («Μεγάλη Ελευθερία») κοντά στο λιμάνι του Αμβούργου, στη γειτονιά με τα πορνεία και τα αμέτρητα νυχτερινά κέντρα, από τα οποία κάποια ήταν κακόφημα και άλλα είχαν γίνει απλώς τουριστικά αξιοθέατα. «Στις 13 Απριλίου ανοίγουμε το Star Club, η δυστυχία σας τελείωσε, η μουσική του χωριού επίσης», έλεγε ο μάλλον εκκεντρικός και διόλου μετριοπαθής ιδιοκτήτης Μάνφρεντ Βάισλεντερ στα διαφημιστικά πλακάτ.

Σύμβολο μιας εποχής με φτηνό εισιτήριο

Ο,τι κι αν πιστεύει κανείς για τον Βάισλεντερ, η αλήθεια είναι ότι τήρησε την υπόσχεσή του. Ο φωτογράφος Γκύντερ Τσιντ, ιδρυτής του πρακτορείο Pan με αναφορές στα swinging sixties και τα ακτιβιστικά κινήματα της εποχής, λέει ότι «ο Βάισλεντερ έφερε στο Αμβούργο τις μουσικές και τα αστέρια που δεν μπορούσαν ούτε να ονειρευτούν στην υπόλοιπη Γερμανία». Παράλληλα όμως, αναζητούσε νέα και άγνωστα συγκροτήματα σε γκαράζ και υπόγεια του Αμβούργου, ήθελε να τα αναδείξει και να ταυτιστεί μαζί τους. Κι όλα αυτά με χαμηλό εισιτήριο, από τρία έως πέντε μάρκα, με εξαίρεση τις εμφανίσεις του Ray Charles, ο οποίος είχε ζητήσει υπέρογκη αμοιβή κι έτσι οι τιμές των εισιτηρίων εκτοξεύθηκαν στα είκοσι μάρκα.

«Μετά από 15 μήνες λειτουργίας το Star Club είχε αποκτήσει παγκόσμια φήμη», λέει ο Γκίντερ Τσιντ. Αλλά την ίδια στιγμή μπορούσε και να προσφέρει παγκόσμια φήμη. Όπως θυμάται η Στέφανι Χέμπελ, μουσικός από το Αμβούργο και φανατική θαυμάστρια των Beatles, «ένας μουσικός με αυτοκόλλητο του Star Club στη θήκη της κιθάρας του ήταν Θεός, είχε φτάσει στο απόγειο της δόξας του». Από την πλευρά της η Γιούλια Στάρον, καλλιτέχνις και ιδιοκτήτρια μπαρ στην εναλλακτική συνοικία Ζανκτ Πάουλι, που συνορεύει με την Grosse Freiheit, υποστηρίζει ότι η λειτουργία του Star Club ανέδειξε όλη την περιοχή και ιδιαίτερα στοιχεία όπως η πολιτιστική καινοτομία, η κοσμοπολίτικη αντίληψη, το θάρρος για κάτι καινούριο. «Με τη λειτουργία του κλαμπ και με την κουλτούρα της νεανικής εξέγερσης, έστω και με τις υπερβολές της, προέκυψε ένας μοναδικός συνδυασμός διασκέδασης, red light ατμόσφαιρας και rock and roll», λέει η Στάρον. Η ίδια πιστεύει μάλιστα ότι ένα τέτοιο κλαμπ δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, παρά μόνο στην ευρύτερη περιοχή του Ζανκτ Πάουλι.

Ο Βάισλεντερ ήταν όμως και δαιμόνιος επιχειρηματίας. Κάποια στιγμή ανέπτυξε ένα πρωτότυπο για την εποχή σύστημα φράντσαιζινγκ, ενοικιάζοντας την ονομασία Star Club και σε άλλους ενδιαφερόμενους, έναντι 1.000 ευρώ μηνιαίως. Ξαφνικά εμφανίστηκε Star Club στο Βερολίνο, στην Κολωνία, στο Κίελο, στη Βρέμη ή ακόμη και στο Μπίλεφελντ.

Η εποχή της παρακμής

Ο βίος του Star Club αποδείχθηκε πολυτάραχος, αλλά βραχύς, όπως συμβαίνει και με πολλά είδωλα του rock and roll. Μόλις αποσύρθηκε ο Βάισλεντερ η πρωτοποριακή μουσική σκηνή του Αμβούργου άρχισε να χάνει τον δυναμισμό της και το 1969 έβαλε λουκέτο. Αργότερα λειτούργησε στον ίδιο χώρο το νυχτερινό κέντρο Salambo, που προσέφερε άλλου είδους θεάματα. Το 1983 το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές μετά από πυρκαγιά και λίγο αργότερα κατεδαφίστηκε. Σήμερα μόνο μία αναμνηστική στήλη θυμίζει τις ένδοξες μέρες του Star Club και τα πρώτα βήματα των Beatles στη σκηνή.

 

Κριστιάνε Μπος (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου