БиХ: Блага реакција - санкциите уште се во фиока

Парламентот во Бања Лука усвои документи со кои се дефинира процесот на пренесување на надлежностите од БиХ на Република Српска. Четири информации од областа на одбраната, правосудството, оданочувањето и безбедноста, како и Декларацијата за уставните принципи се пред Владата, која има задача преку законски решенија да регулира 140 закони, кои ќе бидат предмет на надлежност. По Законот за лекови со кој започна префрлањето на надлежностите од БиХ на РС, ова е втор пакет кој ја дефинира оваа област и покрај предупредувањата на меѓународната заедница.

Но, на оваа седница дефинитивно беше разбиено српското единство, бидејќи опозицијата собрана околу СДС ја напушти седницата со образложение дека тоа е фарса, а не вистински обид за префрлање на надлежностите. Првиот човек на СДС, Мирко Шаровиќ отиде чекор понатаму, предупредувајќи дека целата оваа приказна може да доведе до конфликт.

„Република Српска нема сили за таков потфат. Ова е директна закана за мирот и ја вовлекува РС во спирала на војна. Како партија ќе го следиме и поддржиме секој разумен предлог, но тој предлог мора да оди преку договор. Нема еднострани одлуки, бидејќи тоа е опасност за Република Српска. Наша одговорност и наша должност е да му кажеме на народот во што го водиме“, рече Шаровиќ синоќа (10.12) на собраниската седница, пред да замине.

Реализацијата на „долг стап“

Сепак, механизмите за кои претставниците на меѓународната заедница во  БиХ претходно најавија дека ќе се користат доколку продолжи уривањето на Дејтонскиот мировен договор, се уште се во фиока. Според ставовите искажани од амбасадите на западните земји, таму ќе останат уште некое време, бидејќи употребата на какви било сериозни санкции во овој момент, според нив, би била контрапродуктивна.

Од извори блиски до меѓународни претставници дознаваме дека се разгледувале санкции по последните одлуки на Народното собрание кои се однесуваат на трансфер на надлежностите, но било констатирано дека тоа во овој момент ќе предизвика контраефект и дополнително ќе ја влоши политичката ситуација. Воедно, донесените одлуки се уште се на „долг стап“, односно ќе треба време за нивно стапување во сила, како и период од шест месеци за нивно спроведување.

„Затоа, засега останува само вербалната осуда на овој чин, во обид да се смират тензиите и да најде решение, било преку Парламентот на БиХ или преку директен договор на политичките лидери за прашањата што ја предизвикаа кризата. " Сепак, не е исклучено оваа одлука да биде изменета“, вели нашиот извор.

Затоа, по седницата на Народното собрание на Република Српска (НАРС), пристигна заедничка изјава од амбасадите на западните земји, потпишана од САД, Велика Британија, Франција, Германија, Италија и Делегацијата на ЕУ во БиХ, која треба да ја задоволи формата на реакција.

Слепа улица за РС

„Одлуката на Народното собрание на Република Српска да започне со подготовка на предлог-законот за паралелни институции во Република Српска е дополнителен чекор на ескалација. „Членовите на владејачката коалиција во РС мора да бидат свесни дека продолжувањето на движењето низ овој ќорсокак на оспорување на дејтонската рамка, им штети на економските можности на ентитетите, ја загрозува стабилноста на земјата и на целиот регион и ја загрозува иднината на БиХ во ЕУ," стои во соопштението.

Ваквата реакција на Западот, која беше оценета како млака, предизвика остри реакции во Федерацијата БиХ. Повикано е и Обвинителството на БиХ итно да го заштити уставниот поредок на земјата и да покрене постапка против лицата кои донеле заклучоци за трансфер на надлежностите во Националното собрание.

„Го повикувам Обвинителството на БиХ да го гони Милорад Додик како поттикнувач и водач на групата која се обедини во уништувањето на уставниот поредок на БиХ и поткопувањето на државните институции. НСРС го напушти Дејтонскиот договор“, соопшти канцеларијата на претседавачот со Претседателството на БиХ, Жељко Комшиќ.

Шефот на СДА, Бакир Изетбеговиќ, вели дека одлуките што ги изгласале пратениците собрани околу Милорад Додик претставуваат директен удар врз Дејтонскиот мировен договор и уставниот поредок на БиХ.

Стоп за формирање на параинституции

„Со гласањето за одлуките со кои се најавува формирање на параинституции и излегување од Дејтонскиот мировен договор,  Милорад Додик  и неговите политички партнери ја водат Босна и Херцеговина во неизвесност и нестабилност, чии последици може да бидат непроценливи. Во нивното деструктивно делување овие сили мора да се спречат“, рече Изетбеговиќ.

Милорад Додик зачекори во правно насилство, што може да има несогледливи последици, се вели во соопштението на партијата Народ и правда. „Мора јасно да се каже дека Додик премина од политичко на правно насилство и дека е сосема јасно дека е подготвен на секаков друг вид насилство, што е директна закана за мирот како најголемо достигнување на  Дејтонскиот договор.  се вели во реакцијата Народ и правда. Сличен став имаат и другите партии во Федерацијата БиХ.

Кон средината на неделата се одржа седница на членовите на Управниот одбор на Советот за имплементација на мирот, а потоа беше предупредено дека РС со најавените акции се свртува кон антидејтонско дејствување. По седницата, високиот претставник во Босна и Херцеговина,  Кристијан Шмит  рече дека треба да почекаме и да видиме што ќе донесе тој ден.

Ништо драматично

„Ако во Република Српска има мудри политичари, а сигурен сум дека има, тогаш тоа ќе биде покана за разговор и мислам дека некои работи ќе може да се направат. Можеби тие резултати нема да бидат погодни за резултати во медиумите, но тоа е нешто што е доста добро во една демократија. Затоа не сум особено нервозен во моментов и не гледам толку драматично на тоа што ќе се случи, но мислам дека тоа е малку премногу за тактички игри“, рече Шмит по седницата.

Ниту Милорад Додик не верува во санкции: „Нема да има санкции. Сто проценти сум сигурен. За тоа нема да бидат Русија, Кина и некои други земји, па според тоа нема меѓународна заедница. Што правам јас овде за да има санкции? Го почитуваме Уставот. Не, не треба да се плашам, не ме избраа да бидам кукавица и да се плашам“, рече Додик, одговарајќи на прашањето за можни санкции на меѓународната заедница за одлуките на Народното собрание на РС за враќање на надлежностите од државата на ентитетот, кои парламентот ги усвои синоќа.