Работник од Романија:„Ноќе слушав колеги како плачат“

ДВ: Во многу извештаи за условите за работа во месната индустрија се зборува за многу неплатени часови прекувремена работа. Дали им вие имате вакво искуство? Колкав ви е еден работен ден?

Работникот: Две години работев во „Тениес." Ретко работевме само по осум часа. Многу често беше 12 а некогаш и 13 часа. Уредно ги запишувавме часовите прекувремена работа, но на крајот на платата тоа не се забележуваше.

Какви беа условите за работа ?

Беше студено и влажно, лентите се движеа многу брзо. Таму каде што бевме сместени, навечер слушав колеги како плачат поради големи болки – рацете им беа многу отечени. Но постојано се храбревме едни со други со зборовите: издржи! Еден мој пријател постојано бараше да го земам со мене, по секоја цена сакаше да работи во Германија. Му велев: земи си барем доволно пари со себе за да можеш да си купиш билет за назад дома. Тоа беше добар совет, бидејќи по само еден ден во „Тениес" мојот пријател сфати дека не може да го издржи тоа и се врати назад во Романија.

Имаше ли редовни инспекции?

Кога доаѓаше инспекција, тогаш брзината на лентите се успоруваше, а така нашата работа е полесна. Но, тие знаеја однапред кога ќе има контрола. Зошто тоа не се прави ненајавено? Само тогаш инспекторите ќе може да видат каква е вистинската состојба.

Дали вас работниците ве подготвуваа за вакви контроли?

Бевме советувани да не зборуваме ништо. Мотото гласеше: „Кога ќе дојде инспекција ќе кажете дека не зборувате германски." Без разлика што некои од нас го знаеја јазикот.

Дали компанијата на некој начин ви правела притисок?

Да. Многу лошо беше кога некој од нас ќе се разболи. Надзорниците врескаа по нас дека не смееме да земаме боледување! Еднаш кога бев многу настинат – што е лесно да се случи бидејќи работевме во студенило – ми се изнавикаа и тоа ја преполни чашата. Тогаш дадов отказ.

Дали вашите шефови беа Германци или од Источна Европа?

Најголемиот шеф беше Германец, додека надзорникот на производствената лента беше Романец, бидејќи мораше да преведува оти поголемиот дел од работниците не зборуваат германски. Овие надзорници претежно беа Романци кои имале среќа на училиште да учат германски. Тие имаа наредба од повисоките шефови да се погрижат луѓето да не се пријавуваат на боледување.

Какви беа условите во сместувалиштето?

Некои сместувалишта во кои живеев беа многу чисти, но имаше и исклучоци.Секогаш беше тесен простор, со по 10, 12 или понекогаш и 14 лица во еден стан. Киријата беше 200 евра месечно од човек. Зградите им припаѓаа на подизведувачите. Еден романски подизведувач на пример купи цела зграда со помош на кредит од банка и потоа ги издаваше становите на работниците. Но, не е фер толку луѓе да ставиш во еден стан! 

Значи Вие ги гледате фирмите подизведувачи како главен проблем? 

Да. Мој пријател е вработен директно во германска фирма и нема никаков проблем. Не се плаши кога оди на работа. Никој не му вика, никој не се кара со него. Се надеваме дека парламентот во Германија ќе го усвои нацрт законот за забрана на договори за размена на услуги. 

Имате ли контакти со поранешни колеги кои и денес работат во „Тениес"? 

Да, со двајца имам контакт кои сега се во карантин. Велат дека имаат доволно храна и вода. Но, не знаат како нештата ќе се одвиваат понатаму и се многу несигурни. Еден од нив подолго време има здравствени проблеми, но вели дека бил добар - барем во моментов.

Идентитетот на романскиот работник му е познат на ДВ. Не сака да му биде објавено името. Сега работи за друга фирма во Германија и вели дека е задоволен со условите.