Όταν ο Ερντογάν βλέπει ...Γκιντογκάν

«Άλλο ποδόσφαιρο κι άλλο πολιτική». Μία παρατήρηση γενικής φύσεως, με την οποία δύσκολα διαφωνείς. Τί γίνεται όμως όταν είσαι αθλητής και βιώνεις ο ίδιος τις αμφισημίες και τις «παγίδες» της πολιτικής; Σε ιδιαίτερα λεπτή θέση θα βρεθεί το Σάββατο ο Ιλκάι Γκιντογκάν της Μπαρτσελόνα. Kατά γενική ομολογία πρόκειται για έναν από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές παγκοσμίως, με μεγάλες διακρίσεις και παραστάσεις από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά γήπεδα, παλαιότερα και με τη φανέλα της Μάντσεστερ Σίτυ ή της Μπορούσια Ντόρτμουντ.

Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια: Ο Γκιντογκάν γεννήθηκε στη Γερμανία από Τούρκους γονείς και αγωνίζεται στην Εθνική Γερμανίας, μάλιστα εδώ και λίγους μήνες φοράει το περιβραχιόνιο του αρχηγού. Το Σάββατο καλείται, για πρώτη φορά, να αγωνιστεί εναντίον της Τουρκίας. «Δεν θέλει ερώτημα, είναι ένα ιδιαίτερο παιχνίδι για μένα», δηλώνει ο ίδιος στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) και δεν κρύβει την αγάπη του για την Τουρκία. «Οι γονείς μου, οι παππούδες μου και άλλοι συγγενείς ζουν στη Σμύρνη», λέει. «Προσπαθώ να επισκέπτομαι την Τουρκία, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Η Κωνσταντινούπολη είναι μία από τις πιο συναρπαστικές πόλεις σε όλον τον κόσμο, ενώ λατρεύω την τουρκική κουζίνα».

Εκείνη η ατυχής ιστορία του 2018...

Στα «χωράφια» της πολιτικής δεν θέλει να μπει ο Γκιντογκάν. Για το παιχνίδι του Σαββάτου λέει μόνο: «Ελπίζω να δούμε μία γιορτή του ποδοσφαίρου». Κατά τα άλλα, εγκράτεια. Ίσως να θυμάται ακόμη τον θόρυβο που προκάλεσαν οι φωτογραφίες με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν που είχαν βγάλει τον Μάιο του 2018 ο ίδιος και ο Μεσούτ Οζίλ, ένα ακόμη «παιδί θαύμα» του γερμανικού ποδοσφαίρου με καταγωγή από την Τουρκία.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας τους είχε επισκεφθεί σε ξενοδοχείο του Λονδίνου λίγο πριν το Μουντιάλ της Ρωσίας, σε μία περίοδο που επικρατούσε ένταση στις γερμανο-τουρκικές σχέσεις. Ο Ερντογάν  βρισκόταν στην τελική ευθεία ενός αμφίρροπου προεκλογικού αγώνα και έκανε ό,τι μπορούσε για να αυτοπροβληθεί ως ηγέτης «όλων των Τούρκων», ακόμη και εκείνων που ζουν στο εξωτερικό. 

Όλα αυτά προκάλεσαν αντιδράσεις εντός και εκτός αποστολής. Μάλιστα ο πρώην πρόεδρος των Πρασίνων Τζεμ Έζντεμιρ (επίσης τουρκικής καταγωγής) κατηγόρησε τους δύο ποδοσφαιριστές ότι «ενέδωσαν σε ένα φθηνό σόου προπαγάνδας». Και όταν η Γερμανία αποκλείστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το Μουντιάλ της Ρωσίας, χάνοντας ακόμη και από τη Νότια Κορέα, άρχισε η αναζήτηση ευθυνών και η ατμόσφαιρα έγινε βαριά για τους δύο αστέρες της «Νατσιονάλμανσαφτ».

Όμως η αντίδρασή τους ήταν διαμετρικά αντίθετη. Ο Οζίλ «σήκωσε το γάντι» και δήλωσε, αγανακτισμένος, ότι «όταν κερδίζουμε είμαστε Γερμανοί και όταν χάνουμε είμαστε μετανάστες». Αργότερα αποφάσισε να κλείσει την καριέρα του στο τουρκικό πρωτάθλημα, μάλλον άδοξα, ενώ στις εκλογές του 2023 εξέφρασε ανοιχτά την στήριξή του στον Ερντογάν. Αντιθέτως, ο Γκιντογκάν έμεινε στη Γερμανία, έδωσε εξηγήσεις και αφοσιώθηκε στις αγωνιστικές υποχρεώσεις του, χωρίς περιττές δηλώσεις. Η κατάκτηση του Champions League με τη Μάντσεστερ Σίτυ το 2023 έφερε την καθολική αναγνώριση για τον σημερινό αρχηγό της «Νατσιονάλμανσαφτ».

Μία Εθνική Ομάδα ...multi-culti

Εξυπακούεται ότι ο Ιλκάι Γκιντογκάν δεν είναι ο μόνος παίκτης της Εθνικής Γερμανίας με καταγωγή από άλλη χώρα. «Έτσι είναι σήμερα τα πράγματα, αυτό είναι το πνεύμα της εποχής» λέει ο θρυλικός Ρούντι Φέλερ, παλαιός διεθνής και νυν επιτελικό στέλεχος της Γερμανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (DFB). «Πολλοί έχουν ρίζες αλλού, έχουν γονείς ή παππούδες που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν σε άλλη χώρα. Μα αυτό είναι εντελώς φυσιολογικό στην εποχή μας».

Δεν ήταν πάντα φυσιολογικό. Πρώτοι διδάξαντες ήταν οι Γάλλοι, που το 1998 κατέκτησαν το Μουντιάλ κατεβάζοντας μία υπερ-ομάδα, στην οποία πρωταγωνιστούσαν παίκτες με καταγωγή από την Αλγερία, την Αρμενία, τη Γκάνα, τη Γουαδελούπη, τη Γουϊάνα. Ο τότε επικεφαλής του «Εθνικού Μετώπου» Ζαν Μαρί Λεπέν διαμαρτυρόταν και έλεγε ότι «δεν πρόκειται για γαλλική ομάδα». Ίσως να είχε ζαλιστεί παρακολουθώντας τις ντρίπλες του Ζινεντίν Ζιντάν, γόνου οικογένειας μεταναστών από την Αλγερία, που καθιερώθηκε ως ο αναμφισβήτητος ηγέτης των Τρικολόρ.

Το γαλλικό παράδειγμα ακολούθησαν οι Γερμανοί υπό τις οδηγίες του Γιόαχιμ Λεβ και κατέκτησαν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, καταγράφοντας μάλιστα στον ημιτελικό της διοργάνωσης και μία ανεπανάληπτη νίκη 7-1 απέναντι στη Βραζιλία.   

Απομένει το ερώτημα, αν ο Ερντογάν θα παρακολουθήσει τελικά τον αγώνα Γερμανίας-Τουρκίας το Σαββάτου, στο Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, όπως είχε κάνει παλαιότερα σε αντίστοιχο παιχνίδι, δίπλα-δίπλα με την Άνγκελα Μέρκελ. Μέχρι πρότινος οι περισσότεροι έλεγαν ότι αποκλείεται να συμβεί κάτι τέτοιο. Ωστόσο, την Πέμπτη ο πρόεδρος της Γερμανικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας άφησε ένα «παραθυράκι», λέγοντας: «Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε τί θα αποφασίσει ο κ. Ερντογάν, αν θα έρθει στο στάδιο ή όχι. Υποθέτουμε όμως ότι αυτό δεν θα συμβεί, γιατί δεν έχουμε κάποια σχετικη πληροφόρηση...»