Τέλος εποχής για τον «Βικτάτορα» Όρμπαν

Για κάποιους η είδηση έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία: Την Τετάρτη ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν ανακοίνωσε ότι οι δώδεκα ευρωβουλευτές του αποχωρούν από την κοινοβουλευτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Ήταν ένας αιφνιδιαστικός ελιγμός του Όρμπαν, για να προλάβει την ατιμωτική εκδίωξη των ευρωβουλευτών του από τους κόλπους της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς, μετά από τροποποίηση στο καταστατικό του ΕΛΚ, την οποία είχε προτείνει ο επικεφαλής της ομάδας Μάνφρεντ Βέμπερ. Με το νέο καταστατικό δίνεται για πρώτη φορά στην πολιτική οικογένεια του ΕΛΚ η δυνατότητα να αποβάλει μία ολόκληρη εθνική αντιπροσωπεία, εφόσον η σχετική απόφαση συγκεντρώνει πλειοψηφία δύο τρίτων. Ήδη από το 2019 είχε «παγώσει» η συμμετοχή ευρωβουλευτών του Όρμπαν στη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 

Έχει άλλωστε προϊστορία η αντιπαράθεση του Ούγγρου πρωθυπουργού με το μισό (τουλάχιστον) ΕΛΚ. Λίγο πριν τις ευρωεκλογές του 2019 ο Όρμπαν είχε επικρίνει τον απερχόμενο πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ και προειδοποιούσε ότι δεν θα στηρίξει τον Μάνφρεντ Βέμπερ ως υποψήφιο της Κεντροδεξιάς για την προεδρία της Κομισιόν, γιατί είχε «προσβάλει την Ουγγαρία» σε μία συνέντευξή του. Πέρσι το Κοινοβούλιο της Ουγγαρίας ενέκρινε νομοθεσία, με την οποία επιτρέπει στον πρωθυπουργό να κυβερνά με διατάγματα και να επιβάλλει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» κατά το δοκούν. Ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα διώκονται ως «παραρτήματα του Σόρος», ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι φιμώνονται. Παροιμιώδης είναι η άρνηση του Όρμπαν να στηρίξει μία ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου ή να δεχθεί έστω και έναν (1) πρόσφυγα στην Ουγγαρία, ενώ την ίδια στιγμή προθύμως παραχωρεί πολιτικό άσυλο στον φυγόδικο Νίκολα Γκρουέφσκι. Και όλα αυτά τη στιγμή που καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν επωφελείται τόσο πολύ από ευρωπαϊκά κονδύλια παντός είδους, όσο η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν.

Εξαντλήθηκε η υπομονή του ΕΛΚ

Ήδη από τον Απρίλιο του 2020 έντεκα κόμματα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς - μεταξύ αυτών και η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη - είχαν ζητήσει την αποβολή του ουγγρικού κόμματος Fidesz, του οποίου προΐσταται ο Όρμπαν, από τους κόλπους του ΕΛΚ. Μέχρι πρότινος ο Μάνφρεντ Βέμπερ δίσταζε να προχωρήσει σε τόσο ριζικά μέτρα. Ίσως γιατί η ουγγρική αντιπροσωπεία με 13 ευρωβουλευτές (12 του Fidesz συν ένας από το μικρότερο συντηρητικό κόμμα KNDP) ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη στο ΕΛΚ, άρα υπολογίσιμο μέγεθος. Ίσως γιατί μία μετεγγραφή του Όρμπαν στην πολιτική ομάδα των Ευρω-σκεπτικιστών θα τους έδινε την ικανοποίηση να έχουν στις τάξεις τους έναν ακόμη Ευρωπαίο πρωθυπουργό. Όμως κάποια στιγμή ο «κόμπος έφτασε στο χτένι», καθώς ο Όρμπαν δήλωνε οπαδός της «μη φιλελεύθερης δημοκρατίας» και η συνεργασία μαζί του στοίχιζε όλο και μεγαλύτερο πολιτικό κεφάλαιο στους ομοτράπεζους του ΕΛΚ. Φάνηκε αυτό στις ευρωεκλογές του 2019, όταν ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και άλλοι ηγέτες της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς δέχονταν πυρά για ανοχή απέναντι στον «ομοϊδεάτη» Όρμπαν. Στα τέλη Δεκεμβρίου οι τόνοι ανέβηκαν και πάλι στις Βρυξέλλες, όταν ο ευρωβουλευτής του Fidesz Ταμάς Ντόιτς κατηγορούσε τον Μάνφρεντ Βέμπερ για «μεθόδους Γκεστάπο». Σύμφωνα με την εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) ο Βέμπερ είχε κινήσει διαδικασία για την αποβολή του Ντόιτς από το ΕΛΚ, την οποία όμως ανακάλεσε μετά από παρέμβαση της Άνγκελα Μέρκελ.

«Βικτάτορα» αποκαλούν πλέον τον Βίκτορ Όρμπαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Στην αγανάκτηση προστέθηκε και μία δόση θυμηδίας όταν, λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα, εντοπίστηκε σε γκέι πάρτυ στις Βρυξέλλες ο ευρωβουλευτής του Fidesz Γιόζεφ Σάγερ, κατά τα λοιπά γνωστός για τις θέσεις του κατά της ομοφυλοφιλίας και υπέρ της οικογένειας. Η αστυνομία επενέβη λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία και ο Σάγερ επιχείρησε να διαφύγει ημίγυμνος κατεβαίνοντας από την υδροροή στο πεζοδρόμιο, αλλά τελικά συνελήφθη ελαφρά τραυματισμένος και με χάπια έκστασι στο σακίδιό του. 

Παρά την αποχώρηση του Fidesz το ΕΛΚ παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής. Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι που θα ενταχθούν οι εκλεκτοί του Βίκτορ Όρμπαν. Την Τετάρτη η ευρω-σκεπτικιστική ομάδα των «Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών» (ECR) έσπευσε να εκφράσει την «αλληλεγγύη» της με τους δώδεκα ευρωβουλευτές του Fidesz, τους οποίους ασφαλώς θα επιθυμούσε να αφομοιώσει. Στη συγκεκριμένη ομάδα ανήκουν 61 βουλευτές, μεταξύ αυτών ο Εμμανουήλ Φράγκος της «Ελληνικής Λύσης». Δεν αποκλείεται όμως η προσχώρηση του Fidesz στην πολιτική ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID), η οποία κινείται ακόμη πιο δεξιά και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) και την ιταλική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι. Ήδη ο Γιοργκ Μόιτεν, εκ των επικεφαλής της AfD, ξεκαθαρίζει ότι «για μας ο Όρμπαν είναι καλοδεχούμενος».

Το μυστικό της  επιτυχίας του Όρμπαν

Παρά ταύτα ο Βίκτορ Όρμπαν παραμένει δημοφιλής στην πατρίδα του, κατά τρόπο φαινομενικά ανεξήγητο. Σε πρόσφατη έρευνα του ουγγρικού Ινστιτούτου Policy Solutions και απαντώντας στο ερώτημα «σε ποιους τομείς έχει κάνει η Ουγγαρία τη μεγαλύτερη πρόοδο τα τελευταία δέκα χρόνια», το 57% των ερωτηθέντων επισημαίνει τη «στήριξη για τις οικογένειες», το 45% «την άμυνα απέναντι στους μετανάστες» και το 30% «το υψηλότερο επίπεδο μισθών και διαβίωσης». Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία δέκα χρόνια η Ουγγαρία παρουσιάζει συνεχώς θετικούς δείκτες ανάπτυξης με εξαίρεση το 2012 και το 2020. Στην έρευνα της Policy Solutions το 55% διαπιστώνει ότι υπάρχει νεποτισμός στην Ουγγαρία, αλλά δεν φαίνεται να το θεωρεί μείζον πρόβλημα. Όπως γράφει η ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung (ΝΖΖ), η άποψη που επικρατεί είναι ότι «έτσι κι αλλιώς όλοι οι πολιτικοί βάζουν λεφτά στην τσέπη, με τον Όρμπαν τουλάχιστον τα χρήματα δεν βγαίνουν εκτός συνόρων…»

Γιάννης Παπαδημητρίου