Φθίνει το εκπαιδευτικό σύστημα στη Γερμανία;
2 Σεπτεμβρίου 2023
Τελευταία μοιάζει να καταρρέει το ένα προπύργιο της «γερμανικής τελειότητας» μετά το άλλο. Προβλήματα στις πάλαι ποτέ άρτιες γερμανικές αστικές υποδομές, καθυστερήσεις στους σιδηροδρόμους, σοβαρές ελλείψεις εργατικών χεριών στην κορωνίδα της γερμανικής οικονομίας, τη βαριά βιομηχανία, δαιδαλώδης γραφειοκρατία, μετ’ εμποδίων ψηφιοποίηση και πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και το σκουριασμένo γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα, με τους ειδικούς να παρουσιάζουν και να αναλύουν ενδελεχώς τα προβλήματά του.
Μια νέα μακροχρόνια έρευνα της Πρωτοβουλίας Νέα Κοινωνική Οικονομία της Αγοράς (INSM) υπό την επιστημονική εποπτεία του Ινστιτούτου Γερμανικής Οικονομίας (IW) καταγράφει στις σχεδόν 300 σελίδες της τη «δραματική επιδείνωση» της γενικής εικόνας του γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος και στα 16 γερμανικά κρατίδια. Το βασικό συμπέρασμα των συγγραφέων της μελέτης είναι ότι και ο τομέας της εκπαίδευσης ακολουθεί την τάση που παρατηρείται και στην οικονομία: μετά από δέκα χρόνια συνεχούς προόδου ακολουθεί μια περίοδος ύφεσης, αλλά και επαναπροσδιορισμού μέσω της λήψης νέων μέτρων.
Ιδιαίτερα αποθαρρυντικά φαίνονται, έτσι, τα στοιχεία που αφορούν τους τομείς της ποιότητας των προσφερόμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των ίσων ευκαιριών και της ένταξης παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Μάλιστα, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, τα προβλήματα ξεκινάνε ήδη από τους παιδικούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία. Μια ακόμη σημαντική διαπίστωση της έρευνας, που δεν φαίνεται να έχει ληφθεί μέχρι σήμερα υπόψιν όσο σοβαρά θα έπρεπε, είναι ότι ο μαθητικός πληθυσμός στα γερμανικά σχολεία γίνεται ολοένα περισσότερο ετερογενής.
Καλύτερες επιδόσεις σε Σαξονία, Βαυαρία, Θουριγγία
Ενδιαφέρον όμως προκαλεί και η κατάταξη των γερμανικών κρατιδίων, μετά από μια ενδελεχή αξιολόγηση βάσει πολλών εκπαιδευτικών κριτηρίων, μεταξύ των οποίων η σχολική αποτελεσματικότητα, η ένταξη, ο διεθνής προσανατολισμός, η ικανότητα στήριξης των μαθητών κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και στο ολοήμερο σχολείο, η ψηφιοποίηση, καθώς και ο επαγγελματικός προσανατολισμός ή η διασύνδεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Αν και συνολικά καταγράφεται φθίνουσα τάση στη εκπαιδευτική εικόνα όλης της γερμανικής επικράτειας, πρώτο στην γερμανική κατάταξη αναδεικνύεται το ανατολικογερμανικό κρατίδιο της Σαξονίας. Έπεται η Βαυαρία, και στην τρίτη θέση βρίσκεται και πάλι ένα κρατίδιο της ανατολικής Γερμανίας, η Θουριγγία. Ειδικά στη Σαξονία, που κατέχει την πρωτιά, φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί φορείς του κρατιδίου τα πηγαίνουν ιδιαιτέρως καλά στο πεδίο των σχολικών υποδομών, της σχολικής ποιότητας, του προσανατολισμού στην έρευνα, στο άνοιγμα προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και στην προσφορά καλών ολοήμερων προγραμμάτων σε όλες τις σχολικές βαθμίδες.
Προτελευταίο το Βερολίνο
Χαμηλές θέσεις λαμβάνουν από την πλευρά τους πλούσια δυτικογερμανικά κρατίδια όπως η Έσση, που καταλαμβάνει την 8η θέση, ενώ το πολυπληθέστερο γερμανικό κρατίδιο, η Βόρεια Ρηνανία-Bεστφαλία, βρίσκεται μόλις στην 13η θέση της πανγερμανικής κατάταξης.
Αίσθηση όμως προκαλεί η 15η θέση, σε σύνολο 16 κρατιδίων, την οποία καταλαμβάνει η γερμανική πρωτεύουσα, το Βερολίνο, με βασικούς τομείς που χρήζουν βελτίωσης να είναι οι εξής: ποιότητα των σχολείων, σχολική φτώχεια, επαγγελματικός προσανατολισμός και ένταξη.
Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, πολλά παιδιά και έφηβοι δεν κατακτούν καν τον μέσο όρο των βασικών μαθησιακών δεξιοτήτων στα γερμανικά και τα μαθηματικά, στα δύο δηλαδή πεδία που καταγράφονται στο Βερολίνο χαμηλές επιδόσεις. Επίσης χαμηλό κρίνεται και το επίπεδο επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία της γερμανικής πρωτεύουσας, παρά τα βήματα που έχουν σημειωθεί, ενώ στο Βερολίνο γίνεται έντονα αισθητή και η συνάρτηση σχολικής επιτυχίας και του οικογενειακού-κοινωνικού υπόβαθρου.